عدالت مقدم است یا امنیت؟

به گزارش جام نیوز، این مکتوب، جستاری است در اولویت سنجی مفاهیم و مصادیق عدالت و امنیت.

همیشه برای یافتن پاسخ سؤالاتی که به دو یا چند مفهوم مرتبط برمی‌گردند، بهتر است ابتدا به معنای آن مفاهیم توجه کنیم؛ آنگاه عمده جواب روشن می‌شود.

عدالت را معنا کرده‌اند: «قرار گرفتن هرچیزی در جای خودش» یا در تعریف دیگر: « دادن حقِ هر صاحب حقی»

امنیت را هم معنا کرده‌اند: «تأمین فضای آرام و زدودن تهدید»

حالا با این تعاریف می‌توان به جواب نزدیک شد. عدالت و امنیت رابطه‌ای دوسویه دارند؛ نه می‌توان گفت همیشه عدالت بر امنیت مقدم است و نه می‌توان گفت همیشه امنیت بر عدالت مقدم است.

بلکه برای تحقق عدالت یعنی برای اینکه هرچیزی سر جای خودش قرار بگیرد و حقِ هر صاحب حقی داده شود، باید عوامل تهدید و آنچه باعث تضییع حق دیگران می‌شود را کنار زد و محیطی امن مهیا کرد؛ آنگاه عدالت سیاسی و اجتماعی و اقتصادی و... محقق می‌شود.

از طرفی وقتی عدالت محقق شد، آنگاه امنیت روانی و اقتصادی و اجتماعی و... نیز حاصل می‌شود.

پس از آنجا که ما در واقعیت عینی با مصادیق عدالت و امنیت سروکار داریم، بستگی به موارد آن دارد که کدام‌یک از مصادیق عدالت و امنیت تقدم و تأخر پیدا کنند.

به‌عنوان مثال، وقتی عوامل تهدیدِ جانی مانند تروریست‌ها یا عوامل تهدید اقتصادی مانند مفسدان و دزدان، حقوق مردم - مانند حق حیات و حق مالی آن‌ها - را زیر پا گذاشته‌اند و زمینه‌ساز بی‌عدالتی شده‌اند، ابتدا باید با آن‌ها مبارزه و فضا را امن کرد تا حق هرکس به او برگردد و عدالت محقق شود.

و از دیگرسو وقتی عدالت تحقق یافت، آنگاه امنیت جانی و اقتصادی هم ایجاد می‌شود.

* سعید حیدری؛ پژوهشگر حوزه دین