سرنوشت عجیب چاپ اول نخستین کتاب چاپی جهان

سال ۱۴۵۶ میلادی هنگامی که یوهانس گوتنبرگ، مبتکر آلمانی موفق به اختراع ماشین چاپ شده و چاپ نخستین کتاب جهان را به نام خود ثبت کرد هرگز تصور نمی‌کرد اولین کتاب چاپی توسط او چه سرنوشت عجیبی پیدا خواهد کرد. ماجرای چاپ کتاب تا قبل از این اختراع گوتنبرگ برای خود داستان پیچیده‌ای که همین موضوع باعث شد این مبتکر آلمانی به فکر روش تازه‌ای برای عرضه کتاب بیفتد. یعنی تا قبل از عصر گوتنبِرگ، کتاب‏ها با صرف وقت و زحمت بسیار با دست نوشته می‏شد و در نتیجه، کم و گران قیمت بود و این موضوع باعث شده بود که تنها ثروت‏مندان قادر به تهیه کتاب باشند.

از این گذشته نسخه‏های خطی اغلب غلط‌ها و اشتباهات زیادی داشت. در آن زمان نوعی چاپ موسوم به چاپ قالبی وجود داشت که با حک کردن حروف و مطالب به صورت معکوس، آن را به سطح نرمی می‏فشردند تا نقش ایجاد شود. گوتنبرگ در سال ۱۴۵۰میلادی تمام توان خود را برای ابداع روشی برای چاپ مصروف داشت. او به این فکر افتاد که در ابتدا باید ماده‏ای ارزان قیمت که قابل دسترسی همگان باشد تهیه کند. کوتنبرگ پس از تهیه مُرکب مخصوص چاپ، حروف ریز و نازک و یک اندازه را از فلز تهیه کرد و با قالب بندی آن‌ها و زحمت فراوان موفق شد تا در ۲۵ ژانویه سال ۱۴۵۶میلادی، صنعت چاپ را به جهان علم عرضه کند.

او برای چاپ اولین کار چاپی خود که کتاب مقدس در ۱۲۸۲ صفحه بود دست به قرض زد و، چون نتوانست دین خود را ادا کند سر و کارش به دادگاه کشیده شد و محکوم شد تا چاپخانه و کلیه لوازم چاپ را به طلبکارانش تسلیم کند. با چاپ کتاب مقدس شامل تورات و انجیل به وسیله حروف سربی متحرکی که گوتنبرگ مخترع آلمانی ساخته بود، صنعت چاپ، متولد شد. همچنین با اختراع حروف سربی متحرک، تحولی عظیم در فرهنگ نشر و مطالعه به وجود آمد و کتاب با تیراژ بالا در دسترس عموم مردم قرار گرفت و از انحصار خواص خارج شد.

امروزه به جز چند برگ، چیزی از چاپ اول کتاب مقدس باقی نمانده و آن‌ها هم درموزه‌های مهم جهان نگهداری می‌شوند. البته این اثر که به انجیل گوتنبرگ شهرت دارد، مهم‌ترین اثر مخترع دستگاه چاپ است و از نظر زیبایی ظاهری و کیفیت چاپ، در زمان خودش انجیلی بی‌نظیر بود.