«بومگردی»نهال نوپا در اقتصاد استان سمنان است/ اقتصاد گردشگر محور

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: بومگردی یا به‌عبارت‌دیگر اختصاص بخشی از خانه‌های روستایی که درگذشته آن را متعلق به مهمان می‌دانستند، به گردشگران را اصطلاحاً بومگردی می‌گویند در ساده‌ترین تعریف یعنی منزلتان را با یک گردشگر شریک شده و درازای پذیرایی از او پول دریافت کنید.

این طرح از قدیم بوده اما در پنج سال اخیر بار دیگر احیا شده و اتفاقاً در استان سمنان نیز موردتوجه قرار گرفت تا جایی که در ابتدای دهه ۹۰ در استان ۹بومگردی وجود داشت و این رقم در سال ۹۷ به ۷۲ بومگردی رسید. حال قرار است تا پایان سال به ۱۰۰ و تا بهار سال ۹۸ به ۱۲۰ بومگردی افزایش پیدا کند. این نشان می‌دهد که مردم از اقتصاد بومگردی و همچنین تأثیرات آن واقف هستند اما چرا بومگردی در استان سمنان اصطلاحاً جواب داده است؟ دلیل اصلی آن به دو امر بازمی‌گردد نخست حمایت‌های دولتی و دوم مزیت‌های گردشگری استان سمنان .

حمایت و مزیت های گردشگری ۲ ویژگی بومگردی

محمدرضا شریعت پناه کارشناس حوزه گردشگری در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره مزیت‌های گردشگری استان سمنان می‌گوید: تقریباً جایی از استان وجود ندارد که جاذبه‌ای برای یک گردشگر نباشد اصولاً قرارگیری این استان در دامنه جنوبی البرز خودش جاذبه‌های فراوانی را به‌واسطه اقلیم ویژه این منطقه ایجاد می‌کند حال فکر کنید این مزیت ویژه با کمترین مسافت به جاذبه‌های شمال دشت کویر مرکزی ایران نیز منتهی شود.

وی با بیان اینکه دولت امروز حمایت های خوبی از بومگردی می کند که برای مثال تسهیلات راه اندازی را می توان نام برد اما در زمینه سخت گیری ها برای تمدید مجوزها هنوز گلایه هایی از سوی بومگردی ها وجود دارد، می‌گوید: هیچ جاذبه‌ای جز دریا و هیچ ویژگی جز چشم‌اندازهای ساحلی در دنیا وجود ندارد که در استان سمنان دیده نشود. از جنگل تا کویر برهوت لم‌یزرع تا کوهستان و دشت همگی یکجا هستند. همه این‌ها در کنار مفاخر ادبی، عرفانی، فلسفه، ادبیات، شعر، علما و فقها و صلحا و ... برای یک کشور با جمعیت ۱۵ میلیون نفری کافی است.

او درباره بومگردی نیز می‌گوید: بیش از ۹۰ درصد جاذبه‌های گردشگری استان در خارج از ۲۱ شهر منطقه و در فواصل مختلف از ۲۰۲ روستای دارای سکنه استان سمنان قرارگرفته‌اند. پس بیراه نیست که بگوییم بومگردی و روستاگردی اصطلاحاً قلب تپنده صنعت گردشگری در استان سمنان محسوب می‌شود. اما روند رو به رشد قارچ گونه بومگردی ها نیز باید کنترل شود و برحسب ظرفیت هر منطقه ایجاد شوند مثلاً برای روستاهای منتهی به جنگل مانند ابر حداکثرهایی را در نظر بگیرند و اعلام کنند این روستا بیش از ۱۰ بومگردی نمی‌خواهد یا در روستای دیگر که جاذبه کمتری دارد بیش از پنج بومگردی مجوز داده نمی‌شود این نظارت‌ها را نیز بهتر می‌کند.

گردشگری هتل سازی نیست

این فعال گردشگری در ادامه می‌گوید: متأسفانه وقتی مدیران ما به دنبال هزینه‌های میلیاردی برای هتل‌سازی هستند یک‌بار هم نیامده انداز فعالان گردشگری نظرخواهی کنند که اصلاً توریست یا گردشگر داخلی استان سمنان نیاز به هتل دارد یا خیر؟

او می افزاید: گردشگر خارجی اگر قرار بود برای هتل به استان سمنان سفر کند که در دوبی و کویت و حتی ترکیه مهمان می‌شد. آنچه توریست نیاز دارد هتل نیست بلکه زیرساختی است که او را در دامان طبیعت برای ساعت‌ها رها کرده و همان‌جا اسکانش را نیز در نظر می گیرد.

