دسترنجی که به تاراج می‌رود/پر کردن جیب دلالان با خام فروشی«گشنیز»

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: شهرستان نهاوند با دارا بودن شرایط آب و هوایی مناسب و همچنین خاک حاصل خیز بستر تولید بسیاری از محصولات استراتژیک کشاورزی همچون کلزا و گشنیز است و خوشبختانه طی سال‌های اخیر با توجه به برگزاری کلاس‌های آموزشی ویژه بهره برداران که توسط جهاد کشاورزی برگزار شده بخش قابل‌توجهی از کشاورزان این دو کشت را جایگزین کشت‌هایی با بهره‌وری کم‌تر کرده‌اند.

اما یکی از مشکلاتی که همواره طی دهه اخیر با توجه به افزایش سهم ارزش‌افزوده در صنعت کشاورزی گریبان گیر کشاورزان شده نبود صنایع تبدیلی موردنیاز و کامل نبودن زنجیره تولید است به‌نوعی که می‌توان گفت بسیاری از سرمایه‌های کشور به این علت در شهرستان نهاوند هدر می‌رود چراکه عمده کاسبان بی‌زحمت محصولات کشاورزی دلالانی هستند که قدرت خرید و صادرات این محصولات را دارند.

اگر پای درد دل کشاورزان نهاوندی بنشینیم در حوزه باغی و زراعت مشکلات عدیده‌ای در این زمینه وجود دارد اما با توجه به‌ضرورت بررسی وضعیت تولید محصولات کم آب بر در این مجال به کشت گشنیز خواهیم پرداخت.

گشنیز گیاه خوش عطری است که به شکل‌های برگ، ساقه و تخم گشنیز استفاده می‌شود و به‌واسطه داشتن ویتامین‌ها و مواد معدنی فراوان سرشار از خواص درمانی است و فواید آن به‌قدری زیاد است که لقب گیاه معجزه‌آسا را به آن داده‌اند چراکه برای کاهش کلسترول، درمان التهاب و مشکلات پوستی و تنظیم فشار خون کاربرد دارد و یک سبزی درمانی و همه‌فن‌حریف است.

در استان همدان که به قطب تولید برخی گیاهان دارویی شهره است نهاوند امتیازدار کشت گشنیز است به طوری که ۹۰ درصد تولید گشنیز استان همدان و حدود ۶۵ درصد تولید گشنیز کشور در این منطقه انجام می‌شود اما با این حال مشکلاتی گریبانگیر تولیدکنندگان این بخش است.

فروش محصول گشنیز از دغدغه‌های کشاورزان نهاوندی است

علی روزبه یکی از کشاورزان نهاوندی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: متأسفانه کشاورزان نهاوند در فصول مختلف از بهار تا پاییز درگیر مصائبی هستند که هر سال هم تکرار می‌شود.

وی ادامه داد: نبود صنایع تبدیلی بسته‌بندی و سردخانه نگهداری محصولات کشاورزی و باغی از مهمترین این عوامل است که متأسفانه سال‌های سال است این مهم به نتیجه‌ای مشهود و ملموس برای کشاورزان نرسیده است.

این کشاورز نهاوندی عدم خرید تضمینی محصول توسط دولت را از دیگر دغدغه کشاورزان عنوان کرد و گفت: گشنیز در صنایع مختلف کاربرد بسیار زیادی دارد اما متأسفانه در حال حاضر در اقدامی برای خرید آن از سوی وزارت جهاد کشاورزی صورت نگرفته و یا اگر اقدامی شده کافی نیست.

وی با اشاره به اینکه این محصول در زمینه‌های تولید عطر، مواد شیمیایی، صنایع بهداشتی، آرایشی، استفاده می‌شود، گفت: امیدواریم مسئولین با نگاه ویژه به این صنعت پردرآمد بتوانند بخش قابل‌توجهی از مشکل بیکاری جوانان و دغدغه کشاورزان را رفع کنند.

نبود تکنولوژی روز و برداشت سنتی از چالش‌های اصلی است

یکی دیگر از کشاورزان نیز با بیان اینکه نبود تکنولوژی روز و برداشت سنتی از چالش‌های اصلی است، گفت: برداشت سنتی منجر به افت کیفیت محصول می‌شود.

وی بابیان اینکه متوسط تولید گشنیز ۲ تا ۳ هزار کیلوگرم در هر هکتاراست، گفت: گشنیز در حال حاضر به صورت خام فروخته می‌شود در حالی که فرآوری آن سوددهی بهتری دارد.

