تکدی گری و گردشگری مسئولانه

شاید شما هم در سفری که به هر شهری داشته اید به چند مورد متکدی برخورد کرده باشید. آنجاست که احساساتتان درگیر می شود و دوست دارید به این انسانها کمک کنید. ولی در این مطلب می خواهیم موضوع تکدی گری و گردشگری مسئولانه را شرح دهیم تا آگاهانه هنگام برخورد با این موارد تصمیم گیری کنید.حتماً شما هم در موقعیت کمک به متکدیان قرار گرفته‌‏اید. از آنجا که رفتار توأم با احترام و مسئولیت‏‌پذیری یکی از اصول اساسی در منشور گردشگری مسئولانه است، پرسش اینجاست که در چنین موقعیتی، با توجه به گردشگری مسئولانه چه باید کرد؟

معضل تکدی گری

تکدی را می‌توان تحت عنوان «دست درازی کردن» برای کسب درآمد، و احتمالا «سؤال به کف» تعریف کرد. تکدی (این اصطلاح (تکدی) گاهی هم برای در برگرفتن بررسی فعالیتهای سازمان یافته که دارای اصول و قواعد ویژه خود نیز هست، بکار می‌رود.) فراگردی است که به موجب آن، فرد متکدی از دسترنج دیگران بهره مند می‌شود و زندگی می‌گذراند. هر یک از افراد جامعه را که نه صاحب حرفه (در مفهوم اقتصادی آن) هستند و نه در تولید اجتماعی، مشارکتی دارند و همواره با شیوه‌ها و شگردهای متنوع، طفیلی و زائده اجتماعی هستند، متکدی می‌گویند.

دلایل و ریشه های اجتماعی و اقتصادی تکدی گری

تکدی گری صرف نظر از این که از طرف قانونگذار به عنوان جرم مورد شناسایی قرار گرفته است اما نمی توان از ریشه های اجتماعی و اقتصادی آن غافل ماند زیرا هر چند ممکن است برخی از اشخاص با وجود توان مالی مبادرت به تکدی گری نمایند، اما در غالب موارد افرادی که تکدی گری می نمایند در وضعیت دشوار اقتصادی قرار دارند و یا حتی ممکن است ریشه های اجتماعی باعث گردیده است باشد که این اشخاص به تکدی گری روی بیاورند. در وضعیت دشوار اقتصادی برخی از افراد ممکن است به علت تگنای اقتصادی شدید مرتکب چنین عملی شوند و گاه از شرافت و حیثیت خود برای بدست آوردن حداقل پول برای امرار و معاش بگذرند.

اما چنانچه شخص به علل ریشه های اجتماعی یا حتی فرهنگی اهل کار کردن و زحمت کشیدن نباشد و یا بخواهد با کمترین درسر به پول دست یابد در این صورت این عمل زشت و ناپسند خواهد بود و باعث ترویج فرهنگ در یوزگی و سر بار جامعه بودن می گردد. بنابراین به نظر می رسد اولین و مهم ترین دیلی برای گدایی و تکدی گری شرایط وخیم اقتصادی باشد و در مرحله بعد تثبیت فرهنگ در یوزگی و تکدی گری است و چنانچه تکدی گری به علت ریشه های اجتماعی یا فرهنگی تکدی گری باشد در این صورت مسأله بغرنج بوده و نیاز به تأمل بیشتر دارد.

تکدی گری و گردشگری مسئولانه

در اینجا به‌‏دنبال پرداختن به مسائل پیش‏‌گفته نیستیم. ما در قبال آنچه می‌‏بینیم، باید رفتار مسئولانه نشان دهیم. فرد متکدی به دلایلی مانند آنچه در ادامه می‌آید این کار را در انظار عمومی انجام می‌‏دهد:

واقعاً نیازمند است.
نیازمند نیست، ولی دلیل روانی برای این کار دارد.
خانواده‌‏اش او را مجبور به انجام این کار کرده‌اند.
کارفرمای مافیای محلی او را مجبور به این کار کرده است.

گردشگر مسئولی که در سفر با چنین صحنه‏‌هایی مواجه می‏‌شود چه باید بکند؟ برای این پرسش، پاسخ‏‌های متفاوتی می‌‏توان ارائه کرد. دیدگاه شخصی من این است که نمی‌‏توان بی‌‏تفاوت از کنار این افراد گذشت و هیچ‏‌گونه تعاملی با آن‏ها نداشت. منظور من این نیست که باید بلافاصله دست‌به‌جیب شویم و مبلغی به آن‏ها بدهیم؛ می‏‌توانیم نیاز آن‏ها را جویا شویم و با پاسخ‏گویی به آن نیاز، مسئولیت خود را به انجام برسانیم.

