بررسی مادربرد MSI MPG Z790 Carbon WiFi؛ سلطانِ میان‌رده‌هایِ Z790 بازار

یکی از مادربردهای پرطرفدار شرکت MSI که ترکیبی از قابلیت‌های حرفه‌ای گیمینگ و اورکلاکینگ را با قیمتی مناسب در اختیار کاربران قرار می‌داد سری Gaming Carbon بود. پس از تغییر پیشوند محصولات این شرکت اکنون با نام جدید MPG Carbon شناخته می‌شود. مادربرد MPG Z790 Carbon WIFI مبتنی بر آخرین تراشه رده‌بالای اینتل برای پشتیبانی از پردازنده‌های سری 13 و 14 است که در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت.

یکی از مادربردهای پرطرفدار شرکت MSI که ترکیبی از قابلیت‌های حرفه‌ای گیمینگ و اورکلاکینگ را با قیمتی مناسب در اختیار کاربران قرار می‌داد سری Gaming Carbon بود. پس از تغییر پیشوند محصولات این شرکت اکنون با نام جدید MPG Carbon شناخته می‌شود. مادربرد MPG Z790 Carbon WIFI مبتنی بر آخرین تراشه رده‌بالای اینتل برای پشتیبانی از پردازنده‌های سری 13 و 14 است که در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت.

مقدمه

پیشوند MPG محصولات میان‌رده شرکت ام‌اس‌آی را شامل می‌شود که قادر هستند مجموعه‌ای از قابلیت‌های مختلف را با قیمتی مناسبتر از محصولات حرفه‌ای در اختیار کاربر قرار دهند. به عنوان مثال مادربرد MPG Z790 Carbon اگرچه در ذات خود یک مادربرد گیمینگ است اما بسیاری از قابلیت‌های اورکلاکینگ که در مادربردهای تخصصی این شاخه یافت می‌شوند مانند دیباگر به همراه پست کد و سوییچ‌های کاربردی را همراه خود دارد.

البته ام اس آی نیز مانند دیگر تولید کنندگان مادربرد، سری Z790 Carbon را پس از عرضه پردازنده‌های نسل چهاردهم با دو مدل MPG Z790 Carbon MAX و MPG Z790 Carbon WiFi II بروزرسانی کرده است که تفاوت اصلی آن با نمونه مورد بررسی، به ماژول شبکه WiFi 7 و درگاه بسیار سریع USB 4.0 مرتبط می‌شود.

مادربرد MPG Z790 Carbon (همانطور که از نام آن مشخص است) به چیپست Z790 اینتل مجهز بوده و با پردازنده‌های سوکت LGA1700 شامل نسل 12،13 و 14 سازگار است. از رم‌های DDR5 تا فرکانس 7800 مگاهرتز پشتیبانی نموده و به کمک رابط PCIe 5.0 و درگاه M.2 امکان استفاده از سریعترین حافظه‌های NVMe را میسر می‌کند.

مادربرد MSI Z790 Carbon WiFi در ایران با گارانتی معتبر عرضه می‌شود و در زمان نگارش این بررسی (فروردین 1403) حدود 22 میلیون تومان قیمت دارد.

بسته‌بندی و محتویات جعبه مادربرد

بسته‌بندی و محتویات جعبه مادربرد MSI MPG Z790 Carbon WiFi

روی جعبه مشخصات چندانی غیر از نام مادربرد و نوشته Lightning Gen5 که به اسلات PCIe 5.0 برای کارت گرافیک و حافظه M2 اشاره دارد، وجود ندارد.

اما در پشت جعبه نمای ظاهری مادربردِ MPG Z790 Carbon WiFi به همراه معرفی تکنولوژی‌های به کار رفته و مشخصات اصلی آن درج شده است.

