قصه‌های پردرد معلولان در لرستان

در جوامع امروزی که انسان های سالم هم برای گذران زندگی خود با مشکلات جدی مواجه هستند افراد معلول به ویژه جسمی حرکتی ها تا حدود زیادی نمی توانند بر مشکلات خود غلبه کنند مگر اینکه موانع سر راه آنها برداشته شود.

معلولان لرستانی معتقدند اگر موانع از سر راه آنها برداشته شود، آنان هم افراد توانمندی هستند که می توانند معیشت زندگی خودشان را تامین کنند، اگر بخشی از مشکل آنان که مربوط به بحث اشتغال، مناسب سازی معابر و کوچه ها، پایین بودن میزان مستمری است رفع شود که آن هم تنها به همت مسئولان بستگی دارد تا بتوانند مسائل و مشکلات این قشر از جامعه را کاهش دهند.

تعداد زیادی از معلولان با این مشکلات کنار آمده‌اند و نشان داده اند که معلولیت هیچگاه محدودیت و محرومیت از ادامه زندگی نیست و اکنون در شغل های متفاوت اقتصادی و حتی کارآفرینی فعالیت دارند و تنها حمایت مسئولان برای حل مشکلات شان را می خواهند چرا که بسیاری از آنها اجازه ندادند که معلولیت مانع اهداف زندگی شان شود و اکنون در دانشگاه ها، ادارات و یا فعالیت های اقتصادی مشغول هستند.

اطلاعات ۵۰ هزار نفر معلول در سامانه بهزیستی استان لرستان ثبت شده است که حدود نیمی از این افراد دارای ضایعه نخاعی و جسمی حرکتی هستند به نحوی که ۲۱ هزار و ۳۶۴ بیمار با ضایعه جسمی و حرکتی بیشترین تعداد جامعه معلولان استان را تشکیل داده اند که خدمات مستمر و غیرمستمر بهزیستی را دریافت می کنند.

پیمان یکی از معلولان جسمی و حرکتی در خرم‌آباد است که از بدو تولد از ناحیه ۲ پا معلول بوده ولی توانسته موفقیت‌های زیادی را با وجود مشکلات جسمی خود به دست آورد.

وی می گوید: تنها درخواست یک معلول این است که زمینه برایش فراهم باشد تا او هم مانند افراد عادی زندگی و کار کند اما به دلیل نبود مشکلات فراوانی دارد و معتقد است که اشتغال به عنوان یکی از مهمترین مشکلات معلولان استان است.

او که در تاکسی تلفنی مشغول به کار است، می گوید: با دختری معلول ازدواج کرده‌ام اما هزینه های زندگی بالا و مستمری ناچیز به ما می دهند، اگر شغل مناسبی داشته باشم می توانم از پس مخارج زندگی ام برآیم. البته مسکن هم به عنوان یکی دیگر از مشکلات به شمار می رود.

مدیرکل بهزیستی لرستان گفت: در جامعه ماشینی امروز، هر کسی ممکن است به سبب حادثه ای معلول شود، اما متاسفانه در سال های اخیر شمار افراد مبتلا به معلولیت زیاد شده است و تعداد زیادی از این افراد در مراکز بهزیستی تحت مراقبت هستند و از کمک های حمایتی بهزیستی استفاده می کنند.

"کرم یاری" شمار معلولان جامعه هدف بهزیستی استان را بیش از ۵۰ هزار نفر عنوان کرد و افزود: معلولان به چند دسته تقسیم می شوند از خفیف تا خیلی شدید چهار مرحله دارد. انواع مختلف معلولیت داریم شنوایی، جسمی حرکتی، بینایی، ضایعه نخاعی را داریم البته برخی معلولیت‌های سطح لرستان ناشی از ازدواج‌های فامیلی و رعایت نکردن آزمایش‌های غربالگری پیش از ازدواج است.

