به گزارش گروه نشریات خبری ایرنا، رصد فضای سیاسی و رسانه ای این روزها به روشنی حاکی از آن است که رویکرد دو جریان اصلی کشور برای ورود به رقابت های انتخاباتی منطبق با خاستگاه و هویت وجودی آنان تنظیم شده است.
در این میان اصلاح طلبان با وجود اینکه دغدغه روند تعیین صلاحیت ها و دیگر موانع پیش رو را دارند اما همچنان بر حضور و مشارکت در انتخابات تاکید می کنند.
اما نگرانی اصولگرایان نه از باب نظارت استصوابی بلکه بنا به اظهارات منتسبان به این جناح ناشی از مشارکت حداکثری مردم در انتخابات به نفع جریان مقابل است. به نظر می رسد از همین رو است که در بیشتر گمانه زنی ها و تحلیل ها به جای پرداختن به کارنامه خود و ارایه برنامه های انتخاباتی به طرح ادعاهایی از وضعیت اصلاح طلبان (مانند عدم انسجام، بی کارنامگی و…) مشغولند.
اردوگاه اصلاح طلبان
سیاست ها و راهبردهای انتخاباتی
چهره های شاخص اصلاح طلبان در این باره چه می گویند؟
ابراهیم اصغرزاده فعال سیاسی اصلاح طلب در گفت وگو با روزنامه شرق درباره راهبرد تحریم انتخابات و بازگشت به جامعه و احیای سرمایههای اجتماعی گفت: بازگشت به جامعهای که امیدش از سیاست سلب شده، نوشداروی بعد از مرگ سهراب است. اگر منظور از احیای سرمایه اجتماعی تحریم انتخابات باشد، سر به بیراهه گذاشتن است. اما اگر منظور از بازگشت به جامعه خلق مطالبه برای تشکیل مجلسی در قد و قواره قانون اساسی از طریق برگزاری انتخابات عادلانه باشد، موافقم که باید از فرصت انتخابات برای برگرداندن سیاست به جامعه، نقد قدرت و اصلاح وضع موجود استفاده کرد.
وی در بخش دیگر تاکید می کند: سیاستمداران اصلاحطلب نباید به جای شکیبایی و اصرار بر تغییرات تدریجی یکراست بروند سراغ اینکه و بگویند چون انسداد سیاسی است، پس باید بهصورت برگشتناپذیر از صندوقهای رأی قهر کرد. ضمن آنکه باید پذیرفت بهرهنگرفتن از فرصت انتخابات و واگذاری این عرصه به حریف، به یکدستشدن کاملتر قدرت انجامیده و منطق طرف مقابل را گسترش خواهد داد.
اصغر زاده اما از سوی دیگر معتقد است: حضور انتخاباتی تنها در چارچوب پروتکلهای دقیق اصلاحطلبانه و مرزبندی شفاف با رانتخواری و فساد در عین نقد جدی و فاصلهگذاری با وضع موجود امکانپذیر است. نقطه عزیمت ما باید تغییر نگاه به مردم و شنیدن صدای بیصدایان باشد. اصلاحطلبان قبل از ورود به بازی انتخابات، باید گامهای اساسی برای بازسازی اعتبار و اعتماد و تقویت مناسبات با جامعه بردارند… باید از ورود شایستهترین چهرهها و نیز نمایندگان و اندیشههای جدید به درون نهادهای انتخابی تمامقد دفاع کرد.
بااعتدالیون ائتلاف نمی کنیم؛ عبارتی از سخنان علی شکوری راد، دبیرکل حزب اتحاد ملت در نشست خبری این حزب است که روزنامه آرمان ملی به عنوان تیتر یک خود برگزیده است. بر اساس این گزارش، وی در پاسخ به پرسشی از آرمان ملی درخصوص ائتلاف اصلاح طلبان با جریان های سیاسی دیگر توضیح داد: در انتخابات مجلس ائتلاف دقیقه نودی شکل گرفت که اصلاحطلبان هم از آن راضی نبودند اما مصلحت بود. در انتخابات ریاست جمهوری دوره دوم و شوراها ائتلافی صورت نگرفت. در این دوره به حزب اعتدال و توسعه گفته شده اگر تمایل دارند میتوانند به عنوان یکی از احزاب در جلسات حاضر باشند. ما ۲۸ حزب در جلسات داریم که آنها هم میتوانند حزب ۲۹ ام باشند. اما اینکه یک طرف مذاکره آنها باشند و یک طرف اصلاحطلبان باید بگویم به هیچ وجه چنین اتفاقی نخواهد افتاد.