درون جعبه علاوه بر مادربرد، لوازم کاربردی و کابل‌های مورد نیاز برای نصب و راه‌اندازی مادربرد نیر قرار دارند که شامل موارد زیر است:

• آنتن شبکه بی‌سیم
• دو کابل ساتا
• کابل‌های رابط‌ سیستم نورپردازی
• چهار عدد پیچ EZ Clip برای اتصال حافظه‌های M2
• فلش درایو حاوی درایورهای راه‌انداز

نمای ظاهری و مشخصات فنی

نمای ظاهری و مشخصات فنی مادربرد MSI MPG Z790 Carbon WiFi

ظاهر مادربرد MPG Z790 Carbon به دلیل پوشیده شدن با هیتسینکِ بخش‌های مختلف به رنگ سیاه دیده می‌شود و آن را مانند یک زره فلزی در بر گرفته اند.

مدار چاپی (PCB) مادربرد MPG Z790 Carbon از نوع هشت لایه بوده و ابعاد آن به ترتیب طول و عرض برابر با 30.5x24.4 سانتی‌متر است که تحت استاندارد ATX قرار می‌گیرد.

مادربرد MPG Z790 Carbon علاوه بر سیستم EZ Debug LED که از طریق چهار LED کوچک وضعیت پردازنده، رم، کارت‌گرافیک و بوت سیستم را گزارش می‌کند، از دو سِوِن سگمنت برای نشان دادنِ کد‌های اعلان وضعیت و عیب‌یابی دقیق‌تر سیستم برخوردار است.

نشان اژدها روی کاور پنل پشتی تنها نورپردازی مادربرد MPG Z790 Carbon بوده و برای اتصال و همگام‌سازی نورپردازی سایر قطعات، یک کانکتور RGB 12v و دو کانکتور Addressable RGB 5v تعبیه شده است.

هیتسینکِ مدارِ رگولاتور ولتاژ تا کاور پنل پشتی امتداد یافته و دارای لایه‌های متعدد است که علاوه بر ظاهری زیبا، قابلیت دفع گرمای بسیار خوبی به این مجموعه می‌دهد.

این مادربرد دارای 4 اسلات DIMM است و با دریافت آخرین نسخه بایوس، از رم‌های DDR5 تا حداکثر حجم 256 گیگابایت (4x64GB) و فرکانس +7800 مگاهرتز از طریق اورکلاک یا فعال‌سازی پروفایل XMP پشتیبانی می‌کند.

در مادربرد MPG Z790 Edge دو اسلات PCIe X16 و یک اسلات PCIe X1 برای نصب کارت‌های افزودنی در نظر گرفته شده است. اسلات اول X16 پهنای‌باند خود را مستقیماً از 16 خط PCIe 5.0 پردازنده دریافت می‌کند و این پهنای‌باند را با اسلات M.2 که بالای این اسلات واقع شده است به اشتراک می‌گذارد. دو اسلات دیگر به ترتیب پهنای‌باند PCIe 3.0 X1 و PCIe 4.0 X4 را از چیپست Z790 دریافت می‌کنند.

با توجه به محدودیت خطوط PCIe 5.0 در پردازنده‌های اینتل، در صورت نصب حافظه M.2 در اسلات ذکر شده، پهنای‌باند اسلات PCIe X16 به X8 کاهش می‌یابد.

درگاه‌های مورد نیاز برای اتصال ابزارهای ذخیره‌سازی در مادربرد MPG Z790 Carbon شامل 6 پورت SATA 6Gb/s (با توانایی پشتیبانی از آرایه‌های RAID 0,1,5,10) و پنج پورت M.2 (که اطراف اسلات‌های PCI Express قرار گرفته‌‌اند) است.

دو اسلات M.2 که در بالای اسلات اول PCIe قرار دارند پهنای‌باند خود را از پردازنده و سایر اسلات‌ها پهنای‌باند خود را از چیپست Z790 دریافت می‌کنند. اسلات اول از سریعترین حافظه‌های M.2 تحت استاندارد PCIe 5.0 پشتیبانی می‌کند و سایر اسلات‌ها دارای پهنای‌باند PCIe 4.0 x4/x2 هستند.

در لبه سمت راست مادربرد یک کانکتور 20 پین USB3.2 Gen1 و یک کانکتور USB3.2 Gen2x2 با پشتیبانی از USB Type-C نیز علاوه بر انبوهی از درگاه‌های USB روی پنل پشتی وجود دارد.

