طاعون چند قرن پیش درباره کرونا چه می‌آموزد؟

به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، واژه قرنطینه به معنای «۴۰ روز» است که از کلمه ونیزی ریشه گرفته است. این ۴۰ روز همان مدت زمان قرنطینه‌ای است که در زمان طاعون به کشتی‌های تجاری تحمیل می‌شد. مقامات شهری دوره رنسانس (که با حمله‌های مکرر طاعون مواجه بودند) رویکرد آماری ما را برای پیگیری شیوع ویروس کرونا توسعه دادند.

مقامات شهر میلان در دهه ۱۴۵۰ و مقامات شهر ونیز در دهه ۱۵۳۰ شروع به ثبت همه مرگ و میر‌ها به شکل روزانه کردند تا بر شیوع بیماری نظارت و دقت کاملی داشته باشند.

دکترهانا مارکوس استادیار تاریخ علم در دانشگاه هاروارد در مقاله‌ای در نیویورک تایمز به بررسی تجارب ایتالیا از نابود کردن طاعون می‌پردازد.

شهری که حدود ۶۰۰ سال قبل کلمه قرنطینه را برای جهانیان تعریف کرده بود مجدد با یک اپیدمی بزرگ مواجه شده است. در ۲۳ فوریه سال جاری مقامات ونیز روز‌های پایانی جشنواره سالانه خود را متوقف کردند. جشنواره‌ای که انبوهی از گردشگران را به این شهر زیبای جهان کشانده بود و ازدحامی چشمگیر ایجاد کرده بود. علت لغو زودهنگام این مراسم، ورود ویروس کشنده و خطرناک کرونا به ایتالیا بود.

تجربه طولانی مدت کشور ایتالیا در مورد مبارزه با جهانی شدن طاعون

اگرچه علل شیوع طاعون و بیماری کرونا بسیار متفاوت است، اما پیامد‌های اجتماعی این دو شیوع به طرز نگران کننده‌ای شبیه به هم است.

هانا مارکوس به عنوان یک مورخ پزشکی می‌گوید: «تحقیقات من بر اوایل دوره مدرن و تاریخ ایتالیا از سال ۱۴۰۰ تا ۱۷۰۰ میلادی متمرکز است. در این دوران، بیشتر رویکرد‌های بهداشت فعلی ما، در واکنش به شیوع بیماری طاعون ظهور پیدا کرد.

انگلستان در قرن هفدهم، لیست کشته‌های ویروس طاعون را به صورت هفتگی در مطبوعات با عنوان «خداوند به ما رحم کند» چاپ کرد.

ایتالیا در دوره رنسانس از ایالت‌های کوچک زیادی تشکیل شده بود و به دلیل شیوع طاعون، مسافرت بین آن‌ها به شکل منظم محدود شده بود.

مسافرانی که در این دوران بین مناطق مختلف حرکت می‌کردند مجبور به حمل گذرنامه‌هایی شده بودند که توسط دولت‌های محلی صادر شده بود و گواهی می‌داد که آن‌ها از مکان‌های عاری از طاعون مسافرت می‌کردند.

جیووانی بوکاسیو، شاعر و محقق قرن چهاردهم در یکی از اشعار خود به وضعیت شیوع بیماری عکس العمل نشان داده و از قوانین بسیار عجیب ابراز ناراحتی کرده بود. اما دلیل نگرانی او چه بود؟ شاید گفت که با وجود فراخوان ماکیاولی در سال ۱۵۱۳ برای اتحاد ایتالیایی ها، این کشور مدت‌ها بعد در سال ۱۸۶۱ به یک کشور واحد تبدیل شد.

بیشتر بخوانید: ویروس کرونا؛ ماسک مهم‌تر است یا شستن دست؟

در حال حاضر ویروس کرونا به ایتالیا حمله کرده و از آنجایی که نخستین کشور اروپایی است که با اپیدمی شدید این ویروس مواجه شده است؛ بنابراین ویروس کرونا با هویتی ایتالیایی شناخته می‌شود. اما به نظر می‌رسد روش مقابله با کرونا در داخل مرز‌های ایتالیا، این روز‌ها بی شباهت به صد‌ها سال پیش نیست، چرا که دولت‌های منطقه‌ای علاوه بر بستن مرز‌های شهری خود با برخی از شهر‌های درگیر کرونا، در تلاشند خود را از سایر شهر‌ها جدا کنند.

از همه جالب‌تر و برجسته‌تر این است که استان باسیلیکاتا قرنطینه ۱۴ روزه‌ای را برای تمامی شهروندانی که از پیمونت، لومباردی، ونتو، امیلیا رومانا و لیورژیا وارد می‌شوند به تصویب رسانده است این اقدامات بیش از کنترل‌های بهداشتی رایج است.

به نظر می‌رسد هویت‌های منطقه‌ای در ایتالیا زیر سایه وحشت از کرونا برجسته‌تر از هر زمان دیگری شده است. این موضوع ممکن است منجر به تنش بین اقدامات مقامات محلی و ملی شود که برای مهار شیوع کرونا در ایتالیا تلاش کرده اند.

بیشتر بخوانید: ویروس کرونا؛ ماسک مهم‌تر است یا شستن دست؟

علاوه بر تشدید منطقه گرایی در ایتالیا حتی ممکن است ویروس کرونا به افزایش خشونت علیه اقلیت‌ها یا تشدید نژادپرستی منجر شود. خشونت علیه یهودیان یکی از پیامد‌های اجتماعی شیوع بیماری طاعون در اروپا در اواخر قرون وسطی بود. یهودیان متهم می‌شدند که ضمن مسوم کردن چاه ها، طاعون را اشاعه می‌دهند.

از آغاز شیوع ویروس کرونا، ما شاهد دیدگاه منفی نسبت به آسیا و اعمال خشونت آمیز گوناگونی علیه آسیایی‌ها بوده ایم. ما باید از گذشته بیاموزیم، این حملات خشونت آمیز را به عنوان ضرب و شتم‌های خطرناک، مورد شناسایی قرار دهیم و سریع و سخت برخورد کنیم. در ایتالیا، احساسات ضد مهاجرتی نیز همراه با شیوع ویروس کرونا رو به افزایش پیدا کرده است و وزارت کشور ایتالیا اعلام کرد: ۲۷۶ مهاجر غیرقانونی که طی هفته گذشته دستگیر شده اند به علت بررسی آن‌ها به عنوان فرد مشکوک به کرونا در مکان‌هایی قرنطینه شده اند حتی رهبران احزاب افراطی ایتالیا در حال آتش افکندن در شعله‌های ترس و خشم عمومی هستند.

دولت ایتالیا در پاسخ به اعتراضات ملی و خشم عمومی و برای تنش زدایی در مواجهه با بحران کرونا، بندر‌های خود را به روی تمامی مهاجران بسته است که این نوع رفتار‌ها را با گروه‌های آسیب پذیر در زمان شیوع طاعون شاهد بودیم. در آن زمان مهاجران، روسپیان، یهودیان و فقیران به دلیل شیوع طاعون سرزنش می‌شدند.

بیشتر بخوانید: احتمال لغو بخشنامه آموزش و پرورش مبنی بر الزام حضور کادر مدارس در ایام تعطیلات

تشدید نژادپرستی، آزار، اذیت و شکنجه غریبه‌ها و اقلیت‌ها نشانگر ضعف قوانین و فقدان اخلاق جامعه در مواجهه با ترس و بیماری است. اگرچه این رفتار‌ها بیولوژیکی نیست، اما همین نوع رفتار‌ها نشان دهنده نوعی بیماری است.

در ماه‌های آینده که ویروس کرونا به روند شیوع خود ادامه می‌دهد ما نه تنها باید بدن خود را در برابر ابتلا به بیماری محافظت کنیم، بلکه باید خود را در برابر رفتار‌های نادرست، آسیب پذیر، مخرب زا و غرایز انسانی خشن کنترل کنیم.

انتهای پیام/