هفته چهارم بارداری؛ علائم مادر در هفته چهارم و بایدها و نبایدها
نینیبان: مبارک است. حالا شما یک مادر هستید و قرار است 9 ماه از فرزند دلبندتان به طور خصوصی و ویژه میزبانی...
نینیبان: مبارک است. حالا شما یک مادر هستید و قرار است 9 ماه از فرزند دلبندتان به طور خصوصی و ویژه میزبانی کنید. شما در هفته چهارم هستید. هفتهای که در جمع بهترین هفتههای زندگی جا خوش میکند. البته از این هفته مسئولیتتان خیلی بیشتر و جدیتر میشود. ماه اول بارداری را در این هفته پشت سر میگذارید و وارد مرحله جدی و عجیبی میشوید پس بهتر است با نی نی بان همراه باشید تا با خیالی راحت این دوره را طی کنید.
هفته چهارم بارداری چیست؟
خیلی دلتان می خواهد بدانید این مهمان کوچولو چه شکلی است؟ فعلا زود است. حالا حالا باید صبر کنید. او تازه در مرحله رویانی است. در واقع از زمان بسته شدن نطفه تا هفته هشتم یا دهم بارداری فرزند شما «رویان» نامیده میشود.
او همچنان در حال استقرار در خانه جدید است. رویان از دو لایه داخلی و خارجی تشکیل شده که دو لایه داخلی را «اپیپلاست» مینامند و لایه خارجی، غشایی است به نام «هایپوبلاست» که بعدها اعضای بدن جنین را در آینده تشکیل میدهد. این هفته زمان تشکیل و توسعه کیسه آمنیوتیک و کیسه زرده است. کیسه آمنیوتیک با احاطه رویان علاوه بر اینکه او را از گزند حوادث داخل رحم محافظت میکند مثل یک تخت گرم و نرم فضا را برای آرامش جنین آماده میکند. کیسه زرده هم کیسهای چسبیده به رویان است که رگهای خونی و گلبولهای سرخ اولیه در آن تشکیل میشود. نگران غذای این توده کوچک نباشید. جفت همان وظیفهای را ایفا میکند که شما در آینده بر عهده دارید. جفت به جای شما غذای کودکتان را تامین میکند. این توده گوشتی که مسئول تامین اکسیژن جنین شما هم هست به خوبی میداند چه زمانی باید به فرزند شما غذا و اکسیژن برساند. جفت اکنون مشغول کندن تونل در داخل رحم برای اتصال محل دریافت غذا و جنین است تا بتواند به درستی ماموریت خود را انجام بدهد. تا زمانی که جفت در حال رشد است وظیفه تغذیه رویان با همین کیسه زرده است.
قد: 0.13 سانتی متر
وزن: 0.11 گرم
علائم هفته چهارم بارداری
در هفته چهارم بارداری، برخی از زنان ممکن است با برخی از علائم و نشانههای زیر مواجه شوند:
- خستگی: احساس خستگی و کمبود انرژی معمولا یکی از علائم رایج در این مرحله است. تغییرات هورمونی و رشد جنین میتواند باعث افزایش خستگی مادر شود.
- تورم سینه: سینهها ممکن است دردناک و حساس شوند و اندازه آنها افزایش یابد. این تغییرات مرتبط با تغییرات هورمونی در بدن شما است.
- تغییرات هورمونی: در هفته چهارم بارداری، هورمونهای بارداری در بدن در حال تغییر هستند و منجر به تغییرات عاطفی، تغییرات خواب، مزاج و حساسیت نسبت به بوها میشوند.
- افزایش تولید ادرار: با پیشروی بارداری، به دلیل افزایش حجم خون و فعالیت کلیهها در حذف مواد زائد از بدن ممکن است تولید ادرار افزایش یابد.