و در لبه پایین مادربرد دو کانکتور 10 پین USB2، کانکتورهای مربوط به پنل جلوی کیس، کانکتور اتصال MSI Tuning Controller و ماژول TPM قرار گرفته است. یک کلید کشویی نیز در این بخش برای خواموش یا روشن کردن سیستم نورپردازی وجود دارد.

در سطح مادربرد هفت کانکتور 4 پین Fan Header برای اتصال انواع فن یا پمپ خنک‌کننده مایع تعبیه شده است.

سه سوییچ کاربردی روی پنل پشتی قرار گرفته اند که به ترتیب Flash BIOS، ClearCMOS و Smart Switch نام دارند. عملکرد دو کلید اول از نام آنها مشخص است اما کلید Smart Switch کاربری چندگانه دارد. از طریق منویی در بایوس می‌توان کاربری این کلید را میان چهار عملکر ریست، روشن و خاموش کردن سیستم نورپردازی، Safe Boot یا کنترل سرعت فن‌ها تعریف کرد.

روی پنل پشتی این مادربرد به ترتیب از سمت چپ خروجی تصویر HDMI، دو پورت USB 3.2 Gen1، شش پورت USB 3.2 Gen2 (پنج پورت Type-A قرمز و یک پورت Type-C)، یک پورت RJ-45 شبکه 2.5G، یک پورت USB 3.2 Gen2x2 Type-C، دو پورت برای اتصال آنتن شبکه بی سیم و مجموعه خروجی صدای 7.1 کاناله توسط جک‌های 3.5 میلی‌متر آنالوگ و S/PDIF Optical خروجی صدا قرار گرفته‌اند.

سیستم خنک‌کننده و مدار رگولاتور ولتاژ

سیستم خنک‌کننده و مدار رگولاتور ولتاژ MSI MPG Z790 Carbon WiFi

با باز کردن هیتسینک‌های مادربرد MPG Z790 Carbon، در این بخش نگاهی به مدار رگولاتور ولتاژ و کامپوننت‌های به کار رفته در آن می‌اندازیم.

هیتسینک مدار رگولاتور ولتاژ پردازنده در این مادربرد یک مجموعه بزرگِ دو بخشیست که توسط لوله انتقال حرارت به هم متصل می‌شوند و تا روی کاور پنل پشتی کشیده شده است. هر بخش از پره‌هایی در لایه‌های مختلف تشکیل شده و برای دریافت موثر گرما از چوک و ماسفت‌های مدار رگولاتور ولتاژ دارای پد‌های حرارتی با بازدهی بالاست.

مدار رگولاتور ولتاژ این مادربرد از نوع 1+1+19 فاز بوده که 19 شریان وظیفه تامین ولتاژ و جریان مورد نیاز پردازنده (Vcore)، یک شریان ولتاژو جریان مورد نیاز پردازنده گرافیکی داخلی (Vgt) و یک شریان نیز ولتاژو جریان مورد نیاز سایر بخش‌های داخلی پردازنده (Vaux) را تأمین می‌کنند. ورودی این مدار از طریق دو کانکتور 8پین EPS تأمین می‌شود.

اجزای تشکیل دهنده این مدار ماسفت‌های 105 آمپری RAA22010540 برای بخش Vcore و یک ماسفت 75 آمپر RAA220075 برای Vgt به همراه کنترلر PWM مدل RAA229131 همگی ساخت شرکت Renesas هستند. ماسفت‌های به کار رفته از نوع Smart Power Stage و از محصولات رده‌بالای شرکت Renesas هستند که برای بخش Vcore توان تأمینِ نزدیک به 2000 آمپر شدت جریان را دارند. با چنین پتاسیلی، مدار رگولاتور ولتاژ MPG Z790 Carbon هم ترازِ حرفه‌ای ترین مادربردهای اورکلاکینگ مبتنی بر تراشه Z790 به حساب می‌آید.

ولتاژ سایر بخش‌های داخلی پردازنده (Vaux) مانند کنترلرهای حافظه و خطوط PCIe توسط یک ماسفت MP87670 به همراه کنترلر PWM مدل M2940A ساخت Monolithic Power تأمین می‌شود.

