نوار عصب و عضله چیست و چه کاربردی دارد؟

نوار عصب و عضله یا الکترومیوگرافی (Electromyography (EMG)) نوعی آزمایش تشخیصی است که شرایط سلامت عضلات و سلول‌های عصبی کنترل کننده فعالیت این عضلات را بررسی و ارزیابی می‌کند. پزشک متخصص با بررسی نتایج نوار عصب و عضله می‌تواند اختلالات عضلانی، عصبی و اختلالات اثرگذار بر ارتباط بین عصب و عضلات را تشخیص دهد. در ادامه این مطلب با ما باشید تا با انواع نوار عصب و عضله، کاربردهای الکترومیوگرافی و عوارض جانبی آن بیشتر آشنا شوید. اگر نیاز به مشاوره با دکتر مغز و اعصاب یا متخصص طب فیزیکی و توانبخشی دارید، می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید.

نوار عصب و عضله چیست؟

الکترومیوگرافی یا نوار عصب و عضله روش تشخیصی برای بررسی عملکرد عصب‌ها و عضلات است که بر اساس ضبط و تحلیل سیگنال‌های الکتریکی تولید شده توسط عضلات و عصب‌ها در طول فعالیت عمل می‌کند. برای انجام الکترومیوگرافی، الکترودها روی پوست قرار داده می‌شوند و سیگنال‌های الکتریکی تولید شده توسط عصب‌ها و عضلات در طول حرکت و فعالیت‌های مختلف ضبط شده و به صورت نموداری نمایش داده می‌شوند.

تحلیل نوار عصب و عضله به پزشک امکان می‌دهد تا اطلاعاتی درباره عملکرد عصب‌ها و عضلات بدست آورد. این تست در تشخیص بیماری‌های عصبی و عضلانی مانند اختلالات عصبی محیطی، عصب‌های فشاری، نوروپاتی، میوپاتی و مشکلات عضلانی دیگر مفید است.

انواع نوار عصب و عضله

دو نوع اصلی نوار عصب و عضله داریم:

انواع الکترومیوگرافی	توضیحات
نوار عصب و عضله سطحی	الکترودها به صورت سطحی روی پوست قرار می‌گیرند و سیگنال‌های الکتریکی عصبی و عضلانی را ضبط می‌کنند. این روش برای ارزیابی فعالیت عضلات سطحی و تشخیص برخی اختلالات عضلانی مفید است.
نوار عصب و عضله داخل عضلانی	الکترودها به صورت سوزنی یا سیم باریک وارد عضله می‌شوند تا سیگنال‌های الکتریکی درون عضله را ضبط کنند. این روش به پزشک امکان می‌دهد تا فعالیت الکتریکی دقیق‌تر و عمقی‌تر عضلات را بررسی کند و اختلالات عضلانی مانند تشنج عضلانی، میوپاتی و نوروپاتی را تشخیص دهد.

انواع نوار عصب و عضله

الکترومیوگرافی داخل عضلانی به دو نوع سوزنی (needle EMG) و سیم باریک (fine-wire EMG) تقسیم می‌شود.

‏کاربرد نوار عصب و عضله

الکترومیوگرافی کاربردهای مختلفی دارد و برای تشخیص بالینی مشکلات نرولوژیک و عصبی عضلانی به‌کار می‌رود. پزشک برای بررسی علائم بیماری عصبی ممکن است این روش را توصیه کند. از کاربردهای نوار عصب و عضله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تشخیص اختلالات عصبی محیطی
• تشخیص اختلالات عضلانی مانند تشنج عضلانی، میوپاتی، پارالیزی عضلانی و الگوهای غیرطبیعی و ناهنجاری‌ها
• تشخیص و بررسی آسیب‌های عصبی و عضلانی ناشی از ضربه، آسیب مکانیکی، التهاب
• پیگیری تاثیر درمان‌هایی مانند فیزیوتراپی، داروها و روش‌های درمانی دیگر

متن انگلیسی:
An EMG can help diagnose several injuries or diseases that affect your motor nerves and muscles
ترجمه متن:
نوار عصب و عضله می‌تواند به تشخیص آسیب یا بیماری‌هایی که بر اعصاب حرکتی و عضلات شما موثرند، کمک کند.

my.clevelandclinic

‏نوار عصب و عضله برای تشخیص ام اس

الکترومیوگرافی با محاسبه واکنش عضلات به تحریک عصبی درواقع سلامت عضلات را ارزیابی می‌کند. و به این ترتیب روشی برای تشخیص ام اس و مشکلات دیگری مانند ضعف عضلانی بدون دلیل به شمار می‌آید.