وی ادامه داد: متاسفانه به خاطر وضعیت نامناسب جاده ها و همچنین فرهنگ رانندگی ما ضایعات نخاعی زیادی داریم که نان آور خانه بودند و اکنون دیگر توانمند نیستند و جز جامعه هدف ما به شمار می‌روند. در حقیقت جامعه هدف بهزیستی باید کل کشور را در بر بگیرد، بهزیستی می تواند برای همه جامعه برنامه داشته باشد، زندگی همه را بهبود ببخشد و رفاه اجتماعی آنها را بالا ببرد؛ اما به دلیل محدودیت اعتبارات تنها افراد نیازمند و معلولان در جامعه هدف ما هستند.

مناسب سازی معابر مشکل جدی معلولان

مسعود که ۲۱ سال سن دارد اما به دلیل تصادف در سن ۱۹ سالگی دچار ضایعه نخاعی شده است، می گوید: تا قبل از معلولیت قدر زندگی سالم را نمی دانستم اما اکنون که دچار معلولیت شده ام تازه می فهمم که زندگی بدون معلولیت چقدر متفاوت است.

وی ادامه می دهد: تازه گواهینامه رانندگی گرفتم و بدون اجازه پدرم خودرو را به خارج از شهر بردم اما به دلیل تسلط نداشتن به رانندگی خودرو واژگون شد و اکنون ۲ سال است که به دلیل قطع نخاع نمی توانم هیچ کاری انجام دهم و تنها با ویلچر امکان تردد در شهر را دارم که متاسفانه مناسب سازی معابر شهری مشکلات جدی دارد.

وی اضافه می کند: هر موقع هم که با ویلچر بیرون می روم حتی در برخی خیابان ها و کوچه امکان استفاده از ویلچر هم نیست و مجبورم از چند نفر برای عبور از این معابر کمک بگیرم.

مدیر کل بهزیستی لرستان درباره مناسب سازی معابر نیز گفت: شهر سالم شهری است که تمام شهروندان اعم از معلولان، جانبازان، سالمندان، کودکان و مادران باردار بتوانند از خدمات آن جامعه شهری بهره مند شوند، چنین محیطی باید ارائه دهنده خدمات بیشتر به اقشار آسیب پذیر جامعه باشد و اگر می خواهیم که این گروه ها از صحنه جامعه منزوی و کنار گذاشته نشوند، می بایست با انجام اقدامات اساسی در جهت کمک به این افراد و بالا بردن ، خدمات و تسهیلات محیط شهری موانع را از پیش روی این افزاد بـرداریم.
وی ادامه داد: رعایت نکردن شزایط مناسب سازی محیط برای جامعه معلولان و سالمندان آنان را از حقوق شهروندی خود بی نصیب کرده و برای حضور در اجتماع با مشکلات جدی مواجه هستند که این موضوع همکاری بین بخشی و فرابخشی سازمان ها ، ادارات و نهاد ها را می طلبد.
یاری اضافه کرد: مناسب سازی مبلمان شهری برای معلولان موضوعی است که در راستای رعایت تساوی حقوق شهروندی مطرح است و ما در سازمان بهزیستی به صورت جدی پیگیر آن هستیم.

یاری ادامه داد: شیوع معلولیت در استان بالاست و اکنون ۹۰۰ معلول ضایعه نخاعی تحت پوشش داریم که علت عمده معلولیت آنها تصادفات و سقوط از ارتفاع بوده است.

فاطمه زهرا توکلی رییس سابق بهزیستی لرستان و کارشناس ارشد امور اجتماعی استانداری نیز در باره اشتغال معلولان گفت که دولت در خصوص سهم سه درصدی اشتغال معلولان جدی است و ما این مهم را مطالبه کرده ایم چون اشتغال معلولان از دغدغه های جدی مسوولان است و طرح جامع آن در تبصره ۲ قانون سال ۹۶ بازنگری و تصویب شده اما آنچنان که باید اجرایی نشده است.