این کشاورز بابیان اینکه اگر گشنیز به قیمت مناسب و بدون حضور واسطه و دلال از کشاورز خریداری شود به نفع دولت و کشاورز خواهد بود، گفت: مقدار مصرف آب در کشت این محصول چندان قابل توجه نیست و می‌توان رفته رفته نهاوند را به سمت کشت این گیاه هدایت کرد به طوری که هم آب حفظ شود و هم کشاورزان سود آوری بهتری داشته باشند اما سود آوری زمانی ممکن می‌شود که زیرساخت‌ها برای فرآوری محصول هم فراهم باشد.

در حال حاضر شهرستان نهاوند با میزان تولید ۶۵ تا ۷۰ درصد نیاز کشور به گشنیز قطب تولید این محصول محسوب می‌شود اما به منظور بررسی بیشتر وضعیت رسیدگی به مشکلات کشاورزان این بخش به سراغ مسئولان رفتیم که فرماندار نهاوند در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: در حال حاضر شهرستان نهاوند با میزان تولید ۶۵ تا ۷۰ درصد نیاز کشور به گشنیز قطب تولید این محصول محسوب می‌شود.

مراد ناصری بابیان اینکه نهاوند دارای رتبه نخست تولید گشنیز در کشور است، گفت: در سال جاری با توجه به بارندگی خوب و همچنین مساعد بودن شرایط پیش‌بینی می‌شود از هر هکتار کشت گشنیز ۲ تن برداشت شود لذا این مهم می‌طلبد تا برنامه‌ریزی ها با توجه به سیاست‌های تدوین‌شده در برنامه توسعه استان و شهرستان نهاوند به سمت فراهم کردن امکانات فرآوری باشد.

ناصری گشنیز را گیاهی کم آب بر دانست و با بیان اینکه در شرایط حال حاضر که کشور با مشکل کم آبی روبروست کشت این نوع محصولات ضمن اشتغالزایی در حفظ منابع آبی و کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی مؤثر است، گفت: با برنامه ریزی صحیح و اصولی می‌توان در این بخش تحول عظیم در جهت توسعه و کشت گیاهان دارویی و بهره برداری اصولی همراه با اشتغالزایی پایدار در منطقه به وجود آورد.

پیش بینی برداشت ۱۲ هزار تن محصول گشنیز از مزارع نهاوند

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان نهاوند نیز با اشاره به تولید بیش از ۹۰ درصد گشنیز استان همدان در نهاوند، گفت: در حال حاضر ۶۲۰۰ هکتار از اراضی شهرستان به کشت گشنیز اختصاص‌یافته که تولید بیش از ۱۲ هزار و ۴۰۰ تن گشنیز توسط کشاورزان نهاوندی پیش‌بینی می‌شود.

کریم حاجی‌باباعلی با اشاره به اینکه گشنیز یک کشت کم آب بر است، گفت: یکی از مشکلات کشاورزان گشنیز کار شهرستان نهاوند نبود صنایع تبدیلی است و همین امر موجب شده ۱۰۰ درصد تولیدات شهرستان خام فروشی شود و ارزش‌افزوده آن به دست واسطه‌ها برسد.

مدیر جهاد کشاورزی نهاوند تصریح کرد: کشت گشنیز به نسبت آسان بوده و هزینه آن پایین است همچنین در برابر بیماری‌ها مقاوم است؛ بنابراین کشاورزان تمایل بیشتری برای کشت این محصول دارند.

وی گفت: در سال‌های اخیر به‌طور متوسط بین ۵ تا ۷ هزار تن گشنیز در نهاوند تولیدشده که متأسفانه بیشترین سود فروش این محصول را واسطه‌ها و کشورهای خارجی می‌برند.

رئیس جهاد کشاورزی نهاوند با دعوت از سرمایه‌گذاران برای فعالیت در این زمینه عنوان کرد: دولت در کنار سرمایه گذاران خواهد بود.

با توجه به سیاست‌های وزارت جهاد کشاورزی مبنی بر جلوگیری از مهاجرت روستاییان به نظر می‌رسد می‌توان با حمایت‌های بخش دولتی و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و ایجاد صنایع فراوری برای افزایش سود کشاورزان تلاش کرد ضمن اینکه دست واسطه‌ها و دلالان را از این تجارت پرسود کوتاه خواهد شد.

در حال حاضر بیش از ۴ هزار نفر از کشاورزان نهاوند به امر تولید گشنیز اشتغال دارند و درصورتی‌که دولت از کشت این محصول در نهاوند حمایت کند و بخش دولتی و خصوصی برای ایجاد صنایع تبدیلی در نهاوند و استان همدان سرمایه‌گذاری کنند کشاورزان بیشتری به تولید محصول گشنیز علاقمند می‌شوند.