مروی بر زندگی عباس کاتوزیان نقاش رئالیست و فیگوارتیو معاصر

عباس کاتوزیان ، نقاش معاصر ایرانی در سال ۱۳۰۲ در تهران متولد شد. پدرش مردی متمول و از شخصیت های سیاسی مملکت بود او خطاط خوبی بود و زیبا می نوشت. مادرش وقتی که او دو ساله بود فوت کرد. او از کودکی دلبسته ی نقاشی بود. بعدها به هنرستان کمال الملک رفت و زیر نظر استاد حسین خان شیخ و استاد اولیا به نقاشی پرداخت. کاتوزیان سال ها بعد به عنوان معاونت این دبیرستان انتخاب شد.

عباس کاتوزیان در ۲۶ سالگی ازدواج کرد که ثمره ی آن دو دختر است. او تنها نقاش ایرانی است که در سال ۱۳۵۲ آثارش در کنار آثار استاد کمال الملک در مجلس شورای ملی به معرض تماشا قرار گرفت. او از نسل دوم مکتب کمال‌الملک بود. گفتنی است که یکی از آثارش در موزه ی بوداپست نگهداری می شود. برخی دیگر از آثار او در موزه ی آستان قدس رضوی و چند موزه ی اروپایی برجای مانده است. پرتره ی “سید” یکی از آثار زیبای او در در گنجینه ی هنرهای تجسمی آستان قدس رضوی است.

عباس کاتوزیان از پایه گذاران سندیکای گرافیست ها در سال های قبل از انقلاب است. طی سال های گذشته در نمایشگاه ای جمعی بسیاری شرکت کرده و چندین نمایشگاه انفرادی برگزار کرده است. تمامی آن ها به دلیل کیفیت بالای آثار ارائه شده و نگاه محبت آمیزی که به انسان ها و مسائل مربوط به زندگی آن ها در نقاشی هایش بود از پر بیننده ترین نمایشگاه ها شد. به عنوان مثال نمایشگاه نقاشی هایش در موزه ی هنرهای معاصر تهران در سال ۱۳۶۸ طبق آمار رسمی ۲۰ هزار بازدید کننده داشت. در مدت ۳۰ سال تدریس نقاشی از آتلیه ی کوچک او ده ها نقاش تقدیم جامعه ی هنری شد. برای معرفی و تشویق شاگردانش سه نمایشگاه جمعی برای آنان بر پا کرد و در یک نمایشگاه به همراه آنان در موزه ی هنرهای معاصر تهران شرکت کرد. به همت او در سال ۱۳۸۴ کتابی از نقاشی های هنرجویانش چاپ و مورد استقبال مردم قرار گرفت.
اکنون تعدادی از آن هنرجویان از نقاشان و هنرمندان بنام ایران هستند. “دختر کردی” یکی از معروف ترین نقاشی های اوست که تا کنون صدها تخته فرش از رویش کپی شده است. آثاری چون “گر آمدنم به من بدی نامدمی”، تابلوی نقاش پیر، ترمه فروش، نگاه رند و همچنین ترکیب بندی‌ های استادانه‌ای از سبدهای گل و میوه همگی از جمله آثار جاودانه تاریخ هنر نقاشی رئالیسم ایران هستند. زرتشت، شهریار، اعتیاد، فقر و جنگ ایران و عراق موضوع تعدادی از آثار او را تشکیل می دهند که پیش از به اتمام رسیدن زندگی اش خلق کرد. بیشتر آثار کاتوزیان ملهم از زندگی مردم سختکوش بود که به سبک رئالیسم و اکسپرسیونیسم از خود به یادگار گذاشت. کاتوزیان یکی از قوی ترین نقاشان پرتره و فیگوراتیو در میان نقاشان معاصر ایران است.

این نقاش رئالیست و فیگوراتیو ایرانی جمعه ۲۳ فروردین ۸۷ در سن ۸۵ سالگی در منزلش در تهران درگذشت و آن در حالی بود که پنج شنبه ۲۲ فروردین پس از ۹ سال دوری از فضای هنر ایران، نمایشگاهی از آثار او در نگارخانه ی اصلی فرهنگسرای نیاوران دایر شده بود. این نمایشگاه ۵۰ سال نقاشی های عباس کاتوزیان نام داشت و دربرگیرنده ی نزدیک به ۱۰۰ اثر از او بود که برخی از این آثار برای نخستین بار به نمایش درآمده بودند.

عباس کاتوزیان گفته است: «آنقدر نقاشی کرده ام که شمار دقیقشان را بخــاطر ندارم در سیزده، چهارده سالگی آنقدر انرژی برای کارکردن داشــتم که روزی یک تابلو می‌ کشیدم شاید بیش از ۶۰۰ اثر خلق کردم که حداقل یک چهارم آن ها بدن انسان بوده است. قائل به سبک خاصی نیستم. این سوژه و انگیزه ی نقاشی است که شکل اثر را تعیین می کند.»