عبدالواحد موسویلاری عضو شورای عالی سیاستگذاری اصلاحطلبان در گفت وگو با خبرگزاری ایلنا، اظهار داشت: باتوجه به تجربه گذشته، برداشتمان این است که جریان تحولخواه و اصلاحطلبی، ترکیبی از احزاب ملی و منطقهای است که حزب اعتدال و توسعه نیز میتواند خودش را در این جمع تعریف کند… در این دوره به حزب اعتدال و توسعه هم گفته شده اگر میخواهید در لیست اصلاحطلبان نقشی داشته باشید از حالا باید حاضر شده و در جمع خودتان را تعریف کنید، بعد از بستن لیست و شروع شدن فعالیتها عملاً فرصتی برای هماهنگی وجود ندارد.
بنا به توصیه موسوی لاری به حزب اعتدال و توسعه مصلحتشان این است که آنها هم در کنار سایر احزاب اصلاحطلب و حامی دولت قرار بگیرند تا از قافله عقب نمانند.
این عضو شورای عالی سیاستگذاری اصلاحطلبان در بخش دیگری از گفت وگوی خود تاکید کرد: ما از تجربه دوره گذشته باید استفاده کنیم و از افرادی در لیست استفاده کنیم که از همراهی آنها اطمینان داشته باشیم، کسانی که اطمینان نداشته باشیم در مراحل مختلف کار جمعی، گروهی و جبههای میکنند قاعدتاً در لیست اصلاحطلبان قرار نمیگیرند.
غلامرضا ظریفیان فعال سیاسی اصلاحطلب در یادداشتی که روزنامه آرمان ملی اقدام به انتشار آن کرده، نوشته است: با توجه به اینکه اصلاحطلبان در بستر سیاستورزی خود به شعارهای مردم متکی بر آزادی و عدالت نزدیکتر بودند و توجه ویژهای به منافع ملی کشور و قواعد کلان عزت جامعه داشتند اما شاهد بودیم که نامهربانیهای بسیاری نسبت به اصلاحطلبان در دورههای مختلف صورت گرفته است. به زعم نگارنده با توجه به تجربهای که اصلاحطلبان در چند دوره گذشته دارند و هزینههای زیادی را در عرصه ائتلاف پرداختند بهنظر میرسد که تلاش جریان اصلاحات این بار بر این امر استوار است که با هویت روشنتر خود وارد عرصه انتخابات شوند. البته نباید از یاد برد که اصلاحطلبان باید شرایط را رصد کنند و متناسب با شرایط تصمیمگیری کنند. این احتمال نیز وجود دارد که اصلاحطلبان در بخشی از مناطق به دلیل اینکه ممکن است نیروهای اصلیشان تایید صلاحیت نشوند، کاندیدا نداشته باشند و در جاهایی با حداکثر کاندیدا وارد شوند
موانع و مشکلات اصلاح طلبان برای حضور در انتخابات
تبیین موانع مورد بر سر ورود اصلاح طلبان به رقابت های انتخاباتی و لزوم برطرف کردن آنها از زبان فعالان این طیف:
به گزارش روزنامه اعتماد، علیشکوریراد، دبیرکل حزب اتحاد ملت در نشست خبری این حزب گفته است: مشکل ما اصلاحطلبها نظارت استصوابی و امکان حضور نامزدهای اصلی در انتخابات است. ما مشکل چندانی برای انسجام نداریم. فرآیند رسیدن به انسجام در ما کارآمدتر از اصولگرایان است.