- تغییرات گوارشی، نفخ، سو هاضمه
علائم مادر در هفته چهارم بارداری
از علائم مادر در هفته چهارم بارداری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تهوع و استفراغ به علت تغییرات هورمونی و افزایش حساسیت به بوها و طعمها
- حساسیت و تورم سینهها بهخاطر تغییرات هورمونی
- تغییرات عاطفی
- اختلال یا تغییر در خواب
- تغییر در مزاج
- حساسیت نسبت به بوها
- تغییرات پوستی، لکههای پوستی، تیرگی در نواحی مشخصی از بدن مانند زیر بغل و لکههای تیره در ناحیه آرنج و زانو
- افزایش فعالیت کلیهها
تغییرات بدن مادر در هفته چهارم بارداری چگونه میتوانند بر روند بارداری تاثیر بگذارد؟
تغییرات بدن مادر در هفته چهارم بارداری تاثیر قابل توجهی روی روند بارداری دارد:
- رشد جنین: در هفته چهارم بارداری، جنین در حال رشد و رحم هم در حال بزرگ شدن است تا فضای کافی برای رشد و تغذیه جنین فراهم کند. این تغییرات ممکن است روی روند بارداری اثر بگذارند، چرا که توسعه سلامت جنین و پیوند بین جنین و رحم از اهمیت بالایی برخوردار است.
- تغییرات هورمونی: در این هفته، سطح هورمونهای مختلف در بدن مادر تغییر میکند که به تنظیم رشد جنین، تحرکات رحم و تغییرات در سیستم ایمنی و عملکرد غدههای درون ریز مربوط به بارداری کمک میکند.
- تغییرات در سیستم گوارشی: غییرات در سیستم گوارشی از علائم شایع این هفته هستند که نه فقط روی روند بارداری که روی تغذیه و رشد جنین هم اثر میگذارند.
- تغییرات روانشناختی: تغییرات هورمونی و فیزیولوژیکی در برخی زنان ممکن است باعث تغییر حالت عاطفی، خستگی و استرس در آنها
سونوگرافی در هفته چهارم بارداری
سونوگرافی (اولتراسونوگرافی) ممکن است بهعنوان یکی از ابزارهای تشخیصی در هفته چهارم بارداری جهت ارزیابی وضعیت بارداری و رشد جنین استفاده شود. در این هفته، سونوگرافی معمولا به منظور تایید وجود جنین، تشخیص سن بارداری و بررسی برخی جزئیات اولیه از جمله نواحی قلبی جنین و تشکیل ساختارهای پایهای مهم انجام میشود. البته، نوع و جزئیات سونوگرافی ممکن است بسته به سیاست بیمارستان، پزشک معالج و وضعیت بارداری خاص متفاوت باشد.
هفته چهارم بارداری و سونوگرافی
اهمیت سونوگرافی در هفته چهارم بارداری این است که به مادر و پزشک کمک میکند تا ارزیابی از وضعیت بارداری و سلامت جنین داشته باشند. سونوگرافی در چهار هفتگی جهت بررسی موارد زیر انجام میشود:
- تایید وجود جنین در رحم
- تشخیص سن بارداری براساس، آخرین پریود، تاریخ رابطه جنسی، و اندازه جنین، سن بارداری را تخمین بزند
- بررسی نواحی قلبی جنین مانند ضربان قلب، ساختارهای قلبی ابتدایی و جریان خون
- بررسی تشکیل ساختارهای پایهای جنینی مانند جدارههای مغز و نخاع، دست و پاها، چهره و دستگاه ادراری
هفته چهارم بارداری چی بخوریم؟
