آمار آتش‌سوزی میراث جهانی ایران در 30 سال گذشته

مهناز اشرفی در مبحثی که به بررسی شعار‌های ایکوموس (شورای جهانی بنا‌ها و محوطه‌های تاریخی) در سال‌های اخیر و مواردی که روی آن‌ها تأکید شده پرداخت و درباره تاب‌آوری بنا‌های تاریخی در برابر آتش‌سوزی، اظهار کرد: «در مقابل سایر بلایای طبیعی، آتش‌سوزی کمتر جدی گرفته شده است و شاید دلیل آن تکرار شدن سیل و زلزله یا درک نشدن فشار توسعه و تغییر کاربری‌هاست که به ایجاد تغییرات و آسیب‌پذیری در بنا‌ها منجر شده و یا کمبود بودجه داشته است.»

به گزارش ایسنا، رئیس پژوهشکده ابنیه و بافت‌های تاریخی فرهنگی افزود: در ۳۰ سال گذشته ۶۷ اثر ثبت‌شده در میراث جهانی مورد آتش‌سوزی واقع شده که بیشترین عوامل آن اختلالات الکتریکی، استفاده از وسایل گرمایشی نامناسب، اقدامات مرمتی گرمازا، سیگار کشیدن، نبود سیستم اطفای حریق، رعد و برق، نبود آگاهی و آموزش و ... بوده است.

پژوهشکده ابنیه و بافت‌های فرهنگی-تاریخی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری در سال ۱۴۰۱ طرح راهنمای حفاظت از بنا‌های تاریخی در برابر آتش را منتشر کرد که آمادگی لازم را برای کنترل هرچه سریع‌تر آتش و کاهش خسارت‌ها فراهم می‌کند. این طرح درحالی ارائه شد که از دهه ۷۰ درباره راهِ کاهش آسیب‌های ناشی از آتش‌سوزی در بنا‌های تاریخی بحث می‌شد، اما با هر آتش‌سوزی بخش گسترده‌ای از بنا‌ها دچار آسیب و تخریب می‌شد؛ هرچند که هنوز معلوم نیست دستگاه‌ها هنگام آتش‌سوزی آیا به‌درستی به وظایف خود عمل می‌کنند.

گزارش‌های بسیاری موجود است که در هنگام خاموش کردن آتش در بنا‌های تاریخی، بخشی از آن اثر حذف و یا تخریب شده است تا آتش ساده‌تر خاموش شود. افزون بر این، هنوز روشی برای پیشگیری از گسترش آتش در بسیاری از بنا‌های تاریخی تعریف نشده است، بارزترین مصداق در این باره بازار‌های تاریخی در تهران، تبریز، زنجان، شیراز و اصفهان است که با هر آتش‌سوزی خسارات گسترده ماندگاری وارد شده است.