عبدالواحد موسویلاری در این باره می گوید: رسانههای اصلاحطلب بسیار اندک هستند، دست اصلاحطلبان از نظر رسانهای بسیار خالی است درحالی که رقبای آنها هم از رسانههای رسمی استفاده میکنند و هم امکانات زیادی برای تاسیس رسانه دارند و بالاخره سایتها، رسانهها و خبرگزاریهای مختلفی در خدمت آن جریان هستند که جریان اصلاحات فاقد این تمکن است.
جمال عرف رییس ستاد انتخابات کشور در گفت وگو با ایسنا تاکید کرد: با توجه به شرایط کشور و فشارهای اقتصادی امریکا، میزان مشارکت در این انتخابات ترجمه بینالمللی دارد و معنا و مفهوم جدیدی پیدا میکند؛ بنابراین همه ما چه مجریان انتخابات، چه ناظران انتخابات و چه احزاب باید تلاش کنیم مشارکت را افزایش داده و همه موانع مشارکت را کنار بگذاریم. قاعدتاً نظام سیاسی ما قوانین و مقرراتی دارد که همه باید از آن تبعیت کنیم ولی اگر اجازه دهیم همه کسانی که زمینه قانونی حضور در انتخابات دارند، در انتخابات شرکت کرده و همه سلایق در انتخابات حضور داشته باشند، مشارکت قابل قبولی خواهیم داشت.
وی در بخش دیگری افزود: بعضی گروههای سیاسی از مشارکت مشروط و غیره صحبت میکنند. آنها که از مشارکت مشروط صحبت میکنند در واقع میگویند که بعضی مقدمات آماده شود تا ما به انتخابات ورود کنیم. در مجموع برداشت من این است که همه گروههای سیاسی کشور، مشارکت در انتخابات را ترجیح خواهند داد. وظیفه ما هم ایجاد زمینه برای مشارکت در چارچوب قانون در انتخابات است…به شکل طبیعی گروههای اصلاحطلب دغدغه تایید صلاحیت داوطلبان خود را دارند. اگر از یک سو ما به عنوان مجریان انتخابات و از سویی دیگر ناظران انتخابات، اصل تاثیر حضور سلایق مختلف در افزایش مشارکت انتخابات را بپذیریم، باید زمینه را برای حضور همه جریانهای سیاسی در انتخابات فراهم کنیم؛ مگر افرادی که به لحاظ قانونی اجازه حضور در انتخابات را ندارند.
رصد جبهه مقابل
برخی از اصلاح طلبان از وضعیت جناح مقابل چنین خبر می دهد:
به گزارش ایلنا به نقل از عبدالواحد موسویلاری، فعال سیاسی اصلاحطلب، در جریان اصولگرا امکان اینکه با هم به یک وحدت نظری برسند وجود ندارد، از همین الان یکی از گروههای انشعابی آنها آقای احمدینژاد و تیمشان هستند، جریان اصولگرایی چه بخواهند و چه نخواهند، احمدینژاد بخشی از جریان اصولگرایی است درست است که آنها تلاش میکنند بگویند که احمدینژاد دیگر با ما نیست اما نیروهایشان مشترک است و با هم کار میکنند. حتی سایتها و خبرگزاریهایی هم که از آنها حمایت میکنند مشترک است و به طور کل با هم هستند و شاخهای جدا شده تلقی نمیشوند بلکه بخشی از جریان اصولگرایی هستند.
وی افزود: احزاب اصولگرا مثل جامعه مدرسین، جامعه روحانیت و حزب موتله، یعنی اصولگرایان سنتی یک مسیری میروند، آقای باهنر و جامعه مهندسین هم دلشان میخواهد که به عنوان یک جریان اصولگرای صاحبنظر مطرح شوند، یک مسیر دیگر میروند.
همچنین بنا به تحلیل علی شکوری راد، دبیرکل حزب اتحاد ملت مشکل اصلی اصولگرایان به دست آوردن انسجام است و هیچ ساز و کاری برای آن ندارند. احمدینژاد اصولگرایان را منفجر و آنها را به شاخههای مختلف تقسیم کرد. بعد از آیتالله مهدوی کنی هم آنها نتوانستند دیگر کسی را پیدا کنند که این نقش را ایفا کند. بخشی از سهم پیروزی اصلاحطلبان مرهون انسجام است و بخشی از دلیل شکست اصولگرایان تشتت میان آنها بوده و هیچ چشماندازی هم برای انسجامشان نیست. طرح موضوع راهاندازی یک جریان سوم از سوی بعضی اصولگراها هم چشمانداز روشنی ندارد.
