کودک ، سینما و «شاید وقتی دیگر»

به گزارش ایران اکونومیست، آمار فروش فیلم‌هایی که در یک سال گذشته به عنوان تولیدات سینمای کودک و نوجوان روی پرده رفته‌اند جای بحث و بررسی زیادی دارد که چرا آنچه -بویژه با حمایت ارگان‌های رسمی - ساخته شده‌اند در جذب مخاطب موفق نبودند. این‌ در حالی است که پیش‌تر نگرانی‌هایی نسبت به سرنوشت جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان که متولی برپایی آن بنیاد سینمایی فارابی است، ابراز شده بود.

مجید زین‌العابدین - مدیر بنیاد سینمایی فارابی - سال گذشته همزمان با برگزاری این جشنواره گفته بود:‌ تعداد تولید ما عدد قابل‌اعتنایی نیست و سال‌هاست در حوزه تولید فیلم کودک‌ و نوجوان دچار اختلال شدیم. گاهی اوقات مقدورات ما کم است به‌خاطر همین عدد تولیدی گاهی به ۶ یا هفت فیلم می‌رسد.

وی همچنین تاکید کرده بود: جشنواره محل تجلی حضور سینماگران و محل بالندگی سینمای کودک‌ و نوجوان است و ما جشنواره را به این منظور برگزار نمی‌کنیم که تاثیری در جریان سینمای ایران نداشته باشد؛ بنابراین برگزار نکردن جشنواره اجحاف در حق سینماگرانی است که دوست دارند آثارشان دیده شود. اگر یک ضلع سینمای کودک‌ و نوجوان تولید باشد، ضلع دوم اکران و ضلع سوم مخاطب است و حتما باید جایی برای محل بروز و عرضه وجود داشته باشد.

این اظهارات در حالی مطرح شده بودند که پیگیری از برخی فیلمسازان مطرح سینمای کودک نشان می‌دهد اگرچه آن‌ها خواهان ساخت فیلم هستند اما شرایط را برای خود مهیا نمی‌دانند. بسیاری از آن‌ها تمایلی هم برای بیان دغدغه‌های خود ندارند چون معتقدند وقتی در عمل اتفاقی نمی‌افتد حرف زدن هم فایده‌ای ندارد.

البته شاید این انتقاد آن‌ها بیراه‌ نباشد چرا که در همین مدتی که از شروع سال ۱۴۰۳ گذشته، سینمای کودک در برنامه‌های حمایتی اعلام و منتشر شده از سوی سازمان سینمایی جایگاه برجسته و متمایزی نداشته است.

موضوع‌هایی که تاکنون به عنوان اولویت‌های ساخت فیلم در سال ۱۴۰۳ اعلام شده‌اند، شامل تقویت بنیاد خانواده، ترویج فرزندآوری، حل مسائل اجتماعی و معضلات فرهنگی جامعه، مفاخر ملی و استانی، عزت ملی، ترویج فرهنگ مصرف کالای تولید داخلی، سبک زندگی ایرانی- اسلامی، ترویج فرهنگ امید و فرهنگ ایثار و شهادت می‌شوند.

محمد خزاعی - رئیس سازمان سینمایی - اخیرا با اشاره به «نهایی شدن سیاستگذاری اولویت‌های تولیدی در شورای عالی تولید» گفته است: علاوه بر موضوعات اجتماعی، دینی، خانوادگی و اخلاقی، تقویت بنیاد خانواده، توجه به موضوع جمعیت، حل مسائل اجتماعی، خدمات و پیشرفت‌های نظام و کشور، توجه به مفاخر ملی و عناصر هویتی، عزت ملی، سبک زندگی ایرانی- اسلامی، ترویج امید، موضوع ایثار، شهادت، تبیین نقش جبهه مقاومت و تقویت فرهنگ عفاف و حجاب از جمله اولویت‌های ابلاغی تولیدات امسال است.

او همین چند روز گذشته در دیدار با اعضای شورای فیلم اولی‌های بنیاد سینمایی فارابی نیز گفت:‌ امسال برای حمایت از ۱۰ فیلم اولی، البته فیلم‌های ارزان قیمت، مبلغی را در بودجه فارابی مصوب کرده‌ایم که به صورت جدی‌تر حمایت از جریان نسل نو آغاز شود.

