افزایش هزینه اجازه نداد پل آموزگار را کامل بسازیم

در خصوص این انتقادات و نواقص و محدودیت هایی که برای ساخت

تقاطع های غیر همسطح وجود دارد با سیدحسن محسنیان، معاون مطالعات و برنامه‌ریزی سازمان حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری مشهد گفتگویی انجام گرفته که در ادامه می‌خوانید.

﷯ در ابتدا بفرمایید که احداث تقاطع غیر همسطح در روان شدن ترافیک شهری چه تاثیری دارد و این تقاطع ها باید در چه نقاطی احداث شود؟

در بررسی‌های کلی مشخص شده که بخش شایان‌توجهی از مشکلات شبکه ترافیکی شهر مربوط‌به گره‌ها و تقاطع‌هاست. برای نمونه، اگر بخواهیم از میدان آزادی به‌سمت میدان ملک‌آباد با خودرو حرکت کنیم، طی مسیر شاهد ترافیک روانی هستیم، اما مشکل ترافیکی هنگام برخورد با گره‌های این مسیر یعنی سه‌راه خیام و میدان ملک‌آباد به وجود می‌‌آید.

همچنین برمبنای برخی مطالعات مشخص شده است درصد شایان‌توجهی از تصادف‌های داخل شهر نیز مربوط‌به گره‌ها و تقاطع‌هاست و باید اذعان کرد در‌حالی‌که گره‌ها و تقاطع‌ها سهم بسیار اندکی از مساحت شبکه ترافیک شهر را اشغال می‌کنند، درصد زیادی از مسائل و مشکلات را به خود اختصاص داده‌اند. به همین دلیل است که مطالعات درباره این نقاط اهمیت دارد.

﷯ از نظر مهندسی برای طراحی یک پل یا تقاطع غیر همسطح چه الگوهایی وجود دارد؟

تعیین الگوی تقاطع‌ها بر‌مبنای اسناد بالادستی همچون طرح جامع شهرسازی، طرح‌های تفصیلی، مطالعات جامع حمل‌ونقل و مطالعات ترافیک موضوعی برای هر تقاطع، صورت می‌گیرد و پس از مرجاعه به این اسناد برای ساخت یک پل و تقاطع غیرهمسطح پس‌از جانمایی، الگوهای مختلف هندسی طراحی می‌شود.‌ به‌عنوان نمونه، تقاطع غیرهمسطح جهاد، دارای یک زیرگذر با

٢ تقاطع همسطح چراغ‌دار، میدان جمهوری دارای یک میدان و با ٢ سطح روگذر و زیرگذر، میدان سپاد دارای یک میدان و یک سطح زیرگذر، میدان امام‌حسین(ع) دارای یک میدان بیضی‌شکل با ٢ سطح زیرگذر و روگذر کابلی و میدان قائم به‌صورت شبدری کامل است؛ بنابراین بسته به مشخصات هر قسمت، یک الگو برای احداث تقاطع طراحی می‌شود.

البته یکی از شاخصه‌های مهم‌ تأثیرگذار در تعیین الگوی هندسی ساخت تقاطع، عرصه و زمینی است که در‌اختیار قرار می‌گیرد و اگر محدودیتی در این زمینه وجود نداشته باشد، به‌طور‌قطع می‌توان در بهترین حالت یک تقاطع را ساخت.

﷯ پس برای ساخت یک پل و تقاطع غیر همسطح محدودیت هایی مانند عرصه و زمین وجود دارد، در این باره بیشتر توضیح می‌دهید؟

در محیط‌های شهری به‌دلیل اینکه حاشیه تقاطع‌ها و میادین، کاربری‌هایی با ارزش افزوده زیاد وجود دارد، متأسفانه نمی‌توان زمین بزرگی برای ساخت تقاطع در‌اختیار داشت تا بتوان الگوی مناسب یک تقاطع را در آنجا اجرا کرد؛ از همین‌رو در ساخت تقاطع در شهرهایی همچون مشهد، همیشه مشکلات و محدودیت‌هایی وجود دارد.این محدودیت‌ها سبب می‌شود نتوانیم دست‌و‌دل‌بازانه طراحی‌های خود را انجام دهیم. به همین دلیل گاه مجبو‌ریم الگوی تقاطع را با ظرفیت حداقلی طراحی کنیم. اما باید تأکید کرد که احداث یک تقاطع با ظرفیت حداقلی، بهتر از آن است که همین الگو را طراحی نکنیم.