شریعت پناهی می‌گوید: گردشگر خارجی برای حضور در عمق طبیعت و فرهنگ ما می‌آید نه خوابیدن روی تخت هتل او را باید به میان ایل سنگسر برد و در کوه اسکان داد تا لذت ببرد.

مزیت‌های بوم‌گردی و گردشگری استان سمنان

اما ویژگی‌ها و مزیت‌های گردشگری در استان سمنان آن‌قدر هستند که آن را بتوان به‌مثابه یک صنعت دانست. علی‌اصغر جمعه‌ای رئیس اتاق بازرگانی سمنان معتقد است: ترویج گردشگری یک ضرورت برای اقتصاد استان است. از سوی دیگر ظرفیت‌های فراوان گردشگری استان مغفول مانده و باید بر روی این ظرفیت‌ها کار بیشتری صورت دهیم.

وی در گفتگو با خبرنگار مهر، می‌افزاید: ظرفیت‌های عظیم گردشگری می‌توانند اقتصاد استان سمنان را متحول کنند اما باید به دنبال سرمایه‌گذاری روی زیرساخت‌های گردشگری استان باشیم تا در راستای جذب گردشگر، موفق عمل کنیم.

جمعه‌ای همچنین می‌گوید: توسعه توریسم و سرمایه‌گذاری بر روی آن اولویت‌هایی هستند که اگر به آن‌ها توجه کنیم، می توانیم اشتغال و توسعه اقتصادی خوبی را برای استان به ارمغان بیاوریم. پتانسیل‌هایی که امروز درزمینهٔ های مختلف در سطح استان وجود دارد قادر است تا این دیار را در صدر توجهات گردشگری ملی و بین‌المللی قرار دهد.

تدوین برنامه جامع گردشگری استان سمنان اما در راستای استفاده از ظرفیت‌های گردشگری این استان اهمیت دارد در زمان چاوشی استاندار سابق سمنان این طرح پیگیری شد و در آن ۴۲ دستگاه نیز حضور داشتند اما با رفتن وی باید دید سرانجام آن به کجا می‌رسد و آیا آشناگر، استاندار جدید سمنان می‌تواند این طرح را به سرانجام برساند.

اما ضرورت تدوین برنامه جامع گردشگری در استان چیست؟ گردشگری می‌تواند مزیت‌های فراوانی درزمینهٔ های مختلف اقتصادی و اشتغال‌زایی به همراه بیاورد و این امر از هیچ‌کس پوشیده نیست اما ظرفیت‌های هر منطقه با دیگر منطقه متفاوت است لذا به معنای ساده طرح جامع گردشگری احصاء تمام ظرفیت‌های مناطق مختلف است تا مجموعه‌ای از ظرفیت‌های گردشگری در استان گرد یک قاب جمع شوند و یک برنامه جامع از وضعیت گردشگری استان سمنان ارائه دهند.

«طرح جامع» راهی به سوی اشاعه بومگردی و گردشگری

مزیت‌های این برنامه جامع اما چیست؟ مسعود شریعتی دیگر فعال گردشگری استان سمنان نیز می‌گوید: اگر به دنبال سرمایه‌گذاری بر روی بخش‌های مختلف گردشگری باشیم این طرح جامع به ما می‌گوید که در کجا بر روی چه چیزی سرمایه‌گذاری کنیم. مثلاً می‌توانیم از عشایر سنگسر درزمینهٔ تولیدات صنایع‌دستی و لبنیات بهره گیریم و یا در رمل و ماسه‌های جنوب استان سمنان مثلاً دو صحرا نوردی برگزار کنیم. پس درنتیجه اگر فیلم‌سازی برای فیلم‌برداری به این استان آمد یا توری از گردشگران خارجی خواستند به این استان سفر کنند دقیقاً می‌دانند که باید کجا بروند و چه‌کاری انجام دهند.

