علم گردانی؛ آئینی به قدمت 360 سال

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - سیده فاطمه وحدانی: مراسم علم گردانی با قدمت بیش از ۳۶۰ سال برخواسته از تفکرات و باورهای دینی مذهب تشیع در پنجمین روز از محرم در شهرستان میناب برگزار شد.

مردم شهرستان میناب با اعتقاد به برافراشته شدن پرچم حضرت رسول (ص) در سال ۶۳ هجری قمری با دستان مبارک امام حسین (ع) در کربلا و احیای دین اسلام، سالهاست که با تقدس تمام در این شهرستان این مراسم را با شوری خاص برگزار می‌کنند.

عبدالصمدی کسی که خودش و اجدادش سالهای سال وظیفه آماده سازی علم‌ها و اجرای برنامه را بر عهده دارند در مورد این آئین کهن به خبرنگار مهر گفت: تاریخ پیدایش این آئین مذهبی در میناب به ۳۶۰ سال قبل باز می‌گردد، زمانی که این علم از کشور بحرین که در آن روزها از جزایر ایران به حساب می‌آمد به واسطه فشار و ظلم حاکم آن زمان به سادات آن دیار به شهرستان میناب عزیمت کردند و این آئین را در میناب مرسوم ساختند.

وی ادامه داد: سالهاست که این مراسم به همان سبک قدیم در میناب برگزار می‌شود و سالانه مردم زیادی برای توسل و گرفتن حاجت به این علم‌ها متوسل می‌شوند.

آماده سازی علم‌ها مستلزم آئین و مراحل خاص است، در روز پنجم ماه محرم از ساعات اولیه صبح هفت نفر از افرادی که از قبل مشخص شده‌اند در حسینیه ماتم قلعه حضور پیدا می‌کنند و طی مراسمی اول چوب علم را که از شاخه‌های درخت لور (انجیر معابد) است با آب معمولی و بعد با گلاب کامل شستشو می‌دهند، چاوش خوانی مدح امام حسین (ع) همزمان با آغاز کار آماده سازی علم آغاز می‌شود. به گفته قدیمی‌های میناب چوب اصلی علم از جنس عنبر بوده که با گذشت زمان از بین رفته است.

پس از شستشو نوبت علم را با پارچه‌های رنگی که اکثر آنها از نذورات مردم است می‌پوشانند، پارچه‌های رنگی از زیر و پارچه قرمز رنگی بزرگ از روی همه پارچه‌ها بسته می‌شود.

حلقه‌ای عمامه شکل به نام خلخال که از جنس نقره است بر بالای پارچه‌ها و پنجه‌ای فلزی (سزشده) از جنس ورشو در بالای علم قرار می‌گیرد.

مراسم علمگردانی در روز پنجم ماه محرم از ساعت ۱۵ شروع می‌شود و علم حضرت رسول از منبر ماتم به قصد زیارت اهل قبور سادات در مکانی که اکنون اداره آموزش و پرورش میناب واقع شده حرکت می‌کند، مسیر حرکت از میدان استقلال به طرف بلوار ساحلی و میدان ولایت است در بین مسیر در حوالی منبر لب رودخانه علم منتصب به صاحب الزمان (عج) به پیشواز علم حضرت رسول (ص) می‌آید و در این مکان مردم با شور هر چه تمام به عزاداری و مدیحه سرایی می‌پردازند و قربانی می‌کنند.

پس از دقایقی عزاداری، علم حضرت رسول (ص) از جلو و علم حضرت مهدی (عج) پشت سر او به حرکت در می‌آید و در راه علم‌های منتصب به ائمه (ع) از سراسر شهرستان به این کاروان ملحق می‌شوند.

باور مردم این خطه بر این است که در آخرالزمان، حوادثی بدین گونه اتفاق خواهد افتاد و مردم از نقاط مختلف برای حمایت و یاری امام خود بسیج خواهند شد.

در این روز ارادتمندان به اهل بیت عصمت و طهارت (ع) از اقصی نقاط استان، استان‌های همجوار و حتی کشورهایی نظیر بحرین، قطر و امارات جهت شرکت در مراسم علم کشی و عزاداری سالار شهیدان به این شهرستان می آیند.

علم پیغمبر آئینی سنتی که در دل مردم ریشه دارد

محمد بنی خزایی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی شهرستان میناب در گفتگو با خبرگزاری مهر گفت: علم گردانی آئینی است که در تمام نقاط میناب در طول دهه محرم به اجرا در می‌آید. تکیه‌ها، حسینیه‌ها و مساجد در میناب هر کدام علم اختصاصی دارند.

بنی خزایی افزود: از روز اول محرم چوبه علم را در آب روان شست و شو داده و آن را با پارچه‌های رنگارنگ می‌پوشانند و برای عزاداری ماه محرم آماده می‌کنند.

وی عنوان کرد: بر اساس رسم و سنت کهن مینابی ها در روز پنجم محرم علم‌های عزاداری از آستانه‌ها و تکیه‌های مختلف، از شهر و روستا در محلی به نام ماتم قلعه در مرکز شهر کنار هم قرار می‌گیرند.

رئیس سازمان تبلیغات اسلامی شهرستان میناب تشریح کرد: در این مراسم ابتدا و در ساعات اولیه روز چوب علم را با آب و گلاب شستشو داده و سپس با پارچه‌هایی رنگی علم را می‌بندند. پس از آن سایر علم‌هایی که به نام امامان هستند از مناطق مختلف میناب به حسینیه ماتم قلعه آورده می‌شوند.

بنی خزایی اظهار کرد: چون حضرت مهدی (عج) از دیگر امامان و معصومان از لحاظ سن کوچک‌تر است برای سلام کردن، به پیشواز علم پیغمبر و دیگر علم‌ها می‌رود. به همین شیوه علم هر امامی را که ان از لحاظ سن کوچک‌تر است به استقبال دیگر امامان و پیامبر (ص) می‌برند و سلام می‌دهند. علم حضرت مهدی (عج) نیز آنان را تا حسینیه لب رودخانه همراهی می‌کند سپس عزاداری در مقابل حسینیه تا غروب آفتاب ادامه می‌یابد.

بنی خزایی با اشاره به اعتقادات مردم این شهرستان تصریح کرد: مردم ولایی شهرستان میناب بر این باورند که در این روز دین به حضرت ولی عصر (عج) تحویل داده می‌شود و آنها در این مراسم با حضرت صاحب الزمان (عج) بیعت می‌کنند.

گفتنی است؛ مراسم آئینی مذهبی علم پیغمبر بعد از ظهر پنجشنبه ۱۴ شهریور ماه ۹۸ مصادف با پنجم محرم ۱۴۴۱ در میناب با حضور بیش از ۴۰ هزار نفر عزادار برگزار شد و همزمان با اذان مغرب به پایان رسید.