دردآور است که فهم ما از اینترنت در دانلود محدود شده است

به گزارش خبرنگار مهر، نشست رونمایی از کتاب اینترنت و سواد مجازی تالیف مشترک سعید رضا عاملی و ابراهیم محسنی آهویی صبح روز دوشنبه 20 آبان در محل پژوهشگاه فرهنگ و هنر و ارتباطات برگزار شد.

در این نشست یونس شکرخواه در سخنانی با اشاره به اینکه هر حرکتی در حوزه سواد مجازی که هنوز دانشی کجهول برای ما به شمار می‌رود، مغتنم است، عنوان کرد: موضوع اینترنت در ادهان عمومی ما هنوز موقعیت درستی ندارد. مفهوم سواد مجازی و حتی خود مفهوم فضای مجازی هم چنین وضعی را دارد. امروز نمی‌دانیم درباره اینترنت باید از چه تعریفی استفاده کنیم؟ معنای لغتی آن یعنی ورود در نت اما آنچه در آن در جامعه ما جاری و ساری است تنها پدیده دانلود است و هنوز بویی از شبکه بودنش را نبرده‌ایم. این مساله خیلی دردآور است. خیلی‌ها فکر می‌کنند اینترنت امری است نجات‌بخش و دسترسی به آن اتفاقی بزرگ را برای ما رقم می‌زند اما واقعیت این است که اینترنت برای ما در ایران تنها اکسس فراهم کرده است و موقعیت ساخته اما یادمان نداده که اینترنت قرار بوده تکنولوژی توزیع باشد و هم افزایی ایجاد کند.

شکرخواه ادامه داد عاملی و همکارش در این کتاب سعی کردند در فضای بر مرزی مانند نت مساله ارتابط سازی را بررسی کنند. در واقع آنها برای یک پدیده ناشناخته به دنبال انتخاب نام بوده‌اند.

وی افزود: جالب است که بدانیم طبق بررسی این کتاب ما در ایران در مجموع بیش از 80 مطالعه درباره سواد مجاززی نداریم که با آنها نمی‌شود درپایی را جست و بیشتر باید در میانشان دنبال دلیل‌گذاری بود.

شکر خواه در پایان با توصیه به خوانش کتاب اینترنت و فضای مجازی گفت: این کتاب به مخاطب خود یک مقصد فکری ارائه می‌کند که در مسیر رسیدن به این مقصد در هر جایی می‌توان به فراخور نشست و ارتزاق کرد.

در ادامه و پس از ارائه مطالبی توسط علیرضا طالب‌پور استادیار دانشگاه شهید بهشتی، دکتر مسعود کوثری استاد ارتباطات دانشگاه تهران نیز در سخنانی با اشاره به موضوع تعریف از فضای مجازی بیان کرد: ما واقعا در کشورمان تعریفی از این فضا نداریم و نیاز داریم در این زمینه کاووش فلسفی انجام بدهیم. باید به این فکر کنیم که امر واقعی و امر مجازی چیست. باید بدانیم که تعریف فلسفه اسلامی و غربی درباره تطابق عین و ذهن برای تعریف واقعیت دیگر کاربرد ندارد. تا ما تکلیفمان را با امر واقعی روشن نکنیم نمی‌توانیم به حوزه مجازی و تعریف آن دقیق وارد شویم.

مدیرعامل انتشارات علمی و فرهنگی با اشاره به اینکه انتظار داشته است این کتاب درباره نحوه ورود ما به فضای مجازی اطلاعات مفیدتری را ارائه کند، بیان داشت: ما باید بدانیم که حیات ما با فضای مجازی در حال دگرگونی است. ما دیگر در رفت و برگشت میان فضای واقعی و مجازی نیستیم و در یک فضای بیامتنی قرار گرفته و زیست می‌کنیم. تعیین تکلیفمان با این فضا بسیار دشوار شده است و رشد آن نیز ما را از منظر هستی‌شناختی دچار جالش‌های جدی کرده است.