تمام این‌ها در حالی است که تازه‌ترین خبر از بخش سینمای کودک و نوجوان در سازمان سینمایی و بنیاد فارابی معرفی اعضای شورای سیاستگذاری سی و ششمین دوره جشنواره فیلم کودک اصفهان بوده که تاریخ دقیق جشنواره هم اعلام نشده و فقط تاکید شده است که این رویداد به دبیری مجید زین‌العابدین در شهر اصفهان برپا خواهد شد.

در این شورا بجز دبیر جشنواره، علی قاسم زاده، کمال حیدری، یوسف افشارنیا، سید مهدی سیدین، فرزانه کلاهدوزان، اصغر فارسی، وحید نیکخواه آزاد، پوران درخشنده، وحید ملتجی، احمد مقیمی و علی صالحی حضور دارند و تاکنون هم جلسه‌ای برای آن تشکیل نشده است.

پوران درخشنده در این زمینه در گفت‌وگویی با ایران اکونومیست درباره این شورا و دلسردی فیلمسازان سینمای کودک بیان کرد:‌ قطعا وضعیت فعلی سینمای کودک باید تکانی بخورد وگرنه شورا کارکردی نخواهد داشت. نظر شخصی من به عنوان یک فیلمساز سینمای کودک این است که اولین قدم شورا باید فعالیت در راستای تولید فیلم کودک باشد و فیلمسازان را دعوت به همکاری کند تا کسانی که انگیزه‌های خود را از دست داده‌اند ترغیب شوند که دوباره ساخت فیلم برای کودک و نوجوان را شروع کنند.

او افزود:‌ یک مسئله بزرگ جشنواره‌ای است که تولید نداشته و باید فکری برای آن کرد؛ البته در کنار تولید به پخش فیلم هم باید فکر کرد. در این میان علاوه براینکه سازنده‌های فیلم باید به جذابیت کارهای خود فکر کنند باید شرایط برای فیلمسازان کودک و نوجوان نیز فراهم شود.

درخشنده تاکید کرد:‌ به نظرم بحث فیلمنامه باید جدی گرفته شود و قبل از شروع جشنواره، برنامه یا مسابقه‌ای برای طرح‌ها و فیلمنامه‌های برتر تدارک دیده شود. این شورای تشکیل شده در فارابی باید حتما در بخش تولید ورود کند و نباید نسبت به سرمایه‌گذاری در این بخش که با تفکر و اندیشه دنیای آینده کودکان و نوجوانان سر و کار دارد، بی‌تفاوت باشیم.

این فیلمساز با ابراز امیدواری از اینکه امسال یک سینمای کودک جاندار و پویا برای بچه‌ها فراهم شود و یک جشنواره کودک و نوجوان جدی داشته باشیم، افزود: من زمانی می‌توانم در شورا مثمرثمر باشم که سینمای کودک به طور جدی راه بیفتد ولی اگر قرار باشد باز هم فقط یکسری تولیدات خاص در اولویت باشد و نتوانیم برای تمام سنین کودک و نوجوان فیلم خوب تولید و اکران کنیم حضور من هم نمی‌تواند معنایی داشته باشد.

درخشنده سال قبل درباره آنچه به عنوان زنگ سینما در مدارس در شورای سینما مطرح شده بود هم نقطه‌نظراتی داشت که البته به نظر می‌رسد این ماجرا نیز چندان جدی گرفته نشده و اجرایی نشده است.

با تمام این تفاسیر بررسی برنامه‌ها و اولویت‌های شورای سیاستگذاری جشنواره منوط به برگزاری نخستین جلسه آن است ولی در اینجا یاداوری می‌شود، مجید زین‌العابدین که تاکید دارد از اقدام‌های هیجانی برای تولید فیلم کودک پرهیز می‌کند، در جشنواره سال گذشته اعلام کرده بود، در پیگیری‌هایی که با سازمان سینمایی داشته، قرار است از سینمای کودک‌ و نوجوان در حوزه تولید و اکران حمایت شود.

او ابراز امیدواری کرده بود که بعد از جشنواره (سی‌وپنجم) بتوانند نقشه‌ راه آن را ترسیم کنند تا برای سال‌های آینده جشنواره بهتری داشته باشیم.

این مدیر هم‌نظر با بسیاری از فیلمسازان این عرصه گفته بود، «تا زمانی که اکران رونق پیدا نکند، تولید راه نمی‌افتد. در حوزه اکران باید سازوکار حمایتی داشته باشیم چون تولید بدون اکران معنایی ندارد. وظیفه ما این است که از این سینما حمایت کنیم و علاوه‌بر حمایت در تولید به حمایت در اکران هم می‌اندیشیم.»