تولید خودرو بدون اسقاط فرسوده‌ ها یعنی انفجار آلایندگی و ترافیک!

مردم از وضعیت بازار خودرو ناراضی هستند و این در حالی است که کارخانه‌های خودروسازی نیز سودآور نیستند. متعاقب این وضعیت، شرکت‌های قطعه‌ساز نیز مشکل دارند. بحث این است که واقعا این بازی برنده‌ای نیز خواهد داشت؟ در این میان، برخی کارشناسان درخصوص برنامه وزیر صمت در حوزه تولید خودرو و افزایش تیراژ خودروسازان تا پایان سال آینده معتقدند گرچه طرح افزایش تیراژ خودرو در شرایط کنونی بسیار سخت و دشوار به نظر می‌رسد، اما در صورت تحقق، این اقدام مزیت‌هایی دارد و موجب کاهش هزینه‌های سربار در تولید خواهد شد، اما عطش بازار به خرید محصولات خودروسازان را در کوتاه‌مدت پاسخ نخواهد داد.

در همین زمینه، رضا آریاراد، مدیر هسته فناوری و صنعت نرم خودرو دانشگاه امام صادق در گفت‌وگو با «دنیای‌ خودرو» گفت: «نقطه تعادل بین عرضه و تقاضا را در سال ۱۳۹۶ شاهد بودیم. در آن زمان بیشترین تیراژ تولید در کشور اتفاق افتاد و مسجل شد می‌توان به عدد تیراژ تولید یک‌میلیون و ۵۵۰هزار دستگاه رسید. اما در برنامه آقای وزیر به بحث تقاضای معوق و کسانی‌که طی سال‌های ۹۷ تا ۹۹ به‌واسطه کمبود عرضه نتوانسته‌اند خودرو تهیه کنند، اشاره‌ای نشده است.»

این فعال و کارشناس مالی صنعت خودرو در ادامه افزود: «یقینا در سال ۱۴۰۱ حتی با تیراژ یک‌میلیون و ۶۰۰هزار دستگاه نیز تعادل به بازار بر نخواهد گشت.»

برای ثمربخش بودن تلاش‌های دولت و رسیدن به نقطه تعادل عرضه و تقاضا در بازار خودرو کشور نیازمند تزریق چه تعداد محصولات خودروسازان طی ماه‌های باقیمانده سال جاری و هدف‌گذاری برای سال آینده هستیم؟

درصورت تحقق وعده تولید ۲میلیون دستگاه در سال، حداقل سه‌سال زمان نیاز است تا نقطه تعادلی در بازار خودرو به‌وجود آید. نکته دیگر این‌که با افزایش تیراژ تولید، شاهد حجم عظیمی از خودرو تا پنج سال آینده در کشور خواهیم بود؛ خودروهایی بنزین‌سوز و آلاینده که دردسرهای جدید مدیریتی فراهم خواهد کرد. بنابراین به‌فرض تحقق این حجم از تولید، باید روند اسقاط هم از سر گرفته شود و به همین نسبت افزایش یابد.

برخی کارشناسان به معایب افزایش یک‌سویه تولید و تاثیرات منفی آن بر محیط زیست و زندگی شهروندی اشاره داشته‌اند. به نظر شما تراکم تولید محصولات خودروسازان در یک برهه زمانی چه نگرانی‌هایی را برای کشور به وجود می‌آورد؟

ابتدایی‌ترین اتفاق در سطح کشور، بحران ترافیک است. زیرا نبود یا عدم رشد هم‌تراز زیرساخت‌های مناسب با حضور خودروهای جدید مشکلاتی ازقبیل تردد کند در معابر، کمبود جای پارک، آلایندگی‌های محیطی و... را به دنبال خواهد داشت. در هیچ‌جای دنیا قرار نیست تولید خودرو بنزینی تداوم داشته باشد و حرکت کشورهای توسعه‌یافته به سمت کاهش و توقف تولید خودروهای دارای سوخت فسیلی و افزایش تولید خودروهای سبز و پاک و کم‌آلاینده است.

باتوجه به تغییر سیاست تولید و سرمایه‌گذاری جهانی درخصوص خودروهای بنزینی، آیا تلاش خودروسازان داخلی برای به دست آوردن اطلاعات و تکنولوژی روز دنیا پاسخگوی نیاز کشور خواهد بود؟

همان‌طور که امروزه می‌بینیم، سرمایه‌گذاری‌های کلانی در تولید خودروهای برقی در دنیا شکل گرفته است. از سوی دیگر، برابر پیش‌بینی‌ها تا یک دهه دیگر خودروهای برقی جایگزین خودروهای بنزینی خواهند شد و این، یعنی کاهش تقاضا برای نفت و کاهش ارزش منابع نفتی.

برخی صاحب‌نظران معتقدند خودروسازی ایران چندین دهه درجا زده است و بدون حمایت‌های دولت نمی‌تواند روی پای خود بایستد. آیا وقت آن نرسیده است که دولت این صنعت را از زیر چتر حمایت‌های خود خارج کند؟

شاید گزاف نباشد اگر صنعت خودرو را در آینده به‌عنوان صنعت اول کشور بنامیم؛ صنعتی که پیشران سایر صنایع است و می‌تواند به ارتقای جایگاه اقتصادی کشور بینجامد. همواره در مصاحبه‌ها و مطالبم در جراید عنوان کرده‌ام که ما از لحاظ منابع انسانیِ خلاق و مبتکر بی‌نظیر هستیم و از لحاظ منابع طبیعی خدادادی فراوان نیز بی‌نظیریم. حلقه مفقوده تنها نحوه مدیریت و تفکرات اشتباه مدیریتی است که مشکل‌آفرین می‌شود.

آیا تامین کمتر نهاده‌های تولید مانند مواد اولیه و قطعات از کشورهای دیگر و تولید آن‌ها در داخل، می‌تواند در کاهش کیفیت یا ارتقا نیافتن کیفیت خودروهای تولید داخل تاثیر داشته باشد؟

قطعا بی‌تاثیر نبوده و در کاهش کیفیت تاثیر داشته است. ولی چرا ما قطعه‌سازان خود را به‌طور جدی هدایت و بعد هم، از آن‌ها حمایت نکرده‌ایم. در تولید بسیاری‌از قطعات، می‌توانستیم از نظر کیفی تولیدات بهتری داشته باشیم، ولی فقط از خودروسازان حمایت کردیم. درحالی‌که قطعه‌سازان، نیاز به هدایت و حمایت داشتند ولی این کار را انجام ندادیم. در عمل، ما فقط از همان کارهایی که ۱۵ سال یا ۲۰ سال قبل برای رشد قطعه‌سازان انجام داده بودیم، بهره برده و استفاده کرده‌ایم. این است که شرکت‌های قطعه‌سازی ایرانی در سال‌های گذشته رشد نکردند و قطعه‌سازان به درستی حمایت نشدند. یعنی از آن‌ها نخواستیم که محصول باکیفیت تولید کنند و از آن‌ها خواستیم جنس ارزان‌تر و درحقیقت بی‌کیفیت‌تر تحویل بدهند تا خط تولید نخوابد.

اولویت اصلی دولت باید حمل‌ونقل عمومی و بار و مسافر باشد و حل این معضل قطعا عدالت در کشور را بهتر محقق خواهد کرد. امروز با رشد تولید و افزایش تقاضای خودرو سواریصرفا مشکلات ترافیک و مصرف سوخت در کشور جدی‌تر می‌شود و این مسیر اشتباه منجر به رشد مصرف بنزین و افزایش آلایندگی هوا خواهد شد

آیا تمرکز دولت برای مدیریت تولید و قیمت خودروهای سواری، اولویت نخست کشور است؟

اولویت اصلی دولت باید حمل‌ونقل عمومی و بار و مسافر باشد و حل این معضل قطعا عدالت در کشور را بهتر محقق خواهد کرد. امروز با رشد تولید و افزایش تقاضای خودرو سواری صرفا مشکلات ترافیک و مصرف سوخت در کشور جدی‌تر می‌شود و این مسیر اشتباه منجر به رشد مصرف بنزین و افزایش آلایندگی هوا خواهد شد.

پیشنهاد شما به مسئولان و تصمیم‌گیران وزارت صمت درجهت بهبود شرایط زنجیره تامین قطعات مورد نیاز خطوط تولید و افزایش تیراژ محصولات چیست؟

افزایش تیراژ خودروسازان نیازمند تامین نقدینگی است، اما تحریم‌های خارجی و از سوی دیگر تحریم‌های داخلی که مهم‌ترین آن‌ها قیمت‌گذاری دستوری است، منجر به افزایش مطالبات سازندگان و افت نقدینگی در زنجیره تامین شده است؛ جریانی که هر روز چرخه تولید خودروسازان را کندتر می‌کند. شاید طرح وزیر برای اصلاح قیمت خودرو ایده درستی باشد، اما هم‌زمان می‌توانند طرح اصلاح زنجیره ارزش قیمت خودرو را نیز اجرایی کنند و مانع برخی نابسامانی‌ها و رانت‌ها در این حوزه شوند.