زنگ هشدار چاقی در کودکان به صدا درآمده است

این پدیده زنگ هشدار سلامت افراد جامعه به ویژه کودکان امروز و بزرگسالان آینده را به صدا درآورده به طوری که می‌تواند آسیب‌های جدی به سلامت و تندرستی آحاد جامعه وارد کرده و سبب مرگ زودرس آنها شود.

متاسفانه بسیاری از مردم به دلیل عدم آگاهی از مضرات چاقی، اضافه وزن را به عنوان یک عامل خطر آفرین نمی‌شناسند.

رئیس گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت آذربایجان شرقی در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه به وضعیت انباشته شدن غیر عادی چربی در بدن چاقی گفته می‌شود، اظهار کرد: وقتی انرژی(کالری) دریافتی فرد بیشتر از کالری مصرف شده باشد، انرژی اضافی به چربی تبدیل شده و در بدن ذخیره می‌شود و تکرار این وضعیت به دفعات زیاد و در طولانی مدت به چاقی منجر خواهد شد.

پرخوری نشانه‌ی سلامتی نیست

فتح‌اله پورعلی ادامه داد: چاقی شکلی از سوء‌تغذیه ناشی از پرخوری است که نه تنها نشانه سلامتی نیست بلکه نشان دهنده تغذیه نامناسب است.

وی افزود: امروزه چاقی به یکی از جدی‌ترین چالش‌های سلامت عمومی همه جوامع (جوامع با درآمد بالا، متوسط درآمد، کم درآمد، توسعه یافته و در حال توسعه) در رده‌های سنی مختلف حتی کودکان تبدیل شده است.

وی با بیان اینکه در گذشته سوءتغذیه در کشور عمدتا از نوع کم‌خواری یعنی لاغری، کم وزنی و کوتاه قدی بود، تصریح کرد: با تغییر شیوه زندگی این نوع سوء‌تغذیه به مراتب کمتر شده و طیف چاقی در جامعه بیشتر شده به‌طوری که امروزه یکی از مشکلات جدی سلامت جامعه به‌شمار می‌رود.

پورعلی بیان کرد: امروزه چاقی در همه گروه‌های سنی و فیزیولوژیک شایع است که متاسفانه شواهد نشان می‌دهد اضافه وزن و چاقی در کودکان و نوجوانان هم همانند بزرگسالان شیوع بالایی دارد.

ابتلای ۴۹.۴۹درصد جمعیت استان به چاقی

وی با اشاره به اینکه در واقع چاقی مشکل سلامت همه گروه‌های سنی است، اما در افراد میانسال ۳۰ تا ۵۹ ساله بیشتر از سایر گروه‌ها است، بیان کرد: ۴۹.۴۹درصد افراد در کلیه گروه‌های سنی در استان مبتلا به اضافه وزن و چاقی هستند و شهرستان‌های آذرشهر، تبریز، اسکو، بناب و ملکان به ترتیب بیشترین میزان اضافه وزن و چاقی را داشته و بالاتر از میانگین استان هستند.

رئیس گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت آذربایجان شرقی افزود: میانسالان حدود ۶۷ درصد چاقی استان را به خود اختصاص داده‌اند به طوری که این رقم برای جوانان ۳۸ درصد و برای نوجوانان ۲۱ درصد است.

وی با بیان اینکه چاقی معضلی چند علتی(مولتی فاکتوریال) است، گفت: چاقی با شیوه زندگی، محیط و ژن‌ها ارتباط دارد و علت اصلی و عمده بروز اضافه وزن و چاقی عدم تعادل بین انرژی و کالری ورودی و خروجی بدن است.

وی یادآورشد: پرخوری مهم ترین علت چاقی و زیاده‌روی در مصرف غذاهای پرچرب و سرخ شده مانند فست‌فودها، مصرف زیاد تنقلات کم ارزش، شیرینی و شکلات، سس‌های چرب، نوشابه‌های گازدار، آبمیوه‌های صنعتی که حاوی قند زیادی هستند مصرف کم میوه، سبزی، لبنیات، بی‌تحرکی و کم تحرکی، استفاده زیاد از کامپیوتر، لپتاپ، تلفن همراه و تماشای تلویزیون، زندگی ماشینی، شهرنشینی استرس و ... از عوامل مهم در بروز و شیوع چاقی در جامعه محسوب می‌شود.

رواج تشریفات در سفره‌های ایرانی بلای سلامتی

وی افزود: رواج تشریفات بی جهت غذایی در مهمانی‌ها و ترویج پذیرایی با چندین نوع غذا در مناسبت‌ها و مراسمات خود از عوامل مهم در بروز و شیوع چاقی است که به سلامتی افراد لطمه می‌زند.

پورعلی با بیان اینکه برای مقابله با مشکل اضافه وزن و چاقی از استراتژی‌ها و فعالیت‌های مختلفی می‌توان بهره گرفت، ادامه داد: آموزش و اطلاع رسانی همگانی جهت ارتقاء سواد سلامت (با محوریت تغذیه ، تحرک و ...)، سیاستگذاری‌ها و تغییرات محیطی جهت افزایش دسترسی به فعالیت فیزیکی و کاهش عوامل خطر تغذیه‌ای، تأمین و ایجاد دسترسی به انتخاب‌های غذایی سالم و مغذی برای همه مصرف کنندگان، حمایت از فعالیت فیزیکی منظم در محل کار، تأمین دسترسی و بهبود کیفیت حمل و نقل عمومی، بهسازی معابر مخصوص برای پیاده روی و دوچرخه سواری و اتخاذ سیاست‌های مربوطه به بهبود فعالیت فیزیکی از جمله اقدامات لازم برای مقابله با چاقی است.