شریعتی می‌گوید: طرح جامع گردشگری بسیار خوب است اما درباره آن ابهامات زیادی وجود برای مثال در این طرح اصلاً شهر مجن در شمال شاهرود که دارای حداقل ۱۴ مکان گردشگری و بنا است، دیده نشده بود که با پیگیری‌های مکرر نماینده و مسئولان شاهرود این امر صورت گرفت لذا از مسئولان خواهش داریم بدون هیچ طرفداری از جا و مکان خاصی به‌طور کامل صرفاً طرح جامع را تهیه کنند.

سمنان نیازمند برگزاری رویداد های گردشگری

بسیاری ازجمله حشمت‌الله عسگری معاون استاندار سمنان معتقد هستند که برگزاری رویدادهای معنوی و برپایی نمایشگاه‌ها، راه‌اندازی آموزشگاه‌های گردشگری می‌تواند این ظرفیت‌های ناشناخته را برای فعالان گردشگری بیشتر معرفی کند. وی همچنین می‌گوید: فعالان گردشگری در چهارچوب صنف و تشکل می‌توانند به بهبود شاخص‌های این بخش کمک شایانی کنند.

از سوی دیگر باید گفت سمنان ۱۴۰۰ شعار گردشگری استان تعیین‌شده است یعنی باید تا سال ۱۴۰۰ اتفاقات بسیاری در استان رقم بخورد که ما ازلحاظ گردشگری بتوانیم امتیازات خوبی را بگیریم و از سوی دیگر ازآنجاکه ۸۰ درصد زیرساخت‌های گردشگری استان در پنج سال اخیر ایجادشده، می‌توان انتظار داشت افق روشنی در انتظار استان سمنان قرار دارد.

به نظر می رسد برگزاری رویداد ها به خصوص با محوریت مزیت های گردشگری استان سمنان و تاکید بر روی احیای بومگردی می تواند چاره ساز باشد و حداقل خاصیت آن اشاعه بومگردی در بین مردم استان سمنان و خودباوری درآمد زایی و اشتغال در بین جمعیت روستانشین استان محسوب می شود.

مجاورت با ۸ استان کشور مزیت بومگردی

مدیرکل سابق میراث فرهنگی استان سمنان در روزهای پایانی فعالیت خود در این سمت و پیش از آنکه استعفا دهد به خبرنگار مهر، گفت: به دنبال تغییر استان از معبر به مقصد هستیم چراکه زائران رضوی می‌توانند ظرفیت‌های عظیمی برای ما باشند از سوی دیگر استان سمنان در مجاورت با هشت استان دیگر قرار دارد و این امر می‌تواند در راستای توسعه گردشگری مؤثر باشد.

محمد جهانشاهی افزود: در استان سمنان دو شهر نمونه گردشگری بسطام و مهدی‌شهر وجود دارد این شهرها در منار ده‌ها روستای هدف گردشگری نشان‌دهنده ظرفیت‌های گردشگری استان هستند و ما باید از این موارد استفاده کنیم از سوی دیگر باید گفت امروز بیش از ۷۰ بومگردی در استان فعال است که امیدواریم تا پایان سال این تعداد به ۱۰۰ مورد برسد.

او بابیان اینکه در استان تلاش‌های خوبی برای گردشگری و ارتقای آن شده است، تأکید کرد: افتتاح نخستین هتل هوشمند و ده‌ها طرح در زمره اقدامات انجام‌شده در استان سمنان است همچنین بهره‌برداری از ده ها پروژه بااعتبار هزار میلیارد تومان در زمره مصوباتی است که طی سال‌های آتی به دنبال اجرایی کردن آن‌ها هستیم.

اجرایی کردن طرح‌های گردشگری قطعاً می‌تواند به رونق این صنعت در استان منجر شود اما باید در نظر داشت که همه‌چیز، طرح و هتل و تفرجگاه نیست بلکه ما باید فرهنگ مهمان‌پذیری و گردشگری پذیری‌مان را نیز تقویت کنیم.