محمد صادق جوادی حصار فعال سیاسی اصلاح طلب درباره اینکه با توجه به احتمال مشارکت پایین رای دهندگان تا چه میزان میتوان سرلیستی جلیلی را باعث موفقیت جریان اصولگرا در انتخابات اسفند ۹۸ دانست؟ به آفتاب یزد میگوید: این یک واقعیت است که هروقت مشارکت پایین باشد، پیروزی اصولگرایان رخ میدهد، اما اگر این جریان از این موضوع (پیروزی) مطمئن باشد آن وقت رقابت در میان خود اصولگرایان بیشتر خواهد شد. در حقیقت در چنین شرایطی اصولگرایان جاده را یک طرفه میبینند و پیروزی خود را حتمی. این بدان معناست که آنها با هر چهرهای میتوانند برنده باشند، درچنین شرایطی است که رقابت میان جلیلی و سایر رقبای اصولگرایش افزایش مییابد.
به واسطه همین موضوع است که بعید میدانم رقبای اصولگرای جلیلی، یا حتی کسی مثل قالیباف بنا باشد تا سر لیستی اصولگرایی را به یکدیگر تعارف کنند بلکه فکر میکنم رقابت خیلی سختی میان آنها با جلیلی در بگیرد.
تحلیل رسانه ها:
روزنامه اعتماد در گزارشی با تیتر دوراهی لاریجانی و یاران؛ بنا به تحلیل فرید مدرسی روزنامه نگار پیش بینی می کند: علی لاریجانی به عنوان چهرهای میانهرو و معتدل نمی تواند در فضایی رادیکال و دوقطبی به خوبی ایفای نقش کند و از این رو احتمال حضورش در انتخابات پیش رو بسیار ناچیز است.
این روزنامه در ادامه می نویسد: با توجه به غیبت احتمالی لاریجانی در انتخابات پیشرو و البته سبد رای حداقلی جریان سیاسی موسوم به اعتدالیون، عملاً میتوان ۲ سناریو را برای آنان متصور بود. سناریوی نخست آن است که همه اتفاقات درست و غلط رخ داده در انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی تکرار شود و اصلاحطلبان و جریانی جدا شده از اصولگرایان دوباره به ائتلاف دست یابند و در قالب لیستی مشترک به فعالیت بپردازند. در این میان، سناریوی دومی نیز وجود دارد. آن هم بازگشت معتدلها به خاستگاه است. خاستگاهی که همراهی اعضای فراکسیون مستقلین ولایی و نمایندگان ولایی در جریان سومین و چهارمین اجلاسیه مجلس شورای اسلامی دوباره به نمایش درآمد.
اصولگراهای بدون مجوز، عنوان مطلبی است که روزنامه شرق در ذیل آن می نویسد: جبهه پایداری، جامعه روحانیت و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، سه تشکل سیاسی با قدمت متفاوت اما بدون مجوزند. یعنی کارکرد حزبی دارند اما حزب نیستند. هرازگاهی این بحث مطرح میشود که وضعیت فعالیت آنها به لحاظ قانونی چطور ارزیابی میشود؟
شرق در ادامه با اشاره به اینکه تشکل های فوق در بزنگاه انتخابات رسماً فهرست میبندند و اطلاعیه صادر می کنند، می نویسد: شارحان قانون و متصدیان امر هیچگاه توضیح ندادهاند که بستن فهرست انتخاباتی اگر کار حزبی نیست، پس چیست؟ آنهم در شرایطی که در کشور ما عمده فعالیت حزبی معطوف به زمان انتخابات و همان فهرستنویسی خلاصه میشود.