مشکوک به ام اس هستی؟

برای گرفتن نوار عصب نوبت بگیر.

‏نوار عصب و عضله پا برای چیست؟

نوار عصب و عضله پا با هدف ارزیابی و تشخیص مشکلات عصبی و عضلانی مرتبط با پاها استفاده می‌شود. این تست به پزشک امکان می‌دهد تا فعالیت الکتریکی عضلات پا و عصب‌های مربوطه را بررسی و اختلالات موجود را شناسایی کند.

برای بررسی و تشخیص اختلالات عضلانی مانند تشنج عضلانی، میوپاتی و پارالیزی عضلانی، الگوهای غیرطبیعی و ناهنجاری‌های پا و بررسی آسیب‌های عضلانی و عصبی پا ناشی از ضربه، التهاب، صدمه مکانیکی و سایر عوامل نیز از نوار عصب و عضله پا استفاده می‌شود.

‏نوار و عصب و عضله دست

این تست تشخیصی به پزشک امکان می‌دهد فعالیت الکتریکی عضلات دست و عصب‌های مربوطه را بررسی کند و اختلالات موجود را تشخیص دهد. با اندازه‌گیری سرعت انتقال اعصاب و ضبط فعالیت الکتریکی عصب‌ها، می‌توان تحت فشار بودن یا آسیب دیدگی عصب‌ها را شناسایی کرد.

نوار عصب و عضله دیسک کمر

با استفاده از نوار عصب و عضله دیسک کمر، می‌توان اختلالاتی مانند عصب فشاری، نوروپاتی و سایر مشکلات عصبی محیطی در ناحیه کمر را تشخیص داد. با ضبط فعالیت الکتریکی عضلات در ناحیه کمر، می‌توان میزان قدرت و عملکرد عضلات را ارزیابی کرد.

نوار عصب و عضله دیسک کمر برای تشخیص و بررسی آسیب‌ها و صدمات مرتبط با دیسک کمر ناشی از بیماری‌های دیسکی، فشار روی ریشه عصبی و سایر عوامل مورد استفاده قرار می‌گیرد. با ضبط و تحلیل سیگنال‌های الکتریکی، می‌توان محل و شدت آسیب را تشخیص داد و میزان تاثیر آن بر عملکرد عضلات و عصب‌ها را ارزیابی کرد.

‏نوار عصب مثانه

نوار عصب مثانه تست تشخیصی برای ارزیابی عملکرد مثانه و سیستم عصبی مرتبط با کنترل ادرار است که به پزشک امکان می‌دهد تا فشار داخلی مثانه، حجم ادرار و فعالیت عضلات مثانه را بررسی کند و اختلالات موجود را تشخیص دهد. برخی از کاربردهای نوار عصب مثانه عبارتند از:

• تشخیص اختلالات عصبی مثانه مانند ناتوانی مثانه، سندرم مثانه‌ای و سایر مشکلات عصبی مثانه
• ارزیابی عملکرد مثانه ازجمله اندازه‌گیری حجم ادرار، تعداد و فشار دفع ادرار و فعالیت عضلات مثانه
• بررسی اختلالات ادراری مانند تنگی مثانه، ناتوانی پریستالتیک و ادرار غیرارادی

‏نوار عصب چشم

الکترومیوگرافی عصب چشم برای ارزیابی عملکرد عصبی شبکیه چشم استفاده می‌شود. با استفاده از نوار عصب چشم، می‌توان اختلالاتی مانند رتینوپاتی دیابتیک، گلوکوما، ماکولوپاتی و سایر مشکلات عصبی شبکیه، الگوهای غیرطبیعی و ناهنجاری‌ها و تاثیرشان بر عملکرد بینایی را تشخیص داد. نوار عصب چشم در برخی موارد به عنوان ابزاری برای پایش درمان‌های عصبی شبکیه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

‏نوار عصب سیاتیک

عصب سیاتیک، بزرگ‌ترین عصب در بدن است و از ناحیه پایین آرنج به پایین پا می‌گذرد. این تست به پزشک امکان می‌دهد تا عملکرد الکتریکی و عصبی عصب سیاتیک را بررسی کند و اختلالات موجود را تشخیص دهد. برخی از کاربردهای نوار عصب سیاتیک عبارتند از:

• تشخیص اختلالات عصبی سیاتیک مانند ریزش عصب سیاتیک، سندرم تونل کارپی، تراوش عصبی (رادیکوپاتی) و سایر مشکلات عصبی سیاتیک
• ارزیابی عملکرد حسی و حرکتی (قدرت عضلات و کنترل حرکتی) در مناطقی که عصب سیاتیک در آن‌ها تاثیر دارد

‏نوار عصب و عضله برای چه کسانی مناسب است؟

افرادی که نشانه‌های بیماری عضلانی، آسیب یا جراحت عصبی دارند بهترین گزینه برای الکترومیوگرافی به شمار می‌آیند. پزشک با گرفتن نوار عصب و عضله می‌تواند بیماری را تشخیص داده و برنامه درمانی مناسب را تعیین کند. اگر علائمی مانند گزگز کردن و کرختی و بی حسی عضلات داشته باشید باید تست نوار عصب و عضله بدهید.

‏نوار عصب و عضله برای چه کسانی مناسب نیست؟

درست است که الکترومیوگرافی برای تشخیص مشکلات عصبی و عضلانی توصیه می‌شود اما برای همه مناسب نیست. افرادی که اختلال خونریزی دارند و داروهای رقیق کننده خون مصرف می‌کنند یا دستگاه ضربان‌ساز یا دیفبریلاتور قابل کاشت دارند نمی‌توانند تست نوار عصب و عضله بدهند.

‏نوار عصب و عضله چگونه انجام میشود؟

نوار عصب و عضله یک تست تشخیصی برای ارزیابی فعالیت الکتریکی عضلات و عصب‌ها است که معمولا در موقعیت نشسته یا درازکش انجام می‌شود. اگر در ناحیه مورد بررسی موهای زیادی وجود داشته باشد ممکن است نیاز به کوتاه کردن باشد. پس از آماده‌سازی پوست، پزشک الکترودهای کوچک یا سوزن‌های نازک را روی پوست می‌گذارد.

الکترودها به سیستم ضبط الکتریکی متصل هستند تا فعالیت الکتریکی ثبت شود. در صورتی که بیمار در حالت استراحت باشد، فعالیت الکتریکی پایه عضلات ثبت می‌شود. سپس پزشک برای ثبت فعالیت الکتریکی حین حرکت از بیمار می‌خواهد که حرکات مختلفی انجام دهد. پس از اتمام ضبط، نتایج ضبط فعالیت الکتریکی توسط پزشک تحلیل می‌شود.

‏الکترومیوگرافی چقدر زمان میبرد؟

معمولا ۶۰ تا ۹۰ دقیقه الکترومیوگرافی طول می‌کشد. این آزمایش دوره نقاهت خاصی ندارد و بیمار مجاز است قبل و بعد آزمایش کارهای معمول و روتین روزانه مانند غذا خوردن، رانندگی و ورزش را همانند همیشه انجام دهد. خوشبختانه هیچ کدام از عوارض جانبی احتمالی الکترومیوگرافی طولانی نیستند.

نمی‌دونی نوار عصب رو با چه شرایط جسمی باید بگیری؟ با متخصص مشورت کن.

‏نوار عصب و عضله کجا بگیرم؟

برای انجام نوار عصب و عضله باید به مرکز پزشکی یا کلینیک تخصصی مراجعه کنید. این تست توسط پزشکان متخصص عصب‌شناسی، روماتولوژی، فیزیوتراپی یا عضله و اسکلت انجام می‌شود. اولین قدم مشاوره با پزشک خانواده است تا مراکز معتبر و مناسب در منطقه خودتان را معرفی کند.

‏تفسیر جواب نوار عصب و عضله

تفسیر نوار عصب و عضله نیاز به تخصص و تجربه پزشک متخصص دارد. به طور کلی، نتایج نوار عصب و عضله بر اساس الگوهای الکتریکی ثبت شده از عضلات و عصب‌ها تفسیر می‌شوند.

• نرمال (طبیعی): الگوهای الکتریکی ثبت شده در محدوده طبیعی است و هیچ نشانه‌ای از اختلالات عصبی یا عضلانی وجود ندارد.
• اختلال عصبی: نوار عصب و عضله نشان می‌دهد که عصب‌ها به‌خاطر سندرم تونل کارپال، آسیب عصبی، عصب‌روزانه، سکته مغزی و غیره تحت فشار قرار دارند، آسیب دیده‌اند یا سرعت انتقال اطلاعات عصبی کاهش یافته است.
• اختلال عضلانی: نوار عصب و عضله نشان می‌دهد که عضلات به‌خاطر اختلالاتی مانند اسپاسم عضلانی، ضعف یا بیماری عضلانی تحت فشار قرار دارند، ضعیف شده‌اند یا الگوهای عضلانی ناهنجاری دارند.

