مهارت های تحلیلی شش‌گانه؛ چطور قدرت تحلیلمان را تقویت کنیم؟

وقتی قدرت تحلیل موقعیت‌های مختلف و درک مسائل را داشته باشید، بهترین تصمیم را برای حل مشکلات می‌گیرید. مهارت های تحلیلی اکتسابی هستند و می‌توانید آنها را یاد بگیرید. توانایی تحلیل مهارتی نرم است که در جنبه‌های شغلی و شخصی زندگی کاربرد دارد. با مهارت‌های تحلیلی می‌توانید جوانب مختلف مسئله‌ای را که با آن مواجهید بررسی کنید و بهترین راهکار را برای آن ارائه دهید. در بازار کار مدرن، بسیاری از کارفرمایان به مهارت‌های نرم مانند قدرت تحلیل کارکنان توجه ویژه‌ای نشان می‌دهند. در این مقاله توضیح می‌دهیم مهارت‌های تحلیلی چه هستند و چطور می‌توان آنها را ارتقا داد.

مهارت تحلیلی چیست؟

مهارت تحلیلی یعنی درک مسئله، تفسیر آن، تحقیق درباره راهکارهای موجود و پیداکردن بهترین راهکارها برای حل آن مسئله. شما برای انجام این فرایند به تفکر تحلیلی نیاز دارید. افرادی که به‌شیوه تحلیلی به مسائل فکر می‌کنند، با آزمون و خطا راهکارهای احتمالی را می‌سنجند تا به بهترین راه‌حل برسند. این افراد به‌محض اینکه با شرایط ویژه‌ای مواجه می‌شوند، آن را تجزیه‌وتحلیل می‌کنند و پیشنهادهایی برای حل مسئله یا رسیدن به هدف تعیین‌شده ارائه می‌دهند.

مهارت‌های تحلیلی شامل ۶ مهارت نرم می‌شوند که در ادامه هریک را بررسی کرده‌ایم.

۱. تفکر انتقادی

تفکر انتقادی یعنی به‌دست‌آوردن اطلاعات درباره یک موضوع و گرفتن تصمیم نهایی بر اساس این اطلاعات. در تفکر انتقادی، راهکارهای سنتی برای حل مسائل مختلف ارزیابی و با روش‌های نوین و بهینه جایگزین می‌شوند. افرادی که انتقادی فکر می‌کنند، مسائل و راهکارها را ارزیابی می‌کنند و در صورتی که راهکار بهتری برای حل مسئله وجود داشته باشد، از آن استفاده می‌کنند. به عبارت دیگر، آنها عادت‌های قدیمی را بر هم می‌زنند تا راهکارهای بهینه با بازدهی بیشتر ارائه دهند.

بیایید با یک مثال ساده تفکر انتقادی را توضیح دهیم. اگر همیشه عادت دارید از یک مسیر مشخص به محل کارتان برسید، این بار با تفکر انتقادی مسیر را بررسی کنید. آیا مسیری که به آن عادت دارید،‌ نزدیک‌ترین مسیر به محل کار شماست یا می‌توانید راه بهتری برای رسیدن به مقصد پیدا کنید؟ برای پاسخ‌دادن به این سؤال مسیرهای دیگر، مسافت و میزان ترافیک آنها را بسنجید و از برنامه‌های مسیریاب کمک بگیرید تا متوجه شوید بهترین مسیر بین خانه و محل کارتان چیست و آیا از آن استفاده می‌کنید یا خیر.

۲. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و اطلاعات

اولین گام برای حل مسئله این است که کاملا آن را درک کنید و اطلاعات موجود درباره آن را بررسی کنید. هرچقدر اطلاعات بیشتری درباره مسئله داشته باشید، پیداکردن راهکار مناسب برای آن ساده‌تر خواهد بود و راه‌حل جامع‌تری ارائه خواهید داد. مثلا وقتی مدیر یک رستوران اطلاعاتی درباره ساعت ورود مشتریان یا پرفروش‌ترین غذای رستوران داشته باشد، برای حجم زیاد سفارشات آماده می‌شود و خدمات خوبی به مشتریان ارائه می‌دهد. درنتیجه مشتریان راضی خواهند بود و سودآوری رستوران بیشتر می‌شود. در کسب‌وکارهای بزرگ، موقعیت شغلی برای مدیریت داده‌‌ها وجود دارد که این مسئله نشان‌دهنده اهمیت اطلاعات در کسب‌وکارهاست.

۳. تحقیق و بررسی

به‌کمک تحقیق و بررسی می‌توانید بهترین راه‌حل مسئله را پیدا کنید. فرایند تحقیق برای هر مسئله‌ای متفاوت است؛ گاهی اوقات با پرس‌وجو از افراد متخصص می‌توانید تحقیقات خود را انجام دهید و گاهی لازم است با آزمون و خطای عملی تحقیق کنید. تحقیق درباره مسئله ممکن است تیمی یا فردی انجام شود.