بومگردی و اشتغال در استان سمنان

رحمان فرمانی معاون میراث فرهنگی استان سمنان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، معتقد است: امروزه صنعت گردشگری رده نخست تأمین مسائل اقتصادی هر کشور را به خود اختصاص داده است و مهم‌تر اینکه مباحث، تبادل فرهنگی و آداب سنن را ترویج کرده است و در کنار این مسائل، در تأمین امنیت نیز نقش‌آفرینی کرده است. زمانی که کشورهای دیگر آثار، تمدن، فرهنگ و شرایط جغرافیایی و مسائل اکوسیستم و مسائل مختلف یک کشور را بشناسند، رابطه‌ها نیز ارتقا خواهد یافت.

وی می‌گوید: موضوع مهم در زمینه گردشگری، مکمل بودن این صنعت است. به‌عنوان‌مثال کشاورزی که در روستا کشاورزی می‌کند در کنار این حرفه می‌تواند منزل خود را در اختیار گردشگر قرار دهد پس هم از کشاورزی درآمد دارد و هم گردشگری لذا فرصت خوبی هم برای پویایی اقتصاد است.

گردشگری صنعتی با مزیت بالا

فرمانی می‌گوید: در کشور و استان ما این تصور غالب است که رشد صنعت و دیگر حوزه‌ها نیازمند اقدام پیچیده است به‌عنوان‌مثال اغلب فکر می‌کنند برای توسعه شهرها باید پتروشیمی، کارخانه سیمان، کارخانه‌های اتومبیل‌سازی و ... ایجاد شود اما صنعت گردشگری در شهرها و روستاهای استان سمنان توسط افراد با کمترین هزینه ایجاد و به بهترین نحو درآمدزایی کند از سوی دیگر روستاها نیز احیا می‌شود با کمترین هزینه می‌توان گردشگر جذب کرد. از سوی دیگر گردشگر دنبال امنیت، آرامش، غذا، اقامت خوب، سفر آسان، جاده خوب و... و. است اگر همه این موارد لحاظ شود به‌راحتی گردشگر جذب می‌شود.

وی درباره اینکه چه استفاده از توریست می‌توان کرد، می‌گوید: ابتدا معرفی ظرفیت‌های استان سمنان و سپس تسهیل امور مرتبط با طرح‌های گردشگری برای مثال مانند همین بومگردی ها؛ در مرحله بعد می‌بایست نگاه ویژه‌ای به برطرف کردن ابهامات و بی‌سلیقگی‌ها داشته باشیم چراکه بعضاً یک بدسلیقگی ممکن است صدها معیار مثبت گردشگری را هم زیر سؤال ببرد.

او می گوید: از سوی دیگر هر کشور قانون و مقرراتی دارد و همه ملزم به رعایت آن هستند برای مثال تا پنج سال پیش در این استان گردشگر خارجی کم بود اما اکنون گردشگر خارجی از جای‌جای استان دیدن می‌کنند و انتظار می‌رود این روند ادامه یابد.

وجود ۱۱۰ پروژه بومگردی در استان سمنان

فرمانی بیان می‌کند: در حوزه بازاریابی محصولات و صنایع‌دستی تولیدی در مجامع مختلف تلاش‌های خوبی صورت گرفته است همچنین در حوزه آموزش و استانداردسازی نیز اداره کل میراث فرهنگی فعالیت‌های خوبی دارد. در حوزه هتل‌سازی نیز باید گفت امروز در سطح استان سمنان ۲۳ پروژه وجود دارد که هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری را در بخش گردشگری استان شامل می‌شود. این عدد، بسیار قابل‌توجه است و تا پایان دولت دوازدهم بخش اعظمی از ظرفیت‌هایی که عرض شد، به بهره‌برداری می‌رسد همچنین می‌توانیم شاهد ایجاد هزار و ۱۶۶ اشتغال در استان سمنان باشیم.

این مقام مسئول در حوزه گردشگری درباره اشتغال بومگردی نیز می‌گوید: ۱۱۰ پروژه بومگردی در استان سمنان وجود دارد که ۷۰ مورد آن به بهره‌برداری رسیده و مابقی نیز در دست اقدام و تکمیل پرونده و مجوزها هستند. در هر بومگردی دست‌کم دو نفر به‌طور مستقیم مشغول به کار می‌شوند و لذا اگر بخواهیم اشتغال مستقیم آن را در سطح استان سمنان محاسبه کنیم به عددی بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ نفر خواهیم رسید.