‏تفسیر جواب نوار عصب و عضله پا

نوار عصب و عضله پا اطلاعات دقیقی درباره میزان آسیب عصبی یا جراحت عضلانی در اختیار پزشک قرار می‌دهد و محل دقیق آسیب را مشخص می‌کند.

‏آمادگی برای انجام الکترومیوگرافی

نخستین اقدام برای آمادگی انجام الکترومیوگرافی، مشاوره با پزشک متخصص است. انجام نوار عصب و عضله، نیازی به آمادگی جسمانی خاصی ندارید. با این حال، بهتر است قبل از آزمایش، خواب کافی و استراحت داشته باشید. حتما پزشک را در جریان سابقه بیماری و داروهای مصرفی بگذارید. در برخی موارد برای گرفتن نوار عضله باید موهای زائد ناحیه مربوطه را بزنید. در مورد ریسک‌ها و فواید انجام نوار عصب و عضله با پزشک صحبت کنید.

متن انگلیسی:
It’s also important to tell your doctor if you have a bleeding disorder, or if you have a pacemaker or implantable defibrillator
ترجمه متن:
مهم است که در صورت داشتن مشکلات خونریزی، یا داشتن ضربان‌ساز (پیس میکر) یا دفیبریلاتور قابل کاشت پزشک خود را مطلع کنید.

healthline

‏مراقبت های بعد از نوار عصب و عضله

این آزمایش عوارض جانبی خاصی ندارد، به همین دلیل مراقبت‌های خاصی هم بعد از انجام لازم نیست. معمولا بعد از جدا کردن الکترودها بیمار می‌تواند به روتین عادی زندگی برگردد اما برخی افراد ممکن است تا چند روز کبودی و درد داشته باشند. درد عضلانی معمولا شدید نیست و طی سه چهار روز برطرف می‌شود.

‏عوارض بعد از نوار عصب و عضله

این تست عوارض جانبی جدی ندارد و در برخی موارد ممکن است بیمار تا چند روز حس سوزن سوزن شدن یا گزگز داشته باشد. کبودی یا ورم در نواحی که سوزن الکترودها وارد شده طبیعی است. سوزن‌ها حتما باید استریل باشند چرا که ممکن است باعث عفونت شود. هرگونه قرمزی پوست همراه با ترشح در نواحی ورود الکترودها که طی چند روز برطرف نشود نشانه عفونت است که باید به پزشک مراجعه کنید.

هزینه نوار عصب و عضله

هزینه نوار عصب و عضله بسته به محل و تخصص پزشک، مرکز آزمایشگاهی و سطح پوشش بیمه متغیر خواهد بود. هزینه‌ها در شهرهای مختلف بسته به موقعیت جغرافیایی متفاوتند. هزینه ملاقات با پزشک، هزینه استفاده از تجهیزات بیمارستانی و هزینه خدمات پرسنل بیمارستانی، هزینه آزمایش مانند مصرف مواد و تجهیزات آزمایشگاهی، هزینه تحلیل نتایج و هزینه خدمات پزشکی مرتبط با آزمایش همگی برای محاسبه هزینه نوار عصب و عضله لحاظ می‌شوند. برخی بیمه‌ها هزینه الکترومیوگرافی را پوشش می‌دهند.

‏نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

نوار عصب و عضله یا الکترومیوگرافی (EMG) آزمایش تشخیصی برای ارزیابی عملکرد عضلات و فعالیت الکتریکی، بررسی اختلالات عضلانی-اسکلتی، اعصابی و عضلانی-عصبی است که برای تشخیص بیماری‌های مربوط به عضلات و عصب‌ مانند اسکلروز چندگانه (ام اس)، نوروپاتی و پلیومیوزیت، اختلالات عصبی مانند صرع و پارکینسون و همچنین ارزیابی صحت عملکرد عضلات پس از صدمات و جراحی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. پیش از دادن تست نوار عصب و عضله با دکتر مغز و اعصاب یا دکتر توانبخشی در مورد مراحل آزمایش، نحوه آمادگی و هزینه‌ها صحبت کنید.

شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره دکتر مغز و اعصاب آنلاین و همچنین دکتر طب فیزیکی و توانبخشی آنلاین وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!