تغذیه مناسب و متعادل در این هفته بسیار مهم است و باید توجه خاصی به مصرف مواد غذایی سالم و غنی از مواد مغذی داشته باشید. در ادامه نکات مهم تغذیه هفته چهارم بارداری را آوردهایم:
- مصرف مواد غذایی سالم و تازه مانند میوه، سبزیجات، محصولات غنی از فیبر، ماهی، گوشت سفید، حبوبات و محصولات کامل غلات
- مصرف کافی مایعات مانند آب و آبمیوههای طبیعی بدون قند، آب نارگیل و سوپ
- مصرف مواد غذایی حاوی آهن مانند گوشت قرمز، مرغ، ماهی، نخود و لوبیا
- مواد غذایی حاوی اسید فولیک مانند انواع سبزیجات تازه و سبز، نارنگی، بادمجان
- مواد غذایی حاوی کلسیم برای تقویت استخوانها و دندانهای جنین مانند شیر و فرآوردههای لبنی، سبزیجات سبز تاریخچهدار، ماهی سردابی و تخممرغ
- امگا-3 مانند سالمون و ماهی قزل آلا، هستههای روغنی مانند پسته و بادام، و روغن کنجد
- پروتئین مانند گوشت، مرغ، ماهی، تخممرغ، لبنیات، حبوبات و محصولات سویا
- اجتناب از مواد غذایی ناسالم مانند غذاهای چرب، آماده، فریز و فرآوری شده، نوشیدنیهای با قند اضافی و مواد غذایی با رنگ و طعمدهندههای مصنوعی
تغذیه مادر در هفته چهارم بارداری
تغذیه مادر نقش مهم و حیاتی نه فقط در این هفته که در تمام هفتههای بارداری دارد. رژیم غذایی و تغذیه هفته چهارم بارداری مادر باید سرشار از پروتئین، کربوهیدرات، چربیهای سالم، ویتامینها و مواد معدنی باشد:
- منابع پروتئینی از جمله گوشت قرمز، مرغ، ، تخم مرغ، لوبیا، نخود و سویا
- کربوهیدراتهای پیچیده جهت تامین منبع اصلی انرژی بدن مانند نان کامل، برنج قهوهای، آرد گندم کامل، کینوا و سبوس برنج
- چربیهای سالم برای جذب و استفاده از ویتامینهای A، D، E و K مانند روغن زیتون، روغن کرچک، آووکادو، ماهی چرب (مانند سالمون)
- مصرف میوه و سبزیجات تازه، مغذی حاوی آنتی اکسیدان
چه تغذیهای برای جنین در هفته چهارم بارداری مناسب است؟
تغذیه سالم و متنوع در هر مرحلهای از بارداری بسیار مهم است، از جمله در هفته چهارم بارداری. در این مرحله، توجه به مصرف مواد غذایی غنی و تغذیهای که نیازهای جنین را پوشش دهد، اهمیت دارد از جمله مصرف ویتامین، مواد معدنی، پروتئین، فیبر، مواد غذایی حاوی آهن جهت تامین اسید فولیک مورد نیاز بدن.
جنین در هفته چهارم
جنین در هفته چهارم بارداری در مرحله ابتدایی رشد و توسعه قرار دارد شبیه یک کیسه سلولی کوچک که بهتدریج تقسیم سلولی میدهد و اندامهای جنین شروع به شکل گرفتن میکنند.
در این مرحله، بسیاری از ساختارهای اصلی جنینی شکل میگیرند از جمله لوله عصبی که پایه سامانه عصبی را تشکیل میدهد، قلب که عملکرد گردش خون را آغاز میکند، و لوله گوش که مبدل شنوایی جنین را شکل میدهد. همچنین، جنین در این مرحله شروع به تشکیل لوله هضمی، کبد، کلیه و سیستم گوارشی میکند.
از وضعیت جنین در هفته چهارم بارداری باید بگوییم که هنوز بسیار کوچک است و اندازه آن تنها چند میلیمتر است. اما در طول هفتههای آینده، به سرعت رشد یافته و ساختارهای بیشتری شکل میگیرند.
