سبد غذایی جدید دولت معجزه می‌کند؟

ندا علیزاده: به‌گفته احمد اسماعیل‌زاده مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، هدف اصلی تدوین و رونمایی از این سبد غذایی این است که میزان مصرف مناسب مواد غذایی را به خانواده‌های ایرانی آموزش دهد؛ همچنین به تمام دستگاه‌های متولی اعلام کند که وضعیت در مورد کدام مواد غذایی در کشور مناسب است و در کدام مورد نیاز به صادرات و واردات دارد.

بر اساس آماری که چندی پیش روزنامه خراسان منتشر کرد، از ابتدای امسال و همزمان با ماه مبارک رمضان، قیمت حبوبات حدود ۳۰ درصد، گوشت قرمز حدود ۲۵ درصد، صیفی‌جات ۵۰ درصد، برنج بین ۱۰ تا ۱۵ درصد و برخی اقلام دیگر هم حدود ۱۵ درصد افزایش داشته‌اند.

در این شکی نیست که با افزایش قیمت مواد غذایی، مردم یک قدم بزرگ ناخواسته به‌سمت ناتوانی در خرید برمی‌دارند. با هر افزایش قیمت که بر روی این محصولات اعمال می‌شود، به‌ناچار یک قلم از سفره مردم به‌ویژه قشر کم‌برخوردار حذف می‌شود.

حالا در این بحبوحه، وزارت بهداشت زحمت تدوین برنامه‌ای را کشیده است که به مردم بیاموزد در سبد غذایی خود چه خوراکی‌هایی را به چه میزان قرار دهند تا سلامت آنها تضمین شود؟

این اقدام به مثابه شوخی است که جز تلخی بر لبان و روان مردم نمی‌گذارد؛ چراکه آنها خود خوب می‌دانند که چه مواد غذایی برای سلامتی مفید است و بدن به چه ویتامین‌ها و ریزمغذی‌هایی نیاز دارد؟ اما چه کنند که قیمت‌های سربه فلک‌ کشیده و افسارگسیخته مواد خوراکی، قناعت نامعقولی را به مردم تحمیل کرده است. تاجایی‌که قوت قالب بخش بزرگی از جامعه ایران، نان شده است و شاید استمرار خرید گوشت و مرغ نداشته باشند. میوه، محصولات دریایی، پروتئین‌ها، مغزها و آجیل و گاهی حتی حبوبات برای بیشتر مردم تبدیل به کالایی لوکس شده است؛ بنابراین به این مردم نمی‌توان جدولی داد و انتظار داشت که مانند مشق شب، از روی آن کپی کنند درحالی‌که توان مالی‌اش را ندارند و از هر طرف که به محصولات نگاه می‌کنند جز حسرت و آه چیزی عایدشان نمی‌شود.

اکنون این سئوال پیش‌ می‌آید که با وجود مرجعی به نام «هرم غذایی» که میزان بهینه مصرف روزانه غذای از هر گروه غذایی را نشان می‌دهد، چه نیازی به این سبد غذایی تعریفی است؟ بر اساس هرم غذایی هر فرد باید روزانه پنج گروه غلات، گوشت، میوه، سبزی و روغن‌ها را مصرف کند. اما سبد غذایی خانوارهای ضعیف به کربوهیدرات و نشاسته خلاصه شده است.

در این وانفسا بهتر است دولت و مسئولان امر به‌جای تعریف سبد غذایی برای خانوارها وضعیت نابسامان اقتصاد کشور را ساماندهی و با بازنگری در سیاست‌های تامین ارز، مدیریت قیمت ارز، تولید و واردات روند افزایش قیمت ها را مهار کنند.

تعیین سبد غذایی دردی از مردمی که خیلی از خوراکی‌های اساسی از سفره‌شان حذف شده است، دوا نمی کند. به‌جای این کار باید برنامه‌های حمایتی جدی‌تری برای تولید و نظارت بر بازار تعریف کنند. نگاه جامع‌تری داشته باشند.

مجموع این عوامل در کنار تدبیر یکسری سیاست‌های دیگر، شاید بتواند قدرت خرید مردم که به‌طور مشهود و چشمگیری کاهش یافته است را تقویت کند. دولت باید به‌سمتی برود که سبد غدایی خانوارها به‌ویژه خانوارهای کم‌برخوردار، متنوع و غنی شود.

و در نهایت باید این پرسش را مطرح کرد که سبد غذایی مطلوب برای چه کسی؟ مردمی که قادر به تامین نیازهای اولیه خود نیستند یا دولتی که قادر به مدیریت بازار و اقتصاد نیست؟

باید دید این رونمایی تاریخی که به‌گفته خود مسئولان وزارت بهداشت اولین‌بار است که در کشور با رویکرد حفظ محیط‌زیست تهیه شده، قرار است چه اتفاقی را رقم بزند.