جاه‏‏‌طلبی اندونزی یا آینده‏‏‌نگری؟

الکس بکر، تحلیلگر سیاست در بنچمارک مینرال اینتلیجنس، گفت: «واضح است که اندونزی فقط نمی‌‌‌خواهد منبعی از مواد خام باشد که در سایر نقاط جهان ارزشمندتر شود. آنها احتمالا دوست دارند حداقل یک نیکل تصفیه‌شده، اگر نه یک باتری تمام‌عیار و صنعتی داشته باشند که آنها را در صحنه جهانی ارزشمندتر کند.» این جاه‌‌‌طلبی‌‌‌ها در زمان جوکووی متبلور شد که تلاش‌‌‌ها برای جذب سرمایه‌گذاری جهانی و تبدیل مجدد اندونزی به یک قدرت منطقه‌‌‌ای باتری‌‌‌ساز را تشدید کرد و حتی در مقطعی پیشنهاد ایجاد یک کارتل به سبک اوپک برای نیکل را داد. جوکووی با اشتیاق برای ایجاد ظرفیت تولید با ارزش بالاتر، فرآیندی که به پایین‌‌‌دستی معروف است، صادرات مواد معدنی خام نیکل را در سال ۲۰۲۰ ممنوع کرد.

این اقدام سرمایه‌گذاران علاقه‌‌‌مند، عمدتا شرکت‌های چینی را به سمت توسعه کارخانه‌‌‌های ذوب اندونزی و فرآوری مواد معدنی در این کشور سوق داد. او به نیکل هم بسنده نکرد. در دوران تصدی جوکووی، جاکارتا در مقاطع مختلف صادرات بوکسیت، روغن نخل و زغال‌سنگ را نیز محدود کرده است، در حالی که قرار است ممنوعیت جدیدی بر صادرات سنگ مس در ماه مه اعمال شود. اکنون رقابت برای جانشینی او ادامه دارد. سه نامزد برای تصدی پست او کاندیدا هستند: پرابوو سوبیانتو، وزیر دفاع فعلی؛ گنجار پرانوو، فرماندار سابق جاوه مرکزی و آنیس باسودان، فرماندار سابق جاکارتا. پرابوو گزینه اصلی برای برنده شدن است، طبق آخرین آرای شمارش‌‌‌شده، او بیش از۵۸‌درصد آرا را به دست آورد. پرابوو در آستانه رای‌‌‌گیری اعلام کرد: «این سرسختی و نبرد اراده‌هاست و ما باید آن را حفظ کنیم. بهتر است باتری خودروهای الکتریکی یا خودروهای برقی را صادر کنیم، نه اینکه نیکل خام را صادر کنیم تا توسط کشورهای دیگر فرآوری شود.»

جاه‌‌‌طلبی‌‌‌های اندونزی

زمانی که جوکووی در سال ۲۰۱۴ به قدرت رسید، صادرات فرونیکل اندونزی، شکل فرآوری‌‌‌شده نیکل، ۸۳میلیون دلار بود. تا سال ۲۰۲۲، این ارزش به ۵.۸میلیارد دلار افزایش یافت. گذشته از صادرات، اندونزی اکنون شاهد سطوح بی‌‌‌سابقه سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی است که تقریبا یک‌سوم آن به بخش فلزات و معادن این کشور سرازیر شده است. تلاش‌‌‌های اندونزی برای توسعه صنعت نیکل خود به بیش از یک‌دهه قبل از تصدی جوکووی بازمی‌گردد. رئیس‌جمهور وقت، سوسیلو بامبانگ یودویونو، در سال ۲۰۰۹ قانونی را ارائه کرد که به شرکت‌ها دستور می‌‌‌داد معدنچیان داخلی را استخدام کنند و تاکید می‌کرد که تمام تلاش‌‌‌های معدن باید بر تقویت منافع ملی متمرکز شود. برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی، یودویونو همچنین اولین ممنوعیت صادرات نیکل خام اندونزی را در سال ۲۰۱۴ اعمال کرد؛ اگرچه این محدودیت‌ها در سال ۲۰۱۷ کاهش یافت.

جاه‌‌‌طلبی‌‌‌های اندونزی برای بخش نیکل خود به سال‌های یودویونو و قانون معدن‌کاری سال ۲۰۰۹ برمی‌‌‌گردد. از آن زمان، در قانون تصریح شده است که اندونزی باید ارزش بیشتری از مواد معدنی خود کسب کند. با این حال، این بخش در سال‌های پس از آن با تعدادی چالش مواجه بوده است؛ به‌ویژه با افزایش نگرانی‌ها در مورد آلودگی صنعت، تلفات زیست‌‌‌محیطی و مسائل ایمنی در میان گزارش‌‌‌های مربوط به انفجار کارخانه‌‌‌های ذوب و سایر حوادث مرگبار. در یکی از مرگبارترین موارد، انفجار در کارخانه نیکل چین در دسامبر ۲۱کشته و ده‌ها زخمی بر جای گذاشت. کوین اورورک، مدیر خدمات اطلاعات Reformasi، شرکت مشاور تحلیل ریسک سیاسی اندونزی، گفت: «مشکل واقعی سیاست پایین‌‌‌دستی نیکل، فقدان به‌ظاهر کامل پادمان‌‌‌هاست.» چالش‌‌‌های دیگری در آینده این بخش وجود دارد. در حالی که سرمایه‌گذاران بزرگ چینی و سازندگان خودروهای برقی، از جمله BYD، با میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری به اندونزی هجوم آورده‌‌‌اند، رویکرد جاکارتا خطر بیگانگی آن را از سایر شرکای احتمالی و بازارهای بین‌المللی، از جمله در ایالات‌متحده، به همراه داشته است.

واشنگتن و جاکارتا برای توافق تجاری محدود مواد معدنی مهم زمینه‌‌‌سازی کرده بودند که به شرکت‌های اندونزیایی اجازه می‌‌‌داد از اعتبارات مالیاتی سنگین از طریق قانون کاهش تورم استفاده کنند. اما این پیشنهاد با واکنش شدید واشنگتن روبه‌رو شد و ۹سناتور آمریکایی در اکتبر گذشته نامه‌‌‌ای در اعتراض به چنین توافقی نوشتند. سناتورها اعلام کردند: «در مورد استانداردهای اندونزی برای حقوق کار، حفاظت از محیط‌زیست، ایمنی و حقوق بشر نگرانی‌هایی داریم.» آنها همچنین به نگرانی در مورد سرمایه‌گذاری شرکت‌های چینی در اندونزی و ممنوعیت صادرات سنگ نیکل جاکارتا اشاره کردند. در نهایت، توافق تجاری هرگز محقق نشد.

تغییر چشم‌‌‌انداز فناوری

از آنجا که تقاضا برای انتقال انرژی باعث توسعه انواع جدیدی از باتری‌‌‌های EV می‌شود، کارشناسان می‌‌‌گویند تغییر چشم‌‌‌انداز فناوری می‌‌‌تواند برنامه‌‌‌های آینده جاکارتا را نیز پیچیده کند. در حالی که نیکل یک جزء حیاتی در باتری‌‌‌های قدرتمند نیکل-منگنز-کبالت (NMC) است که در حال حاضر محبوب هستند، برخی از شرکت‌ها به دنبال انواع جدیدی از باتری‌‌‌هایی هستند که از این ماده معدنی استفاده نمی‌‌‌کنند. کالن هندریکس، محقق ارشد موسسه اقتصاد بین‌الملل پترسون، نوشت: «ذخایر نیکل و جاه‌‌‌طلبی‌‌‌های صنعتی اندونزی در معرض خطر کم‌ارزش شدن با تغییرات در شیمی باتری هستند. او افزود که تسلط باتری‌‌‌های NMC ممکن است زودگذر باشد.» یکی از موارد بارز تسلاست. به‌رغم تلاش چندساله جاکارتا برای جلب سرمایه‌گذاری این شرکت، سازنده خودروهای برقی در مقابل سرمایه‌گذاری در این کشور مقاومت کرده و در عوض باتری‌‌‌هایی را که نیازی به منابع معدنی اندونزی ندارند، استفاده کرده است. همه‌چیز به سرعت تکامل فناوری بستگی دارد. طرح اولیه برای مدت طولانی بر این ایده بود که نیکل عنصر اصلی موردنیاز برای شروع واقعی این صنعت است. اما به نظر می‌رسد پیشنهاد بازار تغییر این روند است.

• فرصت‌هایی برای تامین جهان تشنه انرژی
• تکلیف مس در ۲۰۲۴ روشن نیست
• انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر با چه مشکلاتی روبه‌‌‌رو هستند؟
• رونق بازار خودروهای برقی در چین
• سایه تقاضا بر بازار بحران‌زده گازوییل غرب