فرمانی درباره مراحل اخذ مجوز بومگردی نیز می‌گوید: مراحل در حال حاضر تسهیل شده است و علاوه بر تنظیم درخواست، داشتن یک‌منزل مسکونی برای در اختیار گذاشتن گردشگران امری مهم است. همچنین برای ساخت‌وساز ضوابطی وجود دارد که باید پیگیری شود تا دست‌آخر تبدیل خانه به بومگردی موردبررسی قرار گیرد در این صورت می‌توان گفت پس از بازرسی‌های صورت گرفته بومگردی مجوز می‌گیرد درنتیجه کار دشواری نیست.

بومگردی ها احیا شوند

علیرضا محمدیان نیز درباره بومگردی و اقتصاد استان می گوید: سؤالی که همواره دوست دارم از مسئولان استان سمنان بپرسم این است که مگر گردشگران مثلاً از اروپا و یا جاهای دیگر دنیا به استان سمنان می‌آیند که در بهترین هتل بخوابند؟ یا می‌آیند که بهترین مناظر را ببینند و بافرهنگ و غذاهای ما آشنا شوند؟ آیا گردشگر مثلاً ایتالیایی هزاران کیلومتر مسافرت می‌کند که در مهدی‌شهر پیتزا بخورد یا ترجیح می‌دهد به یک مکان تاریخی و تفریحی رفته و از غذای محلی روستائیان امتحان کند؟ تجربه‌ای که حاضر است برای آن میلیون‌ها تومان هزینه کند.

وی با بیان اینکه امروز باید بومگردی ها ارتقا یابند به خبرنگار مهر، می گوید: موضوع قابل‌بحث این است که برای گردشگری نیاز به ساخت هتل وجود دارد اما فقط برای گردشگر ایرانی که تفریح را نشستن در لابی هتل می‌داند نه گردشگری که قدر لحظه‌لحظه سفر خود را دانسته و فقط می‌خواهد در دل طبیعت و فرهنگ مکان موردنظرش غرق شود. از غذاهایشان بخورد، طعم زندگی در روستاهایشان را احساس کند و ده‌ها مورد دیگر.

وی می گوید: من سابقه سه سفر با توریست‌های خارجی به‌عنوان راهنما را داشته‌ام و به شما می‌گویم هیچ گردشگر خارجی برای هتل به استان سمنان نمی‌آید. گردشگران خارجی عاشق خوابیدن زیر سقف آسمان روستاها ما هستند از دیدن کرسی شگفت‌زده می‌شوند برای یک روز خوابیدن در خانه روستایی صدها دلار پول می‌دهند برای بوی چوب سوخته حاضرند همه کار کنند چراکه در زندگی روزمره‌شان این‌ها را انجام نمی‌دهند.

استان سمنان میزبان میلیون‌ها زائر رضوی

از سوی دیگر باید گفت استان سمنان میزبان میلیون‌ها زائر رضوی هم است یعنی در این زمینه هم یک ظرفیت بالا دارد که می‌توان در راستای افزایش ماندگاری آن‌ها با شناساندن جاذبه‌های گردشگری و همچنین فعال ساختن بومگردی ها موفق عمل کرد.

این زائران که در برخی مواقع مانند عید نوروز به ۲۳۰ تا ۲۸۰ هزار نفر در روز می‌رسند آن‌هم در شهرستانی مثلاً مانند شاهرود که جمعیتی در همین حدود دارد، نشان‌دهنده حجم بالای مهمان‌پذیری این شهرستان است مقوله‌ای که در تمام شهرستان‌های استان سمنان نیز دیده می‌شود بومگردی امروز ویژگی و مزیت خوب گردشگری و افزایش ماندگاری مسافران را نیز فراهم کرده است.

از سوی دیگر می‌تواند به اقتصاد و اشتغال بومی و محلی استان سمنان نیز کمک شایانی کند این امر در خانواده‌ای کشاورز می‌تواند کمک‌خرجی مناسب باشد این نکته را نیز باید در انتها گفت که هرگاه حال روستاهایمان ازنظر اقتصادی خوب باشد می‌توانیم بگوییم حال شهر و مرکز استانمان هم خوب است پس اقتصاد روستاها دارای اهمیتی شایان برای ما هستند.