سیستم صوتی و شبکه

سیستم صوتی و شبکه مادربرد MSI MPG Z790 Carbon WiFi

ام‌اس‌آی سیستم صوتی خود موسوم به Audio Boost 5 را برای این مادربرد طراحی نموده که شامل تراشه شرکت Realtek مدل ALC4080 می‌شود. این تراشه با اینترفیس جدید USB برای ارتباط با SoC، که از نظر فنی و توانایی خروجی، یک تراشه صوتی رده‌بالا به حساب می‌آید در کنار خازن‌های سری Melodio ساخت کمپانی Chemi-Con قادر خواهد بود به خوبی نیاز کاربر به یک صدای گرم و دلنشین را برآورده کند.

ماژول شبکه بی‌سیم در مادربرد MPG Z790 Carbon با پشتیبانی از Wi-Fi 6E و ساختار سه‌بانده 2.4 و 5GHz و 6GHz همچنان یک گزینه بسیار مناسب برای انواع ارتباط بی‌سیم پرسرعت خواهد بود. این ماژول قادر است حداکثر پهنای‌باند 2.4Gbps را با رمزنگاری WPA3 فراهم نماید. همچنین این ماژول در کنار Wi-Fi یک Bluetooth نسخه 5.2 نیز همراه خود دارد. همچنین یک درگاه سیمی 2.5G نیز راهکار ارتباط شبکه این مادربرد را تکمیل می‌کند.

BIOS و نرم‌افزارهای کاربردی

BIOS و نرم‌افزارهای کاربردی MSI

بایوس مادربردهای MSI که به اسم Click BIOS 5 شناخته می‌شود، جزء کارآمدترین بایوس‌های موجود برای استفاده کاربران مبتی و حرفه‌ایست. از نظر مدیریت پارامترهای پایداری و اورکلاکینگ نیز بسیار دقیق و بدون خطا عمل می‌کند.

بایوس UEFI این مادربرد در دو حالت EZ Mode و Advanced وجود دارد که در صفحه EZ Mode به صورت تصویری نمایی کلی از وضعیت سیستم در دسترس است و تنظیمات پایه‌ای مانند فعال کردن پروفایل XMP، قابلیت Game Boost یا اولویت درایو بوت را می‌توانید با چند کلیک ساده انجام دهید.

با فشردن کلید F7 و وارد شدن به حالت Advanced جزییات بیشتری برای مدیریت سیستم و تغییر پارامترها در اختیارتان قرار می‌گیرد که تصاویر زیر می‌توانید گزینه‌ها و بخش‌های مختلف این بایوس را مرور کنید:

​

نرم‌افزار MSI Center
تمام اپلیکیشن‌های کاربردی ام‌اس‌آی اکنون تحت یک نرم‌افزار جامع به نام MSI Center قرار گرفته‌اند که در صورت نیاز می‌توانید ماژول‌های مختلف را به عنوان Add-on به آن اضافه کنید و در یک پنجره همه را زیر نظر داشته باشید.

در تصویر بالا بخشی از نرم‌افزارهای کاربردی MSI برای کنترل و مانیتور بخش‌های مختلف مانند Mystic Light را مشاهده می‌کنید که به کمک آن می‌توان نورپردازی مادربرد و سایر لوازم متصل به آن را همگام‌سازی کرد. در آلبوم تصاویر زیر می‌‌توانید نگاهی به سایر بخش‌ها و کارایی Addonهای مختلف موجود در MSI Center داشته باشید:

​

متد و سیستم تست شهرسخت‌افزار

متد و سیستم تست شهرسخت‌افزار

تست‌های این قطعه را به‌طور کلی به چهار بخش تست‌های کارایی، توان مصرفی، حرارتی و اورکلاکینگ تقسیم کرده‌ و از قطعات جدید و بروزِ سیستم تست شهرسخت‌افزار استفاده کردیم.