سید وحید عقیلی رئیس تازه پژوهشکده ارتباطات پژوهشگاه فرهنگ و هنر و ارتباطات نیز در ادامه این نشست در سخنانی عنوان کرد: من در دانشگاه وقتی درس نظریه‌های ارتباطات را تدریس می‌کنم زیاد پیش می‌آید که دانشجویی از من سوال کند که نظریه ایرانی در ارتباطات هم داریم یا خیر؟ متاسفم که باید بگویم که ن تنها نظریه که حتی مفهوم سازی هم نکرده‌ایم اما خوشحالم که در این کشور با کتابی مثل این اثر روبروییم که 500 رفرنس خارجی دارد و 150 رفرنس داخلی که بخش زیادی از آنها کتاب‌های خود دکتر عاملی است.

وی با اشاره به اینکه بسیاری از تعبیر و واژه‌های این اثر برای نخستین بار به مخاطب ایرانی عرضه شده است، گفت: آقای عاملی وارد کننده موضوع سواد دو فضایی در ایران به شمار می‌روند و جزو نخستین افرادی بودند که موضوع جامعه دانش را در ایران به بحث کذاشتند؛ جامعه‌ای که از قضا مجازی است و در عین حال به شدت نیز حقیقی است. فضای مجازی همه مفاهیم پیرامون ما را تغییر داده است و ما باید در تعاریفمان با این مفاهیم تازه تجدید نظر کنیم.

وی با تاکید بر جنبه‌های آموزشی این کتاب گفت: ما در این کتاب با مفاهیم تازه بسیاری روبرو هستیم.امروزه شتاب علم به قدری زیاد است که حدی ندارد. سواد مجای هم علمی تازه و در برگیرنده 18 نوع زیرشاخه است. این کتاب در چنین فضایی سعی کرده مفهومی تازه از آموزش در فضای مجازی ارائه کند و راه تاه‌ای برای درک آن باز کند.

در بخش پایانی نشست نیز سعید رضا عملی در سخنانی با اشاره به اینکه موضوع سواد در فضای مجازی را برای بار نخست 18 سال قبل مطرح کرده است گفت: نخستین کتاب در این زمنیه با عنوان زمان مجازی در سال 78 نوشته شد و پس از آنکه ماهیت این مساله باز شد به سراغ موضوعی کار مجازی رفتیم و گفتیم که در این ماهیت تازه دیگر با روابط خطی انیشتینی در ارتاط نیستیم. بلکه با مفهوم همزمانی و همه‌جایی در ارتباط هستیم.

عاملی افزود: فضای مجازی دارای عملکرد واقعی است و ما در دوره‌ای به سر می‌ّریم که همه اجزای طبیعی زندگی ما در این فضا در حال بازتولید هستند و در رقابت با اجرای واقعی هستند. سواد در این فضا یک توانایی است برای رمزگشایی و فهم کلمه . هرجا سواد مطرح می‌شود با رمزی بودن و رمزی شدن روبروییم. بحث سواد مجازی هم این مساله مستثنی نیست و البته هنوز وارد فهم غوغاگون آن نشده‌ایم.این کتاب و مدل نگارش آن پاسخی بود به خطارتی که این فضا ما را با آن مواجه می‌کند. البته می‌دانیم که نگاه به این فضا تنها با دیدگاه آسیب‌زا بودنش ما را به جایی نیم‌÷ساند. می‌دانیم که جهان مجازی جهانی پر از شر است اما می‌شود از آن استفاده بهشنه کرد و برای این کار باید به سراغ یک مدل و سواد تازه در آن بود.

وی در همین زمنیه گفت: ما مسلمانیم و مسلمانی ما فقط عقیده‌مان نیست. ما اسلام را یک حقیقت هستی شناسانه می‌دانیم. خداوند تدبیری برای هستی اندیشیده و جهان را با آن خلق کرده است. این تدبیر باید در نگاه ما بنشیند.