نیازهای ناشنوایان و معلولان ذهنی در حوزه مناسب‌سازی مغفول مانده است

غلامرضا رضایی‌فر روز پنجشنبه گفت: معلولان حسی حرکتی از نظر تعداد بیش از بقیه معلولان هستند یعنی در مقایسه با سایر معلولیت‌ها، حجم و درصد بالاتری را تشکیل می‌دهند؛ بنابراین مسائل مربوط به آنها بیشتر است اما برخی معلولان مغفول مانده‌اند به طور مثال ناشنوایان چون ظاهر سالمی دارند و اصلا احساس نمی‌شود که آنها هم نیازی دارند، در زمینه مناسب‌سازی برای این قشر اصلا دقت نمی‌کنیم.

وی ادامه داد: به طورمثال اگر یک ناشنوا در هتل اقامت کند، هنگام تماس پذیرش یا حتی وقوع حادثه‌ای مانند آتش‌سوزی و به صدا درآمدن آژیر خطر، از هشدارها مطلع نمی‌شود و برای او خطرناک خواهد بود که به مناسب‌سازی محیطی توجه نشود واین درحالیست که اکنون هیچ هتلی برای ناشنوایان مناسب سازی نشده است.

رئیس دبیرخانه پیگیری و هماهنگی مناسب سازی کشور اضافه کرد: تختی که ناشنوا روی آن می‌خوابد، باید مجهز به ویبراتور باشد تا زنگ تلفن و زنگ در که زده می‌شود با ویبره از آن مطلع شود. یا هنگامی که در اتاق زده می‌شود باید چراغ اتاق روشن شود تا ناشنوا متوجه در زدن شود. همه افراد به مناسب سازی نیاز دارند و از نظر درصدی معلولان جسمی حرکتی، حجم بالاتری را به خود اختصاص داده اند اما اقشار دیگری مانند افراد دارای معلولیت ذهنی هستند و نیازهای خاص دارند.

رضایی فر افزود: قشر دیگر افراد دارای اوتیسم هستند که فقط افرادی که فرد دارای اوتیسم در خانواده خود دارند، درک می کنند که نیازهای آنها چیست. به طور مثال در اماکن گوناگون برای تبلیغات از رنگ‌ها و نورهای خیره کننده استفاده می‌شود. در صورتی که محیطی که افراد دارای اوتیسم قرار می‌گیرند، نوع نور آنجا باید برای آنها آرام‌بخش باشد تا آنها را تحریک نکند.

چک لیست های ما برای استانداردسازی مناسب سازی جزو حداقل ها است

رئیس دبیرخانه پیگیری و هماهنگی مناسب سازی کشور گفت: فهرست‌هایی که در اختیار داریم برای مناسب‌سازی معیاری، جزو حداقل‌ها است. اگر بخواهید استانداردهایی که در کشورهای دیگر به کار می رود، فهرست کنید، مسئولان اصلا طرف آن نمی روند. اینکه ما چانه می زنیم و دعوا می کنیم برای ابتدایی ترین استانداردها است.

رضایی فر افزود: شرایط استانداردهای مناسب سازی به گونه ای است که اکنون سر مناسب سازی ورودی ساختمان جدال می‌کنیم. مثلا برای طبقه سوم باید حتما آسانسور وجود داشته باشد، ما سر بودن یا نبودن آسانسور چانه می زنیم! ما به عنوان یک سیستم نظارتی بر سر مناسب سازی با همه دعوا داریم! چون درکی از مناسب سازی وجود ندارد.

وی ادامه داد: یک عقب مانده ذهنی نباید در محیط عمومی آسیب ببیند و در کشورهای پیشرفته اگر او در محیط رها شود، گم نمی‌شود یا فرد نابینا در این کشورها از همه سیستم‌هایی که برای فرد سالم قرار داده شده، می تواند استفاده کند اما یک فهرست چهار عنوان وجود دارد که انتظار رعایت حداقل ها را در مناسب سازی داریم. در جشنواره شهید رجایی که به دستگاه‌های دولتی برای میزان مناسب‌سازی امتیاز می دهیم، چهار امتیاز وجود دارد که یکی از آنها گذاشتن رمپ است. اما گاهی رمپ هایی با شیب تند می سازند. حتی در یک مورد فردی با ویلچر از روی رمپ به پایین پرت شده است.

رئیس دبیرخانه پیگیری و هماهنگی مناسب سازی کشور با بیان اینکه رمپی که ساخته می شود باید کنار آن میله داشته باشد و شیب آن استاندارد باشد، افزود: بالابرهایی که گذاشته می شود باید محافظ داشته باشد. در بسیاری از مواقع کودک کوچکی زیر بالابر می رود و هنگامی که بالابر را می زنید، کودک زیر بالابر می‌ماند. برخی استانداردها به بهانه اینکه هزینه دارد، رعایت نمی‌شود. متاسفانه جامعه مناسب سازی برای همه اقشار را به خاطر هزینه ها را نمی پذیرد.

رضایی فر تصریح کرد: حتی دستگاهی برخی موضوعات حداقلی، فهرست مناسب سازی را حذف کردند و گفتند اگر این موارد را به پیمانکار بدهیم، آنها اجرا نمی‌کنند و حداقل برخی موضوعات را اجرا کنند و در گام بعدی بقیه موارد را اجرا کنیم. این درحالی است که همه افراد دارای معلولیت ذهنی، اوتیسم و حرکتی حسی به مناسب سازی نیاز دارند. وسایل مرکز نگهداری معلولان ذهنی، به گونه ای است که آسیب زا نباشد و مثلا لبه های دیوار و میز تیز نیست و دارای پوشش هایی است؛ اینگونه استانداردها باید در بقیه مراکز نیز رعایت شود.

وی این سئوال را مطرح کرد که چگونه ما برای رفتن کودک به مهدکودک، استانداردهایی را در نظر می گیریم، اما برای فردی که محدودیت حرکتی دارد و می خواهد زندگی کند، در جامعه استانداردهای مناسب سازی رعایت نمی‌شود.

اعطای پایان کار به ساختمان به رغم وجود اشکال در مناسب سازی

رئیس دبیرخانه پیگیری و هماهنگی مناسب سازی کشور گفت: کارمند دستگاهی که دچار معلولیت بود از طریق سامانه معبر با شماره ۳۰۰۰۰۱۲۳۲۲ شکایت کرد که پله های ورودی ساختمان میله ندارد. با دستگاه مربوطه مکاتبه کردیم اما در این زمینه اقدامی از سوی آن دستگاه انجام نشد و هنگامی که با ستاد آن دستگاه مکاتبه کردیم مجبور انجام این مهم شدند.

رضایی فر افزود: این موارد جزو اصول مناسب سازی ساده است و فرد معلول هم کارمند خود دستگاه است اما در این زمینه اقدامی نکرده بودند. اگر نرده برای پله نباشد نباید پایان کار بدهند اما ساختمان هایی مشاهده می‌شود که چهارطبقه بالا رفته و پله ها بدون نرده است و پایان کار هم گرفته است. در این زمینه قانون اجرا نمیشود. طبق قانون تا این استانداردها رعایت نشود، شهرداری نباید پایان کار بدهد اما مهندسان پایان کار می دهند.

براساس ماده ۴ قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت، شهرداری‌ها مکلف هستند صدور پروانه احداث و بازسازی و پایان کار برای تمام ساختمان‌ها و اماکن با کاربری عمومی از جمله مجتمع‌های مسکونی، تجاری، اداری، درمانی و آموزشی را به رعایت ضوابط و استانداردهای مصوب شورای عالی شهرسازی و معماری ایران و اصلاحات پس از آن در مورد دسترس‌پذیری افراد دارای معلولیت توسط مجری، مشروط کنند.