روزنامه آرمان ملی نیز در مطلبی با عنوان از احزاب شب انتخاباتی تا تشکلهای روحانی؛ نوشت: مجمع روحانیون و جامعه روحانیت که شکلگیری آنها با نظر امام (ره) و ادامه فعالیتشان با نظر مقام معظم رهبری بوده نیز نیازی به مجوز ندارند. جبهه پایداری نیز آنطور که کمیسیون ماده احزاب گفته مورد تایید وزارت کشور نیست. در این بین تکلیف مجموعههایی چون مجمع محققین و مدرسین و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم مشخص نیست. از سویی برخی آنها را تشکلهای روحانی میخوانند و مجوزی را بر آنان مترتب نمیبینند و از سوی دیگر عدهای معتقدند که آنها به سبب فعالیتهای سیاسی و انتخاباتی باید زیر مجموعه وزارت کشور قرار گیرند. در جامعهای که با ازدیاد احزاب مواجه است، اما هنوز با تحزبگرایی بیگانه؛ معلوم نیست که باید چه پاسخی به اینگونه تناقضات داد.
اردوگاه اصولگرایان
توصیف وضعیت اصولگرایان به نقل از فعالان این جریان:
حمیدرضا ترقی دبیر حزب موتلفه اسلامی در خراسان رضوی در گفت وگو با ایسنا درباره احتمال نامزدی قالیباف و جلیلی از مشهد در انتخابات مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: بحثی در این زمینه در محافل تصمیمگیر وجود نداشته و حضور این دو از مشهد در انتخابات قطعیت پیدا نکرده است و بیشتر در محافل سیاسی و خبری مطرح است.
وی ادامه داد: من هم تاکنون نشانه خاصی از نامزدی قالیباف و جلیلی از شهر مشهد ندیدهام. اگر قرار باشد این دو از مشهد در انتخابات شرکت کنند، باید در این شهر حضور یابند و مرتب برنامه داشته باشند. من تا الان در محافل سیاسی مشهد هم چیزی درباره نامزدی این دو از مشهد چیزی نشنیدهام. جلیلی حضوری در مشهد ندارد اما چون مشهد زادگاه قالیباف است، وی به این شهر رفت و آمد دارد اما این رفت و آمد معمولی بوده و جلوه انتخاباتی ندارد.
حسین کنعانی مقدم فعال سیاسی اصولگرا نیز در این باره به آفتاب یزد میگوید: موضوع سر لیستی اصولگرایی و یا مسائلی مانند حضور جلیلی چیزی نیست که خود اصولگرایان در حال حاضر آن را به عنوان ساختار سیاسی در انتخابات برنامه ریزی کرده باشند. در شرایط فعلی اولویت مااصولگرایان اولویت جناحی نیست، بلکه اولویت ما نظام و برون رفت از مشکلاتی است که در حال حاضر در کشور وجود دارد.
به نوشته آفتاب یزد، او تلویحاً این موضوع راکه بسیاری میگویند چون جلیلی در انتخاباتی مانند ریاست جمهوری ناموفق بوده است بنابراین در انتخابات مجلس هم توفیقی نمیتواند داشته باشد، تایید میکند و میگوید: به نظر من هم کسانی که در امتحانهای مختلف شرکت کردهاند و نمره قبولی نگرفتهاند شانسی برای پیروزی در مجلس هم ندارند. من معتقدم حتی دوسوم از نمایندگان فعلی مجلس هم شانسی برای انتخابات بعدی ندارند و تغییر خواهند کرد.
سیدمصطفی میرسلیم رییس شورای مرکزی حزب موتلفه به نامه نیوز درباره پیام حضور ناطق نوری در جلسه جامعه روحانیت توضیح داد: ناطق نوری تصمیم خود را سالهاست گرفته و بعید می دانم در سن ۷۵ سالگی، مانند برخی نوخاستگان، تجدید نظر کرده باشد و حضور او در برخی از مجامع برای جلوگیری از سوء استفادۀ بدخواهان انقلاب و نظام جمهوری اسلامی است. البته مواضع ایشان در دفاع از انقلاب روشن است و از جدی بودن ایشان کاسته نشده است.