مشخصات قطعات، درایورها و سیستم عامل استفاده شده در سیستم مورد استفاده برای تست مادربرد MSI MPG Z790 Carbon WiFi در این بررسی به شرح زیر است:

مدل و مشخصات	قطعه
Intel 13th Gen Core i7-13700K	پردازنده
MSI MPG Z790 Carbon WiFi (BIOS v1.9)	مادربرد
G.Skill TridentZ5 RGB 32GB (2x16GB Dual Channel) DDR5 - 6800MHz - CL34	رم
Silicon Power Velox V80 - 240 GB SATA III	SSD1
Adata XPG Gammix S70 – 1TB PCIe 4.0 NVMe	SSD2
Gigabyte RTX 4070Ti Gaming OC	گرافیک
GREEN GP850B – OC+ 80Plus Platinum	منبع تغذیه
Green Glacier Eco-ARGB 360	خنک‌کننده
GREEN – OC Station	کیس
Windows 11 Pro 64-bit	سیستم عامل

لازم به ذکر است در تمامی پلتفرم‌ها تنظیمات BIOS در حالت پیش فرض تنظیم شده‌اند، در پلتفرم کنونی نیز تنها قابلیت XMP برای ماژول‌های حافظه فعال شده است. در تصویر زیر می‌توانید از نگاه نرم افزار CPU-Z مشخصات و تنظیمات سیستم را ملاحظه کنید:

تست‌های مدیریت مصرف انرژی

تست‌های مدیریت مصرف انرژی

در این بخش توان مصرفی کل سیستم (توان مصرفی از برق شهر توسط پاور سیستم) را در وضعیت با کارت گرافیک مجزا در دو حالت Idle (15 دقیقه بدون هیچ گونه فعل و انفعال) و در حالت Load کامل CPU و GPU (به‌واسطه 15 دقیقه اجرای تست Prime95 و Furmark) توسط دستگاه وات متر دیجیتال اندازه گیری کردیم. نتیجه به دست آمده به شرح زیر است:

با توجه به امکانات مادربرد و کامپوننت‌های بیشترِ مدار رگولاتور ولتاژِ MPG Z790 Carbon توان مصرفی در حالت لود و Idle چند واتی بیشتر از سایر مادربردهای حاضر در نمودار است.

تست‌های حرارتی

تست‌های حرارتی

در این تست حرارت ماسفت‌های مدار رگولاتور ولتاژ پردازنده (CPU VRM) و هیت سینک چیپست Z790 را به‌وسیله ترمیستور و سنسورهای داخلی مادربرد و حرارت هسته CPU را نیز به‌وسیله نرم افزار HWMonitor در دو وضعیت Idle (15 دقیقه بدون هیچ گونه فعل و انفعال) و Load کامل CPU و GPU (به‌واسطه 15 دقیقه اجرای تست Prime95 و FurMark) اندازه گیری و ثبت کردیم. نتیجه به دست آمده به شرح زیر است:

بازدهی بسیار خوبِ مدار رگولاتور ولتاژ در کنار هیتسینک بزرگ با پره‌های وسیع باعث می‌شود دمای ماسفت‌ها با تحت لود قرار گرفتن پردازنده تنها 9 درجه سانتی‌گراد افزایش یابد.

تست پهنای ‌باند و Latency حافظه با نرم‌افزار AIDA64

تست پهنای ‌باند و Latency حافظه با نرم‌افزار AIDA64

تست پهنای‌ باند حافظه از جمله تست‌هایی است که نتایج آن کاملاً به وضعیت سیستم‌عامل، فرکانس و معماری ساخت پردازنده و کنترلر حافظه، BIOS هوشمند در انتخاب بهترین و عین حال پایدارترین تایمینگ های اصلی و Advanced و پیکربندی و فرکانس ماژول‌های حافظه وابسته است.

از نظر ساخت و مدیریت بایوس روی تایمینگ‌های خودکار، مادربرد MSI MPG Z790 Carbon پخته و با دقت عمل می‌کند که نتیجه آن سرعت بوتِ سریع و دستیابی به مقدار تأخیر بسیار پایین است.

تست‌های کارایی و عملکرد نرم‌افزاری

تست‌ بنچمارک CPU-Z

یکی از معروفترین نرم‌افزارهای نشان دهنده مشخصات سخت‌افزار در سال‌های اخیر، به یک ماژول بنچمارک بر اساس پردازش‌های تک و چند رشته‌ای نیز مجهز ‌است. تست این نرم‌افزار که بر اساس دستورات SSE2 پایه ریزی شده است می‌تواند معیار مناسبی از عملکرد پردازنده در پردازش‌های تک و چند رشته