وی برخورداری از تغذیه سالم در محیط‌های مختلف، کاهش عوامل خطر تغذیه‌ای در صنایع غذایی، برچسب گذاری ارزش تغذیه‌ای مواد غذایی برای مصرف کنندگان و حقایق تغذیه‌ای، تبلیغات جهت تغییر هنجارهای اجتماعی و درک مردم از نیاز به فعالیت فیزیکی و افزایش دانش، بهبود نگرش و رفتار مردم نسبت به تغییرات رژیم غذایی، مشارکت و همکاری ذی‌نفعان، سازمان‌ها و نهادهای تأثیرگذار در پیشگیری و کنترل چاقی، خودمراقبتی افراد جامعه از طریق به کارگیری روش‌های درست کنترل وزن و ... را از مهم‌ترین اقدامات عنوان کرد.

وی با بیان اینکه فعالیت‌های مرکز بهداشت در این حوزه شامل پیشگیری و کنترل است، خاطر نشان کرد: آموزش و اطلاع رسانی جهت ارتقا سواد تغذیه‌ای افراد، برگزاری کمپین‌های تغذیه‌ای از جمله کمپین" چاقی می‌کشد"، مطالبه از سازمان‌های دخیل، همکاری و عقد توافق با آموزش و پرورش، همکاری با شهرداری‌ها، دانشکده و مرکز تحقیقات تغذیه دانشگاه، آموزش.های حضوری در مراکز و خانه.های بهداشتی و آموزش در محیط‌های مختلف و مراکز تجمعی از جمله اقدامات پیشگیرانه است.

وی جذب کارشناس تغذیه در مراکز جامع سلامت سطح استان، مشاوره و ارائه رژیم‌های غذایی در مراکز و ارجاع به سطوح مختلف را از خدمات کنترل کننده چاقی در مراکز استان برشمرد.

یک متخصص تغذیه در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: چاقی به تجمع چربی بیش از اندازه در بدن گفته می‌شود که بر اساس فرمولی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

حسن فرهاد غیبی به فرمول BMI (تقسیم وزن بر حسب کیلوگرم بر قد بر حسب متر به توان دو) اشاره کرد و گفت: نتیجه‌ی فرمول برای افراد ۱۸سال به بالا اگر ما بین ۱۸ تا ۲۴.۹ باشد وزن نرمال، ۲۵ تا ۲۹.۹ اضافه وزن، ۳۰ تا ۳۴.۹ چاقی درجه یک، ۳۵ تا ۳۹.۹ چاقی درجه دو و ۴۰ به بالا چاقی مرضی و درجه سه است که برای هر سه درمان ضروری است.

وی اظهار کرد: زمانی که وزن از حالت نرمال تغییر پیدا می‌کند با بیماری‌ها و مشکلات متعددی همراه خواهد شد.

وی با بیان اینکه طبق بررسی‌ها علت ۹۰درصد دیابت نوع دو چاقی است، گفت: بیماری قلب و عروق و حدود یک درصد سرطان‌ها با رعایت اصول تغذیه قابل پیشگیری است.

چاقی، ام الامراض

غیبی، چاقی را ام الامراض عنوان کرد و افزود: چاقی با بیماری‌های استخوانی، مفصلی، افسردگی، پیری زودرس و نازایی ارتباط دارد اما با تغییر شیوه زندگی و اصول تغذیه از چاقی پیشگیری کرده و از بیماری‌های متعدد در امان می‌مانیم.

وی به انواع چاقی از نظر محل تجمع چربی اشاره کرد و ادامه داد: در چاقی سیبی شکل چربی‌ها در محوطه شکم و پهلو جمع می‌شوند اما در چاقی گلابی شکل چربی در ناحیه پایین‌تنه (ران و باسن) جمع می‌شود که در این نوع چاقی احتمال پا درد و مفصل درد بیشتر است.

این متخصص تغذیه خاطر نشان کرد: رژیم خودسرانه افراد باعث کم خونی، کبد چرب، سنگ صفرا و ایجاد سایر بیماری‌ها خواهد شد، بنابراین مشورت با متخصص تغذیه و دریافت برنامه‌ی غذایی اصولی از اهم واجبات است.

وی با بیان اینکه قندهای ساده به دلیل جذب سریع باعث افزایش وزن خواهند شد، افزود: قندهای ساده مانند مربا، انواع شیرینی جات، شکر و چربی‌ها مانند روغن‌های جامد با افزایش کلسترول بدن ارتباط مستقیم داشته و باعث افزایش وزن خواهد شد.

وی اذعان کرد: اضافه وزن در کودکان روز به روز در حال افزایش است بنابراین توصیه می‌شود والدین به آنها عادت غذایی مناسب یاد داده و از زمان کودکی ذائقه آنها را به قندهای ساده، چربی‌ها و نمک‌ها عادت ندهند تا از وزن نرمال برخوردار باشند.