ابراهیم انصاریان داماد آیت الله مهدوی کنی در گفت وگو با خبرآنلاین با بیان اینکه به طور قطع نبود حضرت آیتالله مهدوی کنی خلائی ایجاد کرده، گفت: اما با این حال طرح تعابیری از سوی برخی دوستان مبنی بر اینکه با فوت آیت الله مهدوی کنی شیخوخیت از بین رفته و انسجام وجود ندارد را قبول ندارم زیرا معتقدم انسجام زیر بیرق ولایت محقق می شود…کسانی که در انقلاب هستند اگر در مسیر ولایت فقیه و اسلام گام بردارند همواره وحدت و انسجام و پیشرفت حفظ خواهد شد و از بین نخواهد رفت.
رصد و گمانه زنی درباره جبهه مقابل به منظور تضعیف آن:
روزنامه جوان با طرح این ادعا که اصلاحطلبان با بنبست تصمیم گیری برای رفع انسداد از عناصر گفتمان خود مواجه هستند، به زعما و عقلای این اردوگاه توصیه می کند اصلاحات برای ماندن به انقلاب جامع در اصلاحات نیاز دارد و این انقلاب در بازگشت به گفتمان انقلاب اسلامی است و شجاعانهترین و عاقلانهترین کار این است که در گام دوم انقلاب، با اتخاذ تصمیم کبری و بزرگ، گفتمان خود را از مرگ حتمی نجات داده و با تطبیق با گفتمان اصلی انقلاب اسلامی به عنوان خرده گفتمان درون نظام با تأکید بر عناصر گفتمانی انقلاب اسلامی به راه خود ادامه دهند.
مشرق نیوز در مطلبی مدعی شد: بهانه مطرح شده از سوی اصلاحطلبان مبنی بر تحریم خاموش انتخابات و لیست ندادن در صورت تأیید نشدن از سوی شورای نگهبان در حالی است که اولاً به لحاظ منطق دموکراسی؛ تمام طیفهای سیاسی یک کشور موظفند قانون و نهادهای نظارتی آن کشور را به رسمیت بشناسند… در ثانی بایستی اشاره کرد که اصلاحطلبان باید به مردم و مخاطبان خود پاسخگو باشند که چرا قصد استفاده از فرمول قانونی سال ۹۴ خود مبنی بر معرفی نامزدهایی که از حداقل صلاحیتها برخوردار باشند را ندارند!؟
تارنمای رجانیوز د ر گزارشی به بهانه تغییر چند استاندار و فرماندار به ایجاد این شائبه پرداخته است که آیا مهندسی انتخابات در کار است؟ بنا به ادعای این تارنما در حالی که دولت یازدهم به عنوان مجری برگزاری انتخابات شناخته می شود، اما به صورتی آشکار تلاش ها برای دخالت در انتخابات را کلید زده است.
خبرگزاری تسنیم در گزارشی با نام بردن از شورای هماهنگی و شورای سیاستگذاری به عنوان تشکل های دوگانه به طرح این پرسش پرداخت که چهکسی لیست اصلاحطلبان را مینویسد؟
به نوشته این خبرگزاری؛ روند فعلی که طی میشود نشان میدهد شخصیتهایی که سال ۹۲ تلاش کردند تا ائتلاف ۱+۲۱ را مقابل شورای سیاستگذاری برپا کنند، این بار نیز درصددند با رجوع به اولین خاستگاه انتخاباتی اصلاحطلبان یعنی شورای هماهنگی جبهه اصلاحات لیستی مستقل ارائه کنند.
تسنیم در گزارشی دیگر با بیان اینکه برخی چهرههای اصلاحطلب این روزها صحبت از عدم سرلیستی محمدرضا عارف برای انتخابات مجلس شورای اسلامی میکنند، مدعی رویگردانی اصلاحطلبان از عارف شد.
خبرگزاری فارس در یادداشتی مدعی شد: بار دیگر در حالی در آستانه یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی قرار گرفتهایم که ظاهراً قرار است مجدداً شگرد ترس از جنگ و شعار تعامل با جهان و موضوع نظارت استصوابی شورای نگهبان، به ابزاری برای جمعآوری رأی تبدیل شود...