سنت فکری و فلسفی ایرانیان مورد تحسین ارسطو بوده است

به گزارش خبرنگار مهر، حسین کلباسی اشتری، استاد گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی امروز ۲۲ خرداد در بیست و سومین همایش بزرگداشت حکیم ملاصدرا با موضوع «حکمت ایرانی و حکمت متعالیه» به ارائه مقاله خود با عنوان حکمت ایرانی در گزارشهای یونانی پرداخت و گفت: در اغلب اسناد و گزارشهایی که دربارة فرهنگ، تاریخ و سنن ایرانیان کهن نگاشته شده عمدتًا بازگویی ابعاد جهان شناختی و کیهان شناختی پارسیان خالی است.

وی افزود: از سوی دیگر همین مقدار آثار موجود نیز عمدتًا به قلم نویسندگانی از یونان و رم باستان و نه خود ایرانیان گردآوری یا تدوین شده است و از این جهت امروزه از منبع بزرگی در این زمینه محروم بوده و هستیم.

این محقق و نویسنده کشورمان تصریح کرد: در لابه لای برخی از همین آثار به صورت جسته گریخته نیز می‌توان به شواهدی در این باب دست یافت؛ ازجمله در مجموعه‌ای موسوم به پاره نوشته‌ها (Fragments) متعلق به ارسطو، قطعات مهمی دال بر دیدگاه کیهان شناختی مغان ایرانی با تأکید بر نظریه ادوار و اکوار منعکس شده است.

کلباسی در ادامه سخنانش در مورد این قطعات تصریح کرد: این قطعات در واقع گزیده‌ای است از گزارش منجم و ریاضیدان معروف، ائودوکسوس کنیدوسی که به عنوان یکی از اعضای آکادمی افلاطون و نیز دوست نزدیک ارسطو، برای اطلاع سایر اعضا به بیان عناصر مابعدالطبیعی و فلسفی سنت مابعدالطبیعی مغان ایرانی اهتمام ورزیده و حتی گمان می‌رود این کار به اشارت خود افلاطون صورت گرفته باشد.

وی بیان کرد: صرف نظر از اینکه گزارش مذکور از حد اشاراتی چند در این زمینه تجاوز نمی‌کند و ساختار خود این مجموعه نیز به صورت قطعاتی پراکنده است که در یک هیأت فرضی گردآوری شده، با این حال نشان از اعجاب یونانیان در برابر عظمت فکری حکمای پارسی، سنت کهن دینی و جهان شناختی مغان و بدیع بودن این دیدگاه‌ها نزد یونانیان دارد.

این استاد دانشگاه در ادامه سخنانش گفت: اگر این نکته را نیز بیفزاییم که حسب قرائن تاریخی، شخص ارسطو نظر چندان مساعدی به سنت فکری و فلسفی ایرانیان به ویژه به مثابه رقیب بزرگ سیاسی و فرهنگی آتن و مقدونیه نداشته و با وجود این نتوانسته است از انعکاس و حتی تحسین نسبت به ارزشهای نظری و معنوی این سنت خودداری کند، اهمیت این گزارش و گزارشهای مانند این را دوچندان می‌نماید.

وی در پایان سخنانش گفت: در مقاله نوشته شده در این باره مؤلفه‌های اصلی گزارش ائودوکسوس برابر نقل ارسطو مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته است که علاقه مندان برای مطالعه بیشتر می‌توانند به آن مراجعه کنند.