بخش‌های مختلف مهارت‌های تحلیلی با هم ارتباط دارند. مثلا در فرایند تحقیق و بررسی متوجه می‌شوید که چه داده‌هایی برای حل مسئله کاربردی و ارزشمندند و باید با دقت بیشتری آنالیز شوند. حتی ممکن است داده‌های جدیدی درباره مسئله به دست آورید. با استفاده از تفکر انتقادی در فرایند تحقیق و بررسی نیز راهکارهای مختلف برای حل مسئله را پیدا می‌کنید.

۴. خلاقیت

گاهی اوقات لازم است نتایجی را که از تجزیه‌وتحلیل اطلاعات به دست می‌آورید به شیوه‌ای دیگر بررسی کنید و از جنبه‌ای به آنها نگاه کنید که دیگران به آن توجه نمی‌کنند. همیشه اولین راهکاری که برای حل مسئله به ذهن می‌رسد، بهترین راهکار نیست. گاهی اوقات باید افراد با خلاقیت خود راهکارهای تازه‌ای خلق کنند. افرادی که مهارت‌های تحلیلی خوبی دارند، خارج از چارچوب فکر می‌کنند تا راهکاری مؤثر برای چالش پیش رو ارائه دهند.

۵. مهارت حل مسئله

بعد از اینکه مسئله را درک کردید، باید راه‌حل‌هایی خلاقانه برای آن ارائه دهید. می‌توان گفت تمام مهارت‌های تحلیلی در توانمندی افراد برای حل مسئله نمود پیدا می‌کنند. وقتی قدرت حل مسئله داشته باشید، می‌توانید با توجه به اطلاعاتی که درباره موضوع مدنظر به دست آورده‌اید و ارزیابی‌هایی که انجام داده‌اید، راهکارهای احتمالی برای آن را بیابید. سپس با ارزیابی راهکارها بهترین راهکار را پیدا کنید و وارد فرایند اجرا شوید.

۶. مهارت‌های ارتباطی

وقتی به‌کمک تفکر انتقادی، تحلیل داده و مهارت حل مسئله راهکار بهینه برای مسئله را پیدا کردید، باید اطلاعات خود را با دیگران به اشتراک بگذارید و آنها را برای اجرای ایده‌هایتان متقاعد کنید. گاهی اوقات بعضی از کارکنان راهکارهای اجرایی و بهینه‌ای برای حل مسائل به فکرشان می‌رسد، اما به‌خاطر نداشتن مهارت ارتباطی، ایده‌هایشان را مطرح نمی‌کنند و مسئله حل‌نشده باقی می‌ماند.

برای به اشتراک گذاشتن نتایجی که به دست آورده‌اید، به مهارت‌های زیر نیاز دارید:

• مهارت ارتباط کلامی؛
• مهارت ارتباط نوشتاری و نامه‌نگاری؛
• توانایی گزارش‌نویسی؛
• مهارت گوش دادن فعالانه؛
• مهارت سخنرانی و صحبت کردن در جمع؛
• مذاکره و توانایی متقاعدسازی؛
• توانایی انجام کار گروهی.

روش تفکر تحلیلی

اولین گام برای تفکر تحلیلی درک رابطه علت و معلول است. افرادی که به‌شیوه تحلیلی فکر می‌کنند، ابتدا دنبال علت مسئله می‌گردند. آنها اتفاقاتی را که در طول فرایند حل مسئله رخ می‌دهند به‌دقت بررسی می‌کنند تا با درنظرگرفتن تمام جوانب راهکاری برای حل مشکل ارائه دهند.

برای درک ساده‌تر می‌توانیم فرایند تفکر تحلیلی را به ۵ مرحله تقسیم کنیم:

• درک مسئله؛
• جمع‌آوری اطلاعات درباره مسئله به‌کمک آزمون و خطا یا سایر روش‌های تحقیقی؛
• پیداکردن راهکارهای احتمالی حل مسئله؛
• سنجش عملکرد را‌ه‌حل‌های مسئله با توجه به اطلاعات موجود یا آزمون و خطا؛
• اجرای بهترین راهکار و سنجش نتایجی که به دست می‌آید.