به گفته وی . بر این اساس حداقل سه درصد استخدام های رسمی، پیمانی و کارگری باید از جامعه معلولان باشد و بالاترین مسئول دستگاه اجرایی، نهادهای عمومی و غیردولتی حتی شهرداری و بانک ها مکلف به اجرای این قانون هستند چراکه در غیراین صورت به مجازات تعزیری می رسند.

توکلی ژنتیک و نواقص مادرزادی را اصلی ترین دلیل فراوانی معلولان جسمی حرکتی استان می داند و گفت:‌ همچنین حوادث از جمله تصادف های رانندگی دومین علت معلولیت ها در لرستان است.

کاش جلوی معلولیت گرفته شود

فاطمه مادری است که یک دختر و پسر معلول دارد، می گوید: با همسرش نسبت دخترعمو و پسرعمو دارد، اولین فرزندمان که سالم به دنیا آمد ، اما در زایمان دوم این بار شانس با ما یار نبود و یک پسر و یک دختر که متاسفانه هر دوی آنها معلول بودند متولد شدند.

زندگی مان سراسر غم شد اکنون که ۲۰ سالگی تولد دختر و پسرم که معلول هستند را جشن گرفتیم همیشه دوست دارم هیچ کودکی معلول به دنیا نیاید چون ما واقعا برای بزرگ کردن این ۲ طفل معصوم خیلی زجر کشیدیم و از خانواده ها می خواهم اکنون که علم پزشکی پیشرفت کرده است با انجام آزمایش ژنتیک مانع از معلولیت فرزندان خود شوند.

وی که اکنون سال های سال است بخاطر معلولیت فرزندانش زجر می کشد، می گوید: ما که پس از سالها تلاش مستمر و با همکاری بهزیستی خانه ای را تهیه کردیم اما هنوز دوستان و آشنایان زیادی داریم که بخاطر داشتن چند فرزند معلول از داشتن خانه هم محروم هستند که امیدواریم چاره ای اساسی برای آنها اندیشیده شود.

وحید قبادی دانا رئیس سازمان بهزیستی کشور درباره انجام آزمایش‌های ژنتیک برای پیشگیری از معلولیت گفت: با انجام آزمایشات از تولد یک هزار و ۴۴۴ مورد نوزاد دارای معلولیت با انجام سقط درمانی با مجوز سازمان پزشکی قانونی پیشگیری شد. اکنون یکی از فعالیت های اصلی که در سازمان بهزیستی صورت می گیرد، پیشگیری از وقوع معلولیت ها است و برای توقف موتور معلولیت‌ها در کشور، فعالیت‌های مختلفی به عنوان غربالگری صورت می‌گیرد به طور مثال در سال ۹۸ با انجام غربالگری شنوایی برای نوزادان از ایجاد ناشنوایی و کم شنوایی در بیش از سه هزار نوزاد جلوگیری شد.

قبادی دانا تصریح کرد: همچنین مشاوره های ژنتیک در بیش از ۲۹۰ مرکز مشاوره ژنتیک در سطح کشور انجام می شود که برای ۳۸۴ هزار خانوار این کار در سال گذشته انجام شده است.افراد دارای معلولیت حدود ۱۰ درصد کل جامعه را تشکیل می دهند و بزرگترین اقلیت در جامعه هستند بنابراین توجه به آنها و ایجاد شرایط مناسب برای زندگی آنها یکی از ملاک های پیشرفته بودن جوامع مختلف در سطح جهان تلقی می شود.

وی با اشاره به روز جهانی افراد دارای معلولیت در سوم دسامبر مطابق با سیزدهم آذرماه گفت: امیدواریم شرایط در جامعه به گونه ای فراهم شود که یک فرد دارای معلولیت بتواند دارای یک زندگی مستقل همراه با شان و منزلت اجتماعی درون جامعه و در بستر خانواده داشته باشد و همه آحاد جامعه وجود افراد دارای معلولیت را به رسمیت بشناسند.

