جاذبه های گردشگری خراسان جنوبی مانند نگینی در کویر ایران می درخشد، این استان دارای جاذبه های
گردشگری، تاریخی، فرهنگی، طبیعی و… بسیاری می باشد که توجه بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی را به خود جلب نموده است.
از جمله جاذبه های گردشگری خراسان جنوبی می توان به کویر دیدنی سه قلعه سرایان
که از بکر ترین کویر های کشور است و هر ساله همایش های جهانی نجوم در آنجا برگزار می شود
کاروانسرای تاریخی و مجموعه آب انبار و حمام تاریخی سرایان ، کال زو و سد زو که از دیدنی های طبیعی و جذاب منطقه ی کریمو می باشد
ارگ حسام الدوله، مدرسه شوکتیه، خانه تاریخی آراسته، قلعه فورگ، مجموعه تاریخی عمارت و باغ اکبریه
مجموعه باغ و عمارت رحیم آباد، عمارت بهلگرد و… اشاره نمود. در ادامه به تشریح هر یک از این جاذبه های گردشگری خواهیم پرداخت:
جاذبه های گردشگری خراسان جنوبی
1- ارگ حسام الدوله
ارگ حسام الدوله متعلق ب امیر معصوم خان خزیمه مربوط به اواخر دوران زندیه و اوایل دوران قاجار می باشد که به فرمانداری بیرجند واگذار گردید.
نام دیگر این ارگ کلاه فرنگی می باشد و دارای 6 طبقه به شکل زیگورات است، این ارگ مساحتی برابر با 677 متر مکعب دارد و هم اکنون تنها دو طبقه از آن کاربردی است.
2- مدرسه شوکتیه
مدرسه شوکتیه در ابتدا به دستور امیر اسماعیل خان علم ( شوکت الملک اول ) به منظور برگزاری مراسمات مذهبی مانند مراسمات ماه محرم پایه گذاری گردید.
پس از آن توسط محمد ابراهیم خان علم (شوکت الملک دوم ) به عنوان اولین مدرسه ابتدایی معرفی شد
و هم اکنون نیز به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری خراسان جنوبی از آن بهره برداری می شود.
مساحت این مدرسه بالغ بر 3178 متر مکعب است.
3- خانه تاریخی آراسته
خانه تاریخی آراسته، در شهر بیرجند استان خراسان جنوبی قرار دارد و از آثار دوره قاجاریه است.
در سر در ورودی این خانه ی تاریخی با استفاده از گچ بری های زیبا تزیین شده است
سقف آن با نیز با استفاده از تکنیک های رسمی بندی به صورت قوس تیز معماری شده است.
4- قلعه فورگ
قلعه یا ارگ فورگ بر روی تپه ای در روستای فورگ قرار دارد و ساخت آن مربوط به دوران نادر شاه است.
قدمت این بنا با توجه به آثار باقی مانده از آن به دوران قاجاریه باز می گردد.
مساحت قلعه فورگ بالغ بر ۹۲۰۰ متر مربع است و از غرب به شرق وسعت دارد.
به دلیل نمای زیبای این قلعه همه ساله گردشگران و مسافرین نوروزی بسیاری به این محل سفر می کنند.
5- مجموعه تاریخی عمارت و باغ اکبریه
این مجموعه در ابتدا وقف آستان قس رضوی شده بود اما هم اکنون در اختیار سازمان میراث فرهنگی قرار دارد.
مساحت این بنا حدودا ۴۵۰۶۹ متر مکعب بوده و سر در ورودی، عمارت اصلی، اصطبل، حمام، بخش اداری، تالار تشریفات، استخر و… می باشد.
این مجموعه از امکانات رفاهی – تفریحی برای گردشگران داخلی و خارجی برخوردار می باشد.
6- مجموعه باغ و عمارت رحیم آباد
مجموعه باغ و عمارت رحیم آباد مربوط به دوران قاجاریه است
و به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری و آثار باستانی ایران به ثبت ملی رسیده است.
این مجموعه شامل باغی بزرگ، استخر، عمارت اصلی، انبار های مختلف، حوض خانه
اتاق های خدمه، اتاق های نگهبانان، اصطبل، حصار، برج های نگهبانی و… می باشد.
7- عمارت بهلگرد
این عمارت نیز یادگار دوران قاجاریه می باشد و در 15 کیلو متری جنوب شرقی شهر بیرجند واقع است.
ویژگی های خاص این عمارت از جمله وجود یخچال آب سرد، وجود انواع درختان میوه در باغ
( درخت سیب، درخت زردآلو، درخت انار، درخت پسته ) و درختان تزئینی ( درخت کاج، درخت سرو، درخت صنوبر و درخت چنار) و…
توانسته است سبب جلب افراد زیادی برای مشاهده ی این عمارت گردد.
8- کویر سه قلعه – سرایان و بهشت منجمان
سه قلعه که جزئی از شهرستان سرایان است ، با کویر جذابش هر ساله همایش های نجوم بسیاری را در سایت رصدخانه اش میزبانی می کند.
کویر سه قلعه یکی از منحصر به فردترین کویرهای شرق کشور است که جاذبهها و زیبایی
این منطقه گردشگران فراوانی را از مناطق و کشورهای مختلف به خود جلب کرده است.
کویر سه قلعه یکی از منحصر به فردترین کویرهای شرق کشور است که در فاصله ۳۰ کیلومتری
از مرکز بخش سه قلعه و ۵۵ کیلومتری از مرکز شهرستان سرایان قرار دارد.
جغرافیای سه قلعه به گونهای است که در مسیر جریان گرد و غبار محلی قرار ندارد و افق دید باز
و حدود صفر درجه در محل رصدگاه، امنیت بالای منطقه، دارا بودن جاذبههای کویری زیبا و استثنایی شامل تپههای ماسه روان (تپه ماهور)
دریاچه نمک، دق (زمینی کاملاً صاف و سفت که دارای هیچ گونه پوشش گیاهی نیست) این منطقه را به عنوان جاذبهای دیدنی و منحصر در منطقه معرفی میکند.
سه قلعه، پنجمین آسمان تاریک جهان است که رصدخانهها و آسمان زیبا و بی انتهای آن خود را
برای میزبانی مسافران نوروزی که رصد آسمان را دریچهای به سوی شناخت بی نهایت خداوند میدانند آماده کرده است.
حتما شنیده اید که بسیاری از منجمان و نویسندگان میگویند از میان پنهه کویری، این سرزمین که هر گوشه آن میتواند
جایی برای رصد ستارگان و کهکشانها باشد کویر سه قلعه حال و هوای دیگری برای منجمان و گردشگران دارد
زیرا سه قلعه پرستارهترین آسمان کویر را دارد چر ا. که خداوند لطف بی انتهای خویش را
شامل حال کویر آن کرده و شبهای آن را به پنجمین آسمان تاریک جهان مبدل کرده است.