اختلالات خوردن در کودکان

مشکلاتی که در کسب عادت های درست خوردن نزد کودکان بوجود می آید، امری عادی است و در اکثر اوقات والدین این مشکلات را رفع می کنند. اما بعضی اوقات شدت اختلالات به اندازه ای است که از نظر بالینی از اهمیت زیادی برخوردارند و باید به آن توجه کرد. اختلال های زیادی در باب غذا خوردن و غذا دادن به کودکان گزارش می شود، از جمله می توان به نشخوار شیرخوارگی، مشکلات جویدن، هرزه خواری، تاخیر در غذا خوردن، پرخوری، رفتارهای ناراحت کننده در هنگام صرف غذا و عادت های عجیب در خوردن را می توان نام برد.

مطالب مرتبط را در همین سایت بخوانید:

دستورالعمل هایی برای بهبود رژیم غذایی کودکان

چاقی و وزن مناسب در کودکان

هرزه خواری و اختلال نشخوار به طور عمده در کودکان دیده می شود و به همین علت، در این بخش به آن ها می پردازیم.

هرزه خواری:

هرزه خواری به خوردن مداوم مواد به صورت ناخوشایند مانند: خاک رس، کثافت، کاغذ و… اشاره دارد. اکثر کودکان در خلال اولین سال زندگی، چیزهای زیادی را به داخل دهان خود وارد می کنند. آنان در سال های آینده، راه ای دیگر از کشف محیط را یاد می گیرند و چیزهای خوراکی و غیر خوراکی را از هم تشخیص می دهند. درنتیجه تشخیص اختلال عادت به خوردن خوراکی ها، هنگامیست که خوردن این چیزها بعد از سن ۱ و ۲ سالگی ادامه دارد.

این اختلال در کودکان متعلق به طبقات مختلف اجتماعی وجود دارد و نیز بروز آن در پسران بیشتر از دختران دیده شده است.

معمولا برای هرزه خواری سه علت به شرح زیر ذکر می شود:

۱_ کمبود تغذیه ای خاص که سبب خوردن مواد غیرقابل خوردن می شود.

۲_ عوامل فرهنگی که در نشاسته خوری و خاک خوری برخی خانوم های باردار مؤثر است.

۳_ فقدان رابطه مناسب و صمیمی بین مادر و کودک به عدم ارضاء نیازهای دهانی و جست و جو برای مواد ناماکول منجر می شود.

به استثناء موارد مربوط به عقب ماندگی ذهنی؛ معمولا تا نوجوانی، هرزه خواری ازبین می رود. درمان قطعی برای هرزه خواری وجود ندارد و روش های درمانی ، اکثرا بر روی روش های روانی _ اجتماعی ، رفتاری، محیطی و یا راهنمایی خانوادگی تاکید دارند. با اینکه هنوز برای درمان هرزه خواری روشی قطعی وجود ندارد ولی با ایجاد بیزاری خفیف یا تقویت منفی مانند: استفاده از داروهای قی آور، شوک الکتریکی قوی، صداهای ناخوشایند و همین طور تقویت مثبت مانند: الگو سازی، شکل دادن رفتار، با موفقیت همراه است و به همین خاطر بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند.

نشخوار شیرخوارگی :

نشخوار کردن از کلمه لاتین Ruminare گرفته شده است که به معنی ” جویدن مواد برگشتی از معده ” است. و همچنین معادل یونانی آن merycism می باشد که بالا آوردن غذا از معده و جویدن مجدد معنی می دهد. نشخوار در کودکان به شکلی است که از عمد تلاش می کنند که غذا را بالا بیاورند و از انجام این کار لذت می برند. اگر این عمل ادامه داشته باشد؛ می تواند مشکلاتی بسیار جدی را برای کودک فراهم آورد و حتی سبب مرگ او بشود. اختلال نشخوار اکثرا در بچه های سه ماهه تا یک ساله و کودکان مبتلا به عقب ماندگی ذهنی مشاهده می شود و میزان شیوع آن در هر دو جنس برابر است.

” کانر ” (۱۹۷۲) بر این امر معتقد بود که؛ این گونه کودکان ، به صورت اتفاقی متوجه می شوند که می توانند نشخوار کنند، سپس عمدا تلاش می کنند که غذای بلعیده شده را دوباره بالا آورند و بعضی مواقع برای انجام این کار، حرکات مخصوصی به سر و بدن خود می دهند. این عمل با تکرار، به عادت تبدیل می شود. حتی گاهی اوقات دیده شده است که کودکان بزرگتر با تحریک حلق خود با انگشت، باعث استفراغ یا برگشتن غذا شده و مجددا شروع به جویدن آن می کنند.

فرضیه های متعددی در رابطه با این اختلال بیان شده است که از آن جمله می توان به فرضیه های روان پویایی که آشفتگی های مختلفی را در روابط مادر _ کودک فرض کرده اند اشاره کرد. از دیدگاه این فرضیه، مادران این گونه کودکان، معمولا افرادی با تجربه کم هستند و در تعارض ها و کشمکش های زناشویی درگیر بوده و قادر به توجه کافی به فرزندان خود نیستند. این موضوع باعث می شود که رضایت هیجانی نوزاد و تحریک لازم برای او فراهم نشود و کودک رضایت و آرامش را درون خود جست و جو کند. به عبارتی دیگر: نشخوار کردن تلاشی برای تجربه ی دوباره ی فرایند تغذیه از جانب نوزاد بوده که می خواهد رضایت فراهم نشده از سوی مادر را جبران نماید.

همین طور رفتارگرایان، نشخوار کردن را به تقویت تحریک لذت بخش خود و همچنین توجهی که کودک در نتیجه ی این اختلال حاصل می کند، نسبت می دهند.

بر اساس عقیده ی ” ریچموند ” و ” ادی ” (۱۹۵۸) مادری که از لحاظ روانی قادر نیست رابطه ی بدنی گرم و نزدیکی با کودک خود برقرار کند، سبب ایجاد اختلال نشخوار در کودک می شود. نشخوار تلاشی است که برای پر کردن خلاء خشنودی انجام می شود.

در یک تجربه ثابت شده ست که؛ اگر به کودک اجازه داده شود که هرچقدر که دلش می خواهد غذا بخورد، مقدار نشخوار کردن کم می شود.

ارزیابی چگونگی درمان اختلال نشخوار سخت است ، زیرا بیشتر گزارش ها و درمان ها انفرادی می باشد. اما با این وجود می توان با استفاده از شیوه های بهبود بخشیدن محیط روانی _ اجتماعی کودک، مراقبت محبت آمیز بیشتر از جانب پدر و مادر خصوصا مادر و روان درمانی مادر یا والدین استفاده کرد. همچنین شرطی سازی انزجاری شامل تجویز شوک الکریکی خفیف یا چکاندن ماده ای نامطبوع مانند: آب لیمو و یا آب غوره در دهان کودک پس از وقوع نشخوارمورد استفاده می باشد. و این روش ظاهرا مؤثرین طریقه ی مداوا است.

مطالب مرتبط

ده رفتار نگران کننده در کودکان اختلالات روانی کودکان انتقال اضطراب از والدین به فرزندان تشخیص اولیه مشکلات ریاضی در کودک