قبادی دانا افزود: در کلان پروژه شناسایی اختلالات ژنتیکی در خانوارهای دارای معلولیت تحت پوشش سازمان بهزیستی کشور تا پایان سال ۱۴۰۰ به طور رایگان مشاوره ژنتیک به تمام خانوارهای دارای دو معلول ارائه خواهد شد و آنها تحت مشاوره ژنتیک و آزمایش های لازم قرار خواهند گرفت که البته این پروژه از مهرماه سال ۹۸ آغاز شده است.

۶۰ خانوار دو معلول در انتظار مسکن

رضا وفایی پور معاون مشارکت‌های مردمی بهزیستی لرستان نیز به احداث ۱۱۰ واحد برای خانواده‌های دارای معلولیت شدید و بسیار شدید و فاقد مسکن در استان اشاره کرد و گفت: برای تامین مسکن خانواده‌های دارای دو معلول و بیشتر از دو معلول در شهر ۱۴۰ میلیون تومان وام بلاعوض پرداخت شده است، همچنین برای مسکن خانواده‌های با این شرایط در روستا ۳۶ میلیون تومان تسهیلات بلاعوض پرداخت می شود.

معاون مشارکت‌های بهزیستی لرستان گفت: همچنین برای خانواده‌های دارای یک معلول و زنان بی‌سرپرست نیز ۱۰ میلیون تومان وام بلاعوض پرداخت شده و در کنار این وام‌های بلاعوض، بنیاد مسکن نیز ۴۰ میلیون تومان تسهیلات به متقاضیان پرداخت می‌کند. براساس تفاهم نامه‌ای که با قرارگاه خاتم‌الانبیا منعقد شده برای ۱۱۰ خانوار که دارای معلولیت شدید و بسیار شدید بوده و سرپرست خانوار فاقد مسکن است ۱۱۰ واحد ساخته و به‌صورت رایگان به آنان تحویل داده می‌شود.

وفایی پور افزود: بهزیستی لرستان نیمه نخست امسال ۶۶۶ واحد مسکن را در قالب خودمالک، مسکن مهر و مسکن سیل زدگان واگذار کرده است. در این راستا پنج میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان توسط بهزیستی لرستان تامین شده است که باوجود تحقق بیش از سه برابری تعهد دولت، انتظار می رود روند احداث مسکن مددجویان با کمک خیران تداوم داشته باشد.

وی گفت: در رتبه بندی امسال استان ها بر اساس شاخص و درصد تحقق واگذاری واحد های مسکونی هدف گذاری شده، لرستان پس از استان گلستان موفق به کسب رتبه دوم شده است. علاوه بر احداث مسکن، ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان کمک ودیعه مسکن در قالب کمک‌های بلاعوض و تسهیلات ارزان قیمت به مددجویان کم‌درآمد و دارای معلولیت شدید این نهاد تخصیص یافت.

معاون مشارکت های مردمی بهزیستی لرستان گفت: تیرماه امسال ۲۱۷ واحد مسکن خانوارهای معمولی و دارای ۲ معلول تحت پوشش استان به صورت منسجم تحویل شد که از این تعداد ۱۸۰ خانوار مددجوی عادی و ۳۷ خانوار دارای ۲ معلول بودند که در نهضت مسکن سازمان بهزیستی خانه دار شدند.

به گفته وی در حال حاضر ۶۰ خانوار ۲ معلول شهری در انتظار دریافت مسکن هستند و ازحدود ۱۵ سال گذشته تاکنون بیش از پنج هزار واحد در قالب طرح نهضت مسکن با همکاری مستمر و موثر بهزیستی لرستان به مدجویان واگذار شده است.

۱۳ آذرماه مصادف با روز جهانی معلولان است. به امید روزی که بتوان از معلولیت ها جلوگیری کرد و دیگر هیچ فرد معلولی متولد نشود. ارچه بسیاری بخاطر تصادفات معلول می شوند امیدواریم که با کاهش تصادفات و توجه ویژه به قوانین راهنمایی و رانندگی از این نوع معلولیت ها که اغلب ضایعات نخاعی است نیز پیشگیری شود.