چرا مهارت تحلیلی اهمیت دارد؟

بعضی از مشاغل مانند مدیریت داده کاملا بر مبنای مهارت‌های تحلیلی هستند و برخورداری از این توانمندی‌ها برای افرادی که چنین منصبی دارند، ضروری است. علاوه‌بر این، مهارت‌های تحلیلی برای سایر موقعیت‌های شغلی هم کاربرد دارند. افرادی که این مهارت‌ها را یاد گرفته‌اند، می‌توانند فرایندها را بهینه‌سازی کنند و عملکرد شرکت را بهبود دهند. مثلا اگر توسعه‌دهنده محصول مهارت‌های تحلیلی را یاد گرفته باشد، با استفاده از نظرات مشتریان داده‌های جدیدی درباره محصول به دست می‌آورد. سپس با تحلیل این اطلاعات جدید راهکارهایی برای به‌روزرسانی محصول ارائه می‌دهد؛ این راهکارها انتظارات مشتریان را برآورده می‌کنند و رضایت آنها را افزایش می‌دهند.

تکنیک‌های تقویت مهارت تحلیلی

مهارت‌های نرم مانند عضله‌اند و وقتی از آنها استفاده می‌کنید، تقویت می‌شوند. تقویت مهارت‌های نرم را از محیط کارتان شروع کنید و در حیطه اختیار خود، به‌کمک تفکر تحلیلی برای مسائل مختلف راهکار ارائه دهید.

چند تکنیک برای تقویت مهارت‌های تحلیلی عبارت‌اند از:

• درباره رشته تخصصی خود اطلاعات بیشتری به دست آورید و به‌روز باشید. نتیجه داشتن اطلاعات بیشتر درباره یک موضوع، تحلیل دقیق‌تر شرایط و ارائه بهترین راهکار است.
• در محل کارتان، چالش‌های مشتریان را بررسی کنید و برای ساده‌سازی فرایند ارتباط مشتری با کسب‌وکار و حل مشکلات آنها راه‌حل ارائه دهید.
• نیازهای جدید کسب‌وکارتان را شناسایی کنید و راهکارهایی بهینه برای برآورده‌کردن این نیازها ارائه دهید.

بررسی نیازها و تببین نقشه راه

انجام بعضی کارها در اوقات فراغت نیز سبب تقویت مهارت‌های تحلیلی شما می‌شود، از حمله:

• ورزش‌های گروهی انجام دهید.
• کتاب‌هایی بخوانید که قدرت تحلیل شما را به چالش می‌کشند.
• در اوقات فراغت خود، بازی‌های فکری و برد گیم انجام دهید.

چطور مهارت‌های تحلیلی خود را به کارفرما نشان دهیم؟

مهارت‌های تحلیلی برای کارفرمایان امروزی اهمیت بسیاری دارند. اگر در مصاحبه و رزومه به کارفرما نشان دهید که این توانمندی‌ها را دارید، احتمال استخدام خود در موقعیت شغلی دلخواهتان را افزایش می‌دهید.

اولین چیزی که کارفرما درباره شما مطالعه می‌کند، رزومه شماست. پس هنگام رزومه‌نویسی خلاصه به مهارت‌های تحلیلی اشاره کنید. مثلا در بخش خلاصه رزومه، خود را شخصی تحلیلگر یا دارای تفکر انتقادی معرفی کنید. همچنین می‌توانید در بخش سوابق، درباره مسائلی بنویسید که به‌کمک مهارت‌های تحلیلی حل کرده‌اید. اگر هم احساس می‌کنید مهارت‌های تحلیلی برای موقعیت شغلی مدنظرتان ضروری هستند، می‌توانید مستقل در بخش «مهارت‌ها» به آنها اشاره کنید.

نشان‌دادن قدرت تحلیل در مصاحبه شغلی حضوری ساده‌تر است. پیش از اینکه در جلسه مصاحبه حاضر شوید، فهرستی از دستاوردهایی که به‌کمک مهارت‌های تحلیلی داشته‌اید تهیه کنید تا هنگام صحبت درباره آنها حضور ذهن داشته باشید. دقت کنید پاسخ‌هایی که به سؤالات کارفرما می‌دهید یا تجربه‌هایی که تعریف می‌کنید، باید با شرح شغل موقعیت مدنظر مطابقت داشته باشند. این‌گونه نشان می‌دهید که برای فعالیت در آن موقعیت شغلی بهترین گزینه‌اید.

کلام آخر

در این مقاله توضیح دادیم مهارت‌های تحلیلی چه هستند، شامل چه توانایی‌هایی می‌شوند و چطور می‌توان آنها را تقویت کرد. مهارت‌های نرم تفاوت بین نیروی کار خوب با نیروی کار عالی‌اند. افرادی که در کنار یادگیری یک تخصص، مهارت‌های جانبی چون ارتباط‌سازی، خلاقیت، تفکر انتقادی و حل مسئله را نیز در خود تقویت می‌کنند، می‌توانند جایگاه شغلی بهتری داشته باشند. مطالعه و یادگیری درباره مهارت‌های نرم و توانمندی‌های تحلیلی به شما کمک می‌کند تشخیص دهید به یادگیری چه مهارت‌هایی نیاز دارید.