روش برخورد با مشکلات زندگی

عدم اعتماد به نفس

اعتماد به نفس یعنی توجه و تکیه به توانمندی‌ها و موهبت‌های فردی که از جانب خداوند به انسان عطا شده و آن، یکی از ویژگی‌های شخصیتی است که با وجودش، فرد به خود اجازه می‌‌دهد، به خویشتن و موقعیت‌‌های اطراف نگرش مثبت داشته باشد. انسان مومن با یقین به قدرت و عظمت پروردگار احساس قوت می‌کند و با اعتماد کامل، کار خود را به خدا واگذار می‌کند، چون می‌‌داند خداوند ناظر بر بندگان خویش است و آنان را یاری می‌نماید: «... و کارم را به خدا مى‌‏سپارم خداست که به [حال‏] بندگان [خود] بیناست.» (غافر/44)در مقابل افرادی که نسبت به خود مطمئن نیستند، همیشه نیاز به تایید دیگران دارند و چون به توانایی‌های خود اعتماد ندارند، از خطر کردن پرهیز می‌کنند. در واقع عدم اعتماد به نفس ناشی از ضعف ایمان انسان‌‌هاست، با تقویت ایمان می‌‌توان بر ضعف اعتماد به نفس چیره گشت.

خشم

خشم احساسی است که بسیاری از مردم در اوقات مختلف آن را تجربه می‌‌کنند و در اصل نیرویی است دفاعی که برای دفاع از خود و در نهاد انسان گذارده شده است ولی چون از محور اصلی خویش خارج گردد، تبدیل به یکی از رذائل بزرگ می‌شود. خداوند از بندگان متقی خود انتظار دارد در هنگام عصبانیت خشم خود را فرو برند و از خطا و اشتباه دیگران بگذرند: «همانان که در فراخى و تنگى انفاق مى‌‏کنند و خشم خود را فرو مى‏ برند و از مردم در مى‏ گذرند و خداوند نیکوکاران را دوست دارد.»(آل عمران/134)انسان خشمگین، قدرت تصمیم‌گیری صحیح خود را از دست می‌‌دهد و شاید هر لحظه مرتکب عمل ناخوشایندی شود که عواقب سخت و جبران‌ ناپذیری به دنبال داشته باشد.

ترس و غم

ریشه ترس معمولا در دانسته‌‌های انسان نهفته است. گاهی نیز ترس به دلیل از دست دادن امکانات مادی یا معنوی‌ ای است که فرد دارد. با قدرت ایمان و اراده می‌توان ذهن را از افکار منفی آزاد کرد و تفکرات مثبت را جایگزین آن نمود. قرآن کریم بر این نکته تاکید دارد که ترس و غم در دل مومن راه ندارد: «آگاه باشید، که بر دوستان خدا نه بیمى است و نه آنان اندوهگین مى‏ شوند.» (یونس/62)

بخل

بخل و خساست نقطه مقابل بخشش و سخاوت است. برای دستیابی به خواسته‌ها در زندگی، ابتدا لازم است دست بخشش داشت. خداوند در ملامت و مذمت بخیلانی که اموال خود را انفاق نمی‌کنند می‌فرماید: «و کسانى که به آنچه خدا از فضل خود به آنان عطا کرده، بخل مى‏ ورزند، هرگز تصور نکنند که آن [بخل‏] براى آنان خوب است، بلکه برایشان بد است. به زودى آنچه که به آن بخل ورزیده ‏اند، روز قیامت طوق گردنشان مى‏ شود. میراث آسمان‌ها و زمین از آنِ خداست، و خدا به آنچه مى‌‏کنید آگاه است.» (آل عمران/180)

بزرگ شمردن مصیبت‌‌ها

برخی عادت کرده‌اند مشکلات را بزرگ جلوه دهند و به این ترتیب همیشه موضوعی برای ناله و شکایت دارند. رفتار انسان در مقابل رخدادهای زندگی تحت تاثیر نگرشی است که نسبت به آن حوادث دارد.قرآن بر این نکته تاکید می‌کند که همواره در کنار سختی‌‌ها و مشکلات آسایش و آرامش وجود دارد: «پس [بدان که‏] با دشوارى، آسانى است. آرى، با دشوارى، آسانى است.» (انشراح/ 5 و 6)هرگز نباید از فضل خدا ناامید شد. کسی که مشکلات را می‌‌پذیرد و در برابر سختی‌ها ایستادگی به خرج می‌دهد، خواهد دید که سختی‌‌ها به آسایش مبدل خواهند شد.اگر انسان ایمان داشته باشد که می‌‌تواند از پس مشکلات خود برآید، بیش از نیمی از راه را برای رسیدن به موفقیت پیموده است.

ترس از شکست‌های گذشته

یکی دیگر از نکاتی که مانع تفکر مثبت می‌شود ترس از شکست‌های گذشته است. اگر در زندگی انسان‌های موفق دقت شود به دست خواهد آمد که بارها شکست را تجربه کرده‌اند. اختراعات بزرگ پس از تجربه از شکست‌های فراوان به وجود آمده است. این نکته تفاوت بین انسان‌‌های مثبت‌‌اندیش و منفی‌باف است. خداوند در بیان این تفاوت چنین می‌فرماید: «و حال آنکه شما چیزهایى از خدا امید دارید که آنها امید ندارند، و خدا همواره داناى سنجیده‏کار است.»(بقره/104)مهم آن است که انسان آگاه باشد که شکست‌‌های گذشته او را به سوی درماندگی نکشاند، بلکه شکست‌ها را به منزله تجربه‌هایی جهت رسیدن به موفقیت تلقی شوند.

حسد

حسادت یکی از صفات مذموم و ناپسند از منظر دین و روانشناسی است. حسد آن است که شخص از نعمتی که به دیگری اضافه شده، کراهت پیدا کند و مایل باشد که آن نعمت از وی گرفته شود و زوال یابد. خداوند در قرآن می‌فرماید: «و از شرّ [هر] حسود، آن گاه که حَسَد ورزد.» (فلق/5)انسان حسود در درون خود احساس آرامش و امنیت نمی‌‌کند. درون ناآرام نمی‌تواند نگرش صحیح به دنیا و رویدادها داشته باشد. انسان حسود به علت تفکر منفی درباره خود از دیدن پیشرفت و موفقیت دیگران، احساس ناراحتی می‌‌کند و به جای اینکه به تلاش کردن جهت موفقیت خود بیندیشد، دائم در حال حسادت به موفقیت انسان‌‌های دیگر است و در نتیجه، خود را نیز از رسیدن به موفقیت محروم می‌‌سازد.

سوء ظن

سوء ظن و گمان بد در مورد دیگران یکی از آفات مثبت ‌اندیشی است. چه بسا سوء ظن‌هایی که باعث بر هم زدن دوستی‌ها و حتی اختلاف در روابط خانوادگی شده است. خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: «اى کسانى که ایمان آورده‏اید، از بسیارى از گمان‌ها بپرهیزید که پاره‏اى از گمان‌ها گناه است...». (حجرات/12)سوءظن یکی از علل ناراحتی‌های روحی و روانی است و موجب ایجاد اضطراب و نگرانی در انسان می‌شود.

نتیجه

برای آنکه آدمی بتواند خود را به داشتن تفکر مثبت عادت دهد و بر آن پایدار بماند، بایستی برخی موانع را از راه خویش دور ساخته و روح خویش را از رذائل اخلاقی مبرا سازد.