﷯ کدام تقاطع‌های غیر هم سطح در مشهد به دلیل محدودیت در عرصه با مشکل مواجه است؟

شاید از میدان امام حسین(ع) بتوان به عنوان بهترین نمونه از این محدودیت ها یاد کرد. الگوی اولیه میدان امام‌حسین(ع)، به‌صورت شبدری کامل بود، اما به دلیل محدودیت‌هایی که بیان شد، نتوانستیم الگوی اولیه را اجرا کنیم و ناچار به اجرای الگوی فعلی شدیم.

در همین باره خطاب به منتقدان می گویم که اگر کارشناسان این محدودیت‌ها را ببینید و اعلام کنید که تصمیم‌های گرفته‌شده برای ساخت تقاطع‌ها غیر‌کارشناسی بوده است، به‌طور‌قطع سخنی جانب‌دارانه است.

﷯ یکی دیگر از پل هایی که در سال های اخیر ساخته شده و ایرادهای فروانی به شکل هندسی آن وجود دارد، پل آموزگار است. این انتقادها را وارد می‌دانید؟

در ابتدا باید اذعان کرد که افتتاح پل آموزگار، تأثیر چشمگیری در روان‌شدن ترافیک قسمتی از شهر و بهبود شرایط ترافیکی بولوار فردوسی و بولوار معلم داشته است. در گذشته، میدان استقلال از سنگین‌بودن ترافیک، قفل می‌شد؛ افتتاح پل آموزگار سبب شد بار ترافیکی این میدان از‌طریق ٢ شریان بولوار آموزگار و بولوار جانباز کاهش یابد.

در ابتدا قرار بر این بود تا پل آموزگار از تقاطع جانبار-‌فرامرز، عبور کند اما باتوجه‌به بررسی‌های انجام‌شده اگر می‌خواستیم فرود پل آموزگار را پس‌از چهارراه قرار دهیم، نیاز بود که پل تا بولوار ساجدی ادامه یابد. در ابتدای خیابان ساجدی شاهد قوس خیلی تندی هستیم که فرود پل قبل از آن، امنیت خودروها را کاهش می‌داد.اگر پل آموزگار تا بعد از بولوارساجدی ادامه می‌یافت، باید مسیری سه‌کیلومتری برای پل می‌ساختیم که این اقدام می‌توانست باعث افزایش هزینه‌ها شود؛ از‌همین‌رو پل آموزگار قبل از چهارراه فرود آمد. البته قرار بر این بود که تقاطع فرامرز-جانباز بسته و بالاتر از این چهارراه در تقاطع ساجدی سرراهی زده شود، اما این قسمت از طرح هنوز اجرا نشده و مشکلات امروز این چهارراه را به وجود آورده است.

﷯ از دیگر ایردهایی که کارشناسان به موضوع تقاطع سازی در مشهد می گیرند این است که تقاطع هایی ساخته شده که دارای میدان است و این مدل تقاطع سازی ابتکار ایرانی هاست و در نقاط دیگر دنیا شاهد این مدل تقاطع سازی نیستیم. در این خصوص چه توضیحی دارید؟

در شهرها میادین ٢ دسته هستند؛ یا تقدمی (میادین کوچکی که باید با رعایت حق تقدم وسایل نقلیه عبور کنند) یا تداخلی و بزرگ هستند. اگر ترافیک در میدان‌ها زیاد شود، ساخت تقاطع غیرهمسطح به همراه میدان در میادین تداخلی، الگوی اشتباهی نیست.البته ساخت این مدل تقاطع‌ها بر‌مبنای محدودیت‌هایی که عنوان شد، صورت می‌گیرد؛ برای نمونه، اگر فضای مناسبی همچون میدان قائم در میدان سپاد را در‌اختیار داشتیم، در این میدان هم تقاطع شبدری به‌صورت کامل اجرا می‌شد.