هفته چهارم بارداری جنین چگونه است؟
در این هفته رویان تلاش میکند خودش را به دیواره رحم بچسباند به همین دلیل درد خفیفی در شکم خود احساس میکنید. این دردها طبیعی است. بدن خودش را با هورمونهای جدید بارداری هماهنگ میکند و رحم به خونه جدید رویان تبدیل میشود. البته بعضی از خانمهای باردار در این زمان خونریزی را تجربه میکنند، حتما یادتان باشد به رنگ آن توجه کنید. خونی که دفع میشود نباید قرمز پررنگ یا روشن مثل دوران قاعدگی باشد بلکه باید به رنگ صورتی یا قهوهای باشد. لانه گزینی یا خونریزی معمولاً پنج تا 12روز پس از تخمکگذاری اتفاق میافتد. درد در این دوران نباید شدید باشد، اگر درد شدید، تب، لرز یا خونریزی واژینال سنگین دارید حتما باید با پزشکتان تماس بگیرید.
اگر برایتان سوال است که جنین در هفته چهارم چه شکلی است باید بگوییم که شکل جنین در هفته چهارم بارداری به طور کلی بسیار ساده و ابتدایی است به شکل یک کیسه کروی یا بیضی شکل با سطح صاف و بدون جزئیات آناتومیک. در این مرحله، نمیتوان جزئیات ویژهای مانند سر، دست، پا و صورت را در جنین مشاهده کرد.
هفته چهارم بارداری و جنسیت
در هفته چهارم بارداری، جنین هنوز در مرحله اولیه قرار دارد و جنسیت آن قابل تشخیص نیست و جنسیت جنین بر اساس ترکیب ژنتیکی آن بهطور کامل در هفتههای بعدی تشکیل میشود.
حدود هفته یازدهم تا چهاردهم بارداری، با استفاده از آزمایشهای جهش ژنتیکی نژادی، مانند آمنیوسنتز یا آزموسنتز، میتوان جنسیت جنین را تشخیص داد. این آزمایشها به طور معمول در صورت نیاز به تشخیص بیماریهای ژنتیکی و نژادی انجام میشوند و جنسیت جنین نیز همزمان مشخص میشود.
ترشح واژن در هفته چهارم بارداری
ترشح واژن در هفته چهارم بارداری بنا به عوامل مختلفی ازجمله تغییرات هورمونی متفاوت خواهد بود. چند نوع ترشح واژن شایع در این هفته عبارتند از:
- افزایش ترشحات مهبلی
- ترشحات لطیف شفاف یا سفید رنگ
- ترشحات زرد یا کرم رنگ همراه با خون یا سلولهای مرده
در صورتی که ترشحات واژن در هفته چهارم بارداری، بوی نامطبوع، خارش یا سوزش داشته باشند بهتر است با پزشک موضوع مشورت کنید.
بایدها و نبایدهای هفته چهارم بارداری
در هفته چهارم بارداری، مراقبت از خود و جنین بسیار مهم است. در ادامه برخی از بایدها و نبایدهای مربوط به این مرحله را بررسی میکنیم:
بایدها | نبایدها |
مراجعات منظم و ملاقات با پزشک | مصرف مواد مخدر و الکل |
تغذیه مناسب و سالم | مصرف داروهای بدون نسخه پزشک |
مصرف مکملهای معدنی و ویتامینها | سیگار کشیدن در هر مرحلهای از بارداری |
استراحت و خواب کافی | اجتناب از تماس با مواد شیمیایی مضر و مواد سمی |
ورزشهای ملایم و منظم، مثل پیادهروی یا شنا، برای حفظ استقامت بدن و بهبود خواب و اشتها | استفاده از حمامهای گرم یا سونا |
نکات پزشکی در هفته چهارم بارداری
علاوه بر رژیم غذایی و تغذیه هفته چهارم، مراقبت های پزشکی و مشاوره با پزشک نیز در این دوره بسیار اهمیت دارد. در ادامه، تعدادی از نکات پزشکی مربوط به این مرحله را بررسی میکنیم:
- ملاقات با پزشک
- بررسی سلامت جنین