اگر فرد متکدی گرسنه است، می‏‌توانیم برایش خوراکی و غذا تهیه کنیم. شاید تشنه است، می‌‏توانیم برای او نوشیدنی تهیه کنیم. یا نیاز به لباس خاصی دارد، می‏‌توانیم با تهیه‌‏ی آن لباس نیازش را پاسخ بگوییم. اصولاً نیاز صرفاً پول نیست. پول وسیله‌‏ای است که برای برآوردن نیاز استفاده می‌‏شود.

ممکن است دختربچه یا پسربچه‏‌ی متکدی، پول را به‌منظور تهیه‌ی غذا برای خانواده‌‏اش طلب کند. در این صورت، شما می‌‏توانید برای خانواده‌‏ی او قدری غذا تهیه کنید. به این ترتیب، مسئولیت خود در قبال تأمین نیاز فرد یا افرادی از جامعه را انجام داده‌‏اید. می‏‌پرسید اگر توان انجام این کار را نداشته باشیم چه می‏‌شود؟ می‌‏توانید به ‏شکل دیگری او را خوش‌حال کنید. مثلاً اگر مقداری خوراکی به همراه دارید، به او تعارف کنید. به‏‌هرحال، تحت هیچ شرایطی نباید با او تند صحبت کنید، تحقیرش کنید یا با نصیحت‏‌کردن مسئولیت خود را به انجام برسانید.

گردشگری مسئولانه چه ارتباطی با کمک به متکدیان دارد؟

تصور کنید که برای گذراندن تعطیلات، راهی سفر شده‌‏اید. در طی مسیر یا حتی در مقصد مسافرت خود ممکن است با متکدیان خیابانی مواجه شوید. آن‏‌ها بلافاصله متوجه می‏‌شوند که شما از شهر دیگری آمده‌‏اید و مسافر هستید. اینجاست که از شما به‌‏عنوان گردشگر مسئول انتظار می‌‏رود واکنش درستی نشان بدهید.

اگر از شهرهای بزرگ‌‏تر به مقاصد گردشگری کوچک‏تر می‏‌روید یا سرووضعتان نشان از وضعیت مالی بهتر شما دارد، مطمئن باشید که در موقعیت کمک به متکدیان قرار خواهید گرفت. گاهی اوقات، آن‏‌ها به‌‏صورت کودکان معصومی دوروبر شما را خواهند گرفت که اصلاً تصور متکدی‏‌بودن آن‏ها به ذهنتان خطور نمی‏‌کند. اما واقعیت آن است که وقتی این بچه‌‏ها به شما می‏‌گویند: عمو یه خودکار به من می‏دی؟ عمو برای من آب می‏‌خری؟ خاله به من پول می‏دی غذا بخرم؟
در واقع مشغول تکدی‏‌گری هستند. شاید تربیت خانوادگی آن‏ها در حدی نباشد که این موضوع را برای آن‏ها شرح داده باشند، شاید خود این بچه‏‌ها از سر بازیگوشی به این کار می‏‌پردازند، شاید هم قبلاً چیزهایی را به‏‌صورت رایگان دریافت کرده‌‏اند و به این کار عادت کرده‌‏اند و اگر بدانند گدایی چیست، احتمالاً اسم خود را گدا نمی‏‌گذارند.

ایجاد حس خوب

بخشی از گردشگری مسئولانه، ایجاد احساس خوب در دل افراد جامعه‌‏ی میزبان است. آن‏ها نباید تصور کنند که شما مسافرانی با جیب‏‌های پر از پول هستید که بهشان اهمیتی نمی‏‌دهید. فقر واقعیتی اجتماعی است که شما در حین سفرتان با آن برخورد خواهید کرد. البته، شما مسئول برطرف‏‌کردن معضل فقر و یافتن راه‌‏حل برای آن نیستید؛ اما این باعث نمی‏‌شود که مسئولیت اجتماعی خود را فراموش کنید و فقط به سفرتان بپردازید.

اگر در مقام گردشگری مسئول، واکنش مناسبی در چنین وضعیتی از خود بروز دهید، نه‏‌تنها در آن افراد احساس خوبی به وجود می‌‏آورید، بلکه سایر افراد آن شهر نیز خوش‌حال می‌شوند که مسافر به آنجا می‏‌رود. به همین ترتیب، اگر رفتار متکبرانه و توأم با نخوت از خود نشان دهید، متکدیان را تحقیر کنید یا بیهوده سعی در ادب‏‌کردن آن‏ها داشته باشید، هیچ‌‏کس از حضور شما در آن شهر یا گردشگاه خشنود نخواهد بود. درنتیجه شما مانع گردشگری پایدار در آنجا خواهید شد و افراد بومی جامعه‏‌ی میزبان علاقه‌‏شان به حضور مسافران را از دست خواهند داد. این شیوه‌‏ی برخورد برای گردشگری و روحیه‏‌ی مردم و اقتصاد کشور مضر خواهد بود.

رفتار توأم با احترام و مسئولیت‌‏پذیری یکی از اصول اساسی در منشور گردشگری مسئولانه است.