دستمزد؛ یک تیغ دو لبه در دستان دولت

به گزارش تجارت‌نیوز، مرتضی افقه- استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش که دولت چگونه باید مشکل دستمزد کارگران را حل کند به تجارت‌نیوز گفت: اگر دولت همین رویه را ادامه دهد، شاید نتواند کار چندانی انجام دهد. دستمزد یک تیغ دو لبه است. از یک طرف ممکن است با بالا رفتن دستمزد، بخش تولید و به‌ویژه بنگاه‌های کوچک و متوسط دچار مشکل شوند. اما شرکت‌های بزرگ لطمه چندانی نمی‌بینند چون تکنیک سرمایه‌بر دارند، تعداد نیروی کار آنها زیاد نیست و درآمد بسیار بالایی دارند و در نتیجه با افزایش نرخ دستمزدها با چالش چندانی مواجه نمی‌شوند.

اما از طرف دیگر کارگران طی این چند سال به شدت ضربه دیده‌اند. اگر دولت نرخ تورم را اعلام می‌کند معمولا مربوط به سالی است که در آن قرار دارد، اما الان حداقل چهار-پنج سالی می‌شود که نرخ تورم بالای 40 درصد است، یعنی نرخ تورم تراکمی بسیار بالاتر از دو تا چهار برابر شدن قیمت‌هاست. بنابراین این درست است که قدرت خرید کارگران نسبت به تورم افت زیادی کرده است.

دولت چه کاری باید انجام دهد؟

اما دولت چه کاری باید انجام دهد؟ دولت ضمن اینکه باید دستمزد را منطقی بالا ببرد، لازم است موانع بنگاه‌های کوچک و متوسط را به حداقل برساند و دوم اینکه از طریق کاهش مالیات یا اعطای برخی امتیازات رانتی هزینه تولید آنها را پایین بیاوررد که با افزایش دستمزد دچار مشکل نشوند، برای مثال سودشان کم نشود یا دچار ورشکستگی نشوند. چون اگر این بنگاه‌ها ورشکسته شوند، تعداد زیادی از افراد بیکار خواهند شد. بنابراین این تصمیم بسیار سخت و حساس است.

کلید حل مشکلات مهار تورم است؟

وی در واکنش به اینکه برخی می‌گویند کلید حل مشکلات، مهار تورم است، افزود: یکی از مشکلاتی که اقتصادخوانده‌های ما دارند این است که تورم را مساله اصلی سیاستگذاری می‌دانند و فکر می‌کنند این موضوع کلید حل مشکلات است. می‌توان این موضوع را به لحاظ تئوریک قبول کرد اما نوع تورم اقتصاد ایران متفاوت از دیگر کشورهاست و فرمول‌هایی که در دیگر کشورها به کار بسته می‌شوند در اینجا کاربردی ندارند و کارگشا نیستند.

در بحث تورم تمرکز بیشتر به سمت عرضه است نه تقاضا. اقتصادخوانده‌ها بر اساس آنچه در کتب اقتصادی است، عمدتا روی بخش تقاضا کار می‌کنند و تمرکزشان روی بحث نقدینگی است اما اگر ما نتوانیم مشکلات تولید را حل کنیم کاهش نقدینگی موجب رکود خواهد شد.

بنابراین حتی تورم کم ‌شود -اگرچه ممکن است قدرت خرید طبقات پایین متناسب با کاهش تورم کم نشود- اگر به قیمت رکود باشد، گسترش رکود بسیاری را بیکار می‌کند و از کسب درآمد می‌اندازد. بنابراین در این صورت از سمت دیگر بام می‌افتیم.

افقه ادامه داد: بنابراین راهکار این نیست که ما فقط دست به تورم بزنیم، باید مجموعه‌ای از راهکارها در کنار یکدیگر به کار گرفته شوند. کلید اساسی حل مشکلات توجه به تولید است. ابتدا باید موانع تولید برداشته شود، اگرچه 20 سال است که این مساله مطرح شده و حتی یک سال هم به نام رفع موانع تولید نام‌گذاری شده است اما ما در عمل شاهد تحولی نبوده‌ایم که نشان می‌دهد یا اراده جدی وجود ندارد یا سازوکار ناتوان از انجام این کار هستند.

رفع تحریم در اولویت باشد

این استاد دانشگاه گفت: موضوعی که مهم‌تر و با اولویت بالاتری باید مد نظر قرار گیرد، مساله رفع تحریم‌ها و برقراری مبادلات بانکی یا همان FATF است. اگر این مشکل در کوتاه‌مدت حل نشود به نظر نمی‌آید این دولت بتواند سایر مشکلات مثل تورم، رکود یا مشکل سرمایه‌گذاری را حل کند.