- آزمون سنتز اچجی (HCG)
- مصرف مکملهایی مانند اسید فولیک، آهن و کلسیم
- بررسی علائم و نشانهها و گزارش خونریزی غیرطبیعی، درد شدید، تغییرات ناگهانی در حرکات جنین و هر نوع علائم نگرانکننده دیگر به پزشک
- مشاوره و آزمایشهای غربالگری آنومالی جنینی
خود مراقبتی در هفته چهارم بارداری
برخی از نکات خود مراقبتی در هفته چهارم بارداری که مادرها باید برای حفظ سلامت خود و جنین باید رعایت کنند عبارتند از:
- تغذیه مناسب و سالم در طول بارداری جهت تامین تمام مواد غذایی مورد نیاز بدن و جنین
- مصرف مایعات کافی، آب، نوشیدنیهای سالم جهت حفظ هیدراتاسیون بدن مادر
- استراحت مناسب
- ورزش منظم و ملایم جهت حفظ سلامت عمومی مانند پیادهروی، شنا یا یوگا
- حفظ بهداشت شخصی، از جمله شستن دستها به طور منظم، پاک نگه داشتن مناطق حساس و استفاده از محصولات بهداشتی مناسب
- مدیریت استرس با روشهایی مانند مدیتیشن، یوگا، تمرینت نفس عمیق و تمرینات آرامشبخش
- پرهیز از مصرف مواد مضر مانند الکل، ترکیبات قندی بالا، دخانیات و مواد مخدر
- ملاقات با متخصصان مراقبت از بارداری و زنان و زایمان
ورزشهای هفته چهارم بارداری
ورزشهای ملایم و مناسب در هفته چهارم بارداری کمک میکنند تا سلامتی و راحتی خود را حفظ کنید. البته، قبل از هرگونه فعالیت و ورزش، توصیه میشود با پزشک مشورت کنید. زیرا هر بارداری ممکن است شرایط خاص و نیازهای مختلفی داشته باشد. در ادامه، تعدادی از ورزشهای مناسب برای هفته چهارم بارداری را آوردهایم:
- پیادهروی
- شنا
- یوگا
- تمرینات تنفس عمیق
- تمرینات کششی
در طول هر مرحله از بارداری، به نشانههای بدن خود گوش دهید و در صورت بروز هرگونه ناراحتی، خونریزی یا درد غیرعادی، فورا به پزشک مراجعه کنید.
کلام آخر
هفته چهارم بارداری یک مرحله مهم در دوره بارداری است که در آن سیستم عصبی جنین شروع به توسعه میکند و بسیاری از اعضای مهم مانند قلب و مغز در حال شکلگیری هستند. در عین حال، تغییرات فیزیکی و هورمونی در بدن مادر نیز ادامه دارد. حواستان باشد از این هفته علائم بارداری خودشان را نشان میدهند پس باید منتظر اتفاقهای ناگهانی بارداری باشید. البته هنوز احتمال اینکه تستهای بارداری جواب منفی به شما بدهد وجود دارد. شاید هورمون گنادوتروپین به صورت کامل ترشح نشده و همین هم عاملی است که با تستهای بارداری متوجه حاملگی نشوید اما با افزایش میزان هورمونها بالاخره نشانههای حاملگی هویدا میشود کم کم حالت تهوع هم شروع میشود.
زمان استفراغ و تهوع به این فکر کنید که شما تنها نیستند و ممکن است هر روز صبح، ظهر و شب 36 میلیون زن باردار مثل شما در جهان این حالت را داشته باشند. این اولین نشانه حاملگی است. سفت و دردناک شدن سینهها، حساس شدن شکم و نفخ، کمر درد و نرم شدن دهانه رحم از علائم این دوره است. مهمترین موضوعی که میتواند شما را آزار بدهد تغییرات ناگهانی روحی است. یک روز، خوب و سرحال هستید و روز بعد بداخلاق و بیحوصله البته بهتر است به هیچ وجه نگران این موضوع نباشید. این تغییرات کاملا طبیعی هستند و جای نگرانی نیست.