بارش‌های اخیر دریاچه ارومیه را یک قدم از مرگ دور کرد

مجتبی ذوالجودی معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست در پاسخ به این پرسش که با توجه به سکوت خبری در سال اول دولت سیزدهم آیا فعالیت‌های مربوط به احیای دریاچه ارومیه متوقف شده بود، اظهار کرد: برنامه‌ریزی برای احیای دریاچه ارومیه اصلا رها نشده است و توقف فعالیت‌ها شایعه‌ای بیش نیست.

کانال در حال ساخت برای انتقال آب به دریاچه ترک خورد

وی ادامه داد: در اجرای پروژه بحث‌های فنی پیش آمد. کانال در حال ساخت برای انتقال آب به دریاچه ترک خورد و قرار شد کار مضاعفی انجام شود و مطالعات و تامین اعتبارات آن زمان برد. ولی در کل از اوایل دولت سیزدهم توقفی در رابطه با ساماندهی و احیای دریاچه ارومیه ایجاد نشد. حتی در اولین سفر به عنوان معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست به ارومیه رفتم و از نزدیک از این پروژه بازدید کردم.

وی تاکید کرد: دولت بسیار زیاد اصرار داشت که حتما اقدامات انجام شده برای احیای دریاچه ارومیه به نتیجه برسد چون حتما مطالعاتی در این زمینه انجام شده بود. با توجه به اینکه ۹۰ درصد کار پیش رفته بود قطعا دولت دنبال این بود که پروژه‌ای که برای آن هزینه شده به اتمام و بهره‌برداری برسد.

ذوالجودی خاطرنشان کرد: من به توقف خاصی که به معنی رها شدگی در تصمیم‌گیری باشد، خیلی اعتقاد ندارم، اما با توجه به مسائل فنی به وجود آمده لازم بود، مجدد مطالعاتی انجام شود تا بتوانند تونل را ترمیم کنند و کار را ادامه بدهند. در نتیجه یک وقفه کوچک به وجود آمد البته با دستور رییس جمهوری اعتبارات بلافاصله تامین شد و الان تونل به اتمام رسیده است.

در زمان کوتاه نمی‌توانیم به نتایج خیلی مثبت برای احیای دریاچه برسیم

معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه الان بیشتر بحث ما برای احیای دریاچه ارومیه موضوع منابع آبی است،‌ گفت: حوضه آبخیز دریاچه ارومیه بعد از ده‌ها سال که به نظرم مدیریت منابع آب آن می‌توانست بهتر انجام شود، الان به جایی رسیده است که در یک زمان کوتاه نمی‌توانیم به نتایج خیلی مثبت برای احیای دریاچه برسیم.

توسعه کمربند سبز در اطراف دریاچه ارومیه علی‌رغم خشکسالی

وی با اشاره به صحبت‌های علی سلاجقه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست مبنی بر ضرورت رفع کمربند سبز پیرامون دریاچه ارومیه برای احیای این اکوسیستم آبی گفت: بر اساس نقشه‌های ماهواره‌ای کمربند سبز نه تنها کوچک نشده بلکه توسعه هم پیدا کرده است. در واقع باغاتی اطراف دریاچه ارومیه توسعه پیدا کرده‌اند که محصولاتی مانند چغندر و سیب در آن‌ها کشت می‌شود. این محصولات بیشترین مصرف آب و کمترین بهره‌وری را دارد. با وجود شرایط بسیار بد آبی و حاکمیت خشکسالی در سال‌های اخیر، توسعه کشاورزی دراین منطقه ادامه داشته و بیشترهم شده است حتی من شنیدم در بعضی نقاط حوزه آبخیز دریاچه ارومیه برنج هم کشت شده است البته میزان آن خیلی زیاد نبود.

ذوالجودی با بیان اینکه ساماندهی کشاورزی در حوضه دریاچه ارومیه نیازمند عزم و اراده ملی است، تاکید کرد: تمامی وزارتخانه‌های ذیربط از جمله وزارت نیرو و وزارت کشاورزی تا مردم و تشکل‌های مردم باید با هم در این جهت تلاش کنند. واقعا مسیر کنونی منجر به احیای دریاچه ارومیه نمی‌شود بنابراین نباید آن را ادامه دهیم.

وی با اشاره به اینکه کشاورزی در این منطقه با برداشت غیر مجاز آب از منابع زیر زمینی همراه می‌شود، گفت: تعداد خیلی زیادی چاه غیر مجاز در این منطقه حفر شده است، هرچند که روی چاه های مجاز هم حرف داریم. در بازدیدها ما از نزدیک شاهد برداشت آب توسط پمپ و ایجاد کانال برای انتقال آب به زمین‌های کشاورزی بودیم البته همکاران به کمک استان‌ها از انجام این کار ممانعت می کنند چراکه یعنی آقای محمد مخبر - رئیس ستاد هماهنگی و مدیریت تالاب‌ها - دستور داد که موضوعات مربوط به تالاب‌ها باید با محوریت استان‌ها پیگیری شوند.

لزوم عزم ملی برای جلوگیری از هدررفت آب در بخش کشاورزی

ذوالجودی تاکید کرد: در بحث کشاورزی، برنامه‌ریزی و امنیت غذایی باید به فکر انجام یک کار علمی با عزم ملی باشیم تا برداشت آب برای کشاورزی که بیشترین مصرف و هدر رفت آب را در کشور دارد، به حداقل برسانیم. وزیر کشاورزی قرار شد این موضوعات را دنبال کنند و گزارش عملکرد در این زمینه را به ستاد ارائه دهد همچنین مقرر شد وزارت جهاد کشاورزی سند الگوی کشت را برای تمام حوضه‌ها عملیاتی کند بنابراین امیدواریم زودتر از نتایج اقدامات اجرایی آن‌ها مطلع شویم. وزارت نیرو نیز باید برای تامین منابع آبی کشاورزی قانون را مد نظر قرار دهد. همه باید طبق قانون عمل کنیم. همیشه گفته‌ایم که بعد از آب شرب، حقآبه تالاب‌ها باید قبل از حقآبه کشاورزی و صنایع پرداخت شود.

وضعیت دریاچه ارومیه بحرانی است اما...

وی تاکید کرد: شرایط دریاچه ارومیه بسیار سخت و بحرانی است. در بعضی رسانه‌ها گفته می‌شود مرگ دریاچه ارومیه فرارسیده و دریاچه ارومیه خشک شده است. این حرف‌ها اصلا درست نیست. با توجه به انجام پیگیری‌هایی در حوضه دریاچه ارومیه، با این مواردی که مطرح می‌شود هنوز فاصله داریم. امیدواریم با برنامه‌ریزی‌هایی که صورت گرفته است، احیای دریاچه ارومیه به مرور محقق شود.

شرایط همه تالاب‌ها از جمله دریاچه ارومیه تا ۶ سال آینده به مرور بهتر خواهد شد. این اراده و عزم ملی وجود دارد و دولت هم روی این موضوع بسیار حساس است و در این زمینه هم به‌طور جدی کار می‌کنند؛ از شخص رئیس جمهوری گرفته تا اعضای هیات وزیران. البته به دنبال این هستیم که ببینیم با چه روند اجرایی زودتر به نتیجه می‌رسیم. امیدواریم تا ۵، ۶ سال آینده شرایط دریاچه ارومیه خیلی بهتر از وضعیت کنونی بشود.

دادن آب با قیمت بسیار کم به کشاورز آب‌فروشی است

معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست اضافه کرد: وزارت کشاورزی به عنوان اولین وزارتخانه‌ای که می‌تواند تاثیرات بسیار مثبتی در حوزه آبخیزداری دریاچه ارومیه داشته باشد، باید تکالیفش را انجام دهد. تکالیف را باید سیاستگذاری کند تا کشاورز به خودداری از کشت برخی محصولات یا دست کم اجتناب از توسعه کشت آن تشویق شود. وقتی آب با قیمت بسیار کم در اختیار کشاورز قرار گیرد. در واقع آب‌فروشی صورت گرفته است.

ذوالجودی در پایان اظهار کرد: وزارت کشاورزی قرار شده است برنامه‌ریزی کند و اقدامات انجام شده را به ستاد گزارش دهد. این وزارتخانه دنبال راهکارهای عملی است تا هم منافع کشاورز دچار خطر نشود و معیشت‌های جایگزین و یا استفاده بهتر از سیستم های آبیاری تحت فشاربا فناوری بالا ، مصرف کم و برداشت محصول بیشتر با راندمان بالا محقق شود.