پشت پرده مذاکره ایران و عربستان؛ بغداد با وین چه ارتباطی دارد؟/ دیپلماسی ایران در حال تغییر به سمت الگوی سیاست چینی است؟

پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :

به گزارش نامه نیوز، اخبار ضد و نقیضی در مورد ارتباط ایران و عربستان سعودی منتشر شده است. روز گذشته فایننشیال تایمز مدعی شد که ایران و عربستان سعودی مذاکرات جدیدی را جهت رفع کامل مشکلاتشان آغاز کرده اند. طبق گزارش فایننشیال تایمز، مذاکرات مستقیم مقام‌های سعودی و ایرانی در بغداد صورت گرفته و بعد از گذشت پنج سال از قطع روابط دیپلماتیک ریاض و تهران انجام شده است. منابع استنادی فایننشال تایمز مدعی شدند، اولین دور مذاکرات مستقیم عربستان سعودی و ایران در تاریخ نهم آوریل ( 20 فروردین) انجام شد و به گفته یکی از مقام‌ها، این گفت‌وگوها، «مثبت» بودند

هرچند ساعاتی بعد این خبر توسط برخی منابع دیگر رد شد و یک منبع ایرانی به شبکه المیادین گفت که اخبار مرتبط با گفت‌وگو میان ایران و عربستان سعودی صحت ندارد اما به نظر می‌رسد که روابط ایران و عربستان در حال بهبود و تغییر رویه است. شواهدی این نظر را تایید می‌کنند که به برخی از آنان اشاره می کنیم.

چرا عربستان و ایران نیاز به ارتباط با ایران دارند؟

شواهد گویای این است که روابط ایران وعربستان از جانب هر دو طرف در حال تغییر است. این رابطه به دو دلیل از سمت عربستان باید تغییر کند. اولا جنگ یمن به شدت طول کشیده و به ضرر عربستان تمام شده است؛ به طوری که در هفته‌های اخیر، حملات موشکی حوثی‌ها علیه عربستان شدت گرفته است. عربستان مستاصل است و به خوبی به این درک رسیده که جنگ یمن باید پایان پذیرد. مشخص است که ایران کلید پایان جنگ در یمن است.

ثانیا، دولت جو بایدن فشار عجیبی را بر عربستان وارد کرده است و دیگر خبری از حمایت‌های همه جانبه‌ی دونالد ترامپ از بن سلمان و حکومتش نیست و از این رو، عربستان ترجیح می‌دهد دست به تنش زدایی در روابط بین المللی و منطقه ای خود بزند.

از آن سمت اما ایران نیز به تنش زدایی با عربستان رغبت زیادی داشته و دارد. مذاکرات وین اتریش نشان می‌دهد که دولت ایران سخت به دنبال این است که پایه های روابط خارجی جدید جمهوری اسلامی ایران را از نو بنا کند. بد نیست مروری بر این طرح نو بیندازیم.

دیپلماسی جدید ایران با سه ضلع برجام، عربستان و چین

به نظر می‌رسد ایران قصد دارد تغییری اساسی در سیاست خارجی خود ایجاد کند و این تغییر سه وجه یا ضلع دارد. اولین ضلع، انعقاد برجام و کاهش تنش با اروپا و آمریکا بر سر مساله هسته‌ای است. دومین ضلع، کاهش حداکثری تنش با همسایگان و به خصوص عربستان سعودی است. سومین ضلع نیز افزایش ارتباط اقتصادی (دیپلماسی اقتصادی) با قدرت‌های شرقی به خصوص چین است.

در واقع، شواهد گویای این است که ایران قصد دارد دستگاه دیپلماسی جدید خود را اقتصاد محور کند نه سیاست محور. کاهش تنش سیاسی (از جمله تنش حاصل از جنگ یمن یا درگیری‌ها با عربستان سعودی و امارات و نیز درگیری با آمریکا و بحران هسته‌ای) مقدمه ای است برای آرامش بازار که انصافا در این سال‌ها بحران‌های زیادی برای کشور داشته است. در عوض، این آرامش می‌تواند زمینه را برای تولید، واردات و صادرات و به خصوص ارتباط اقتصادی با کشورهای دیگر فراهم کند. دستگاه دیپلماسی کشور سخت به دنبال این است که این آرامش را در ساختار روابط خارجی ایران بنا کند.

چین؛ الگویی در اجرای دیپلماسی اقتصاد محور

دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران به دنبال این است که الگوی سیاست خارجی چین را در ایران اجرایی کند. چین نیز هرچند یکی از قطب‌های سیاسی، نظامی و اقتصادی در جهان است اما حدالامکان از تنش‌های سیاسی و به خصوص بحران‌های بین المللی دوری می‌کند و سعی دارد به جای تمرکز بر مسائل امنیتی با زبان اقتصاد با دیگر کشورهای سخن بگوید. چین، پرچم سیاست را به آمریکا و روسیه داده و خود پرچم اقتصاد را به دست گرفته است.

چندی پیش بود که فارن پالیسی در گزارشش از عدم تمایل چین به درگیر شدن با کشورهای عربی یا اسرائیل به نفع ایران گفت. نویسنده تاکید داشت که چین هرگز روابط اقتصادی خود را فدای ائتلاف یا دوستی با کشور دیگر نمی‌کند و اصولا جز در زمینه اقتصادی در زمینه دیگری حاضر به ائتلاف با کشوری نیست

حالا به نظر می‌رسد که این سیاست در ایران نیز شکل گرفته است. ایران قصد دارد دیپلماسی اقتصادی خود را حدالامکان شکل دهد تا در صورت به هم خوردن اوضاع سیاسی جهان یا روی کار آمدن شخصی مانند دونالد ترامپ، دیگر حوادث و بحران اقتصادی مانند بحران سال‌های اخیر به کشور آسیب نزند. باید صبر کرد و دید که این ایده در آینده تا چه حد اجرا می‌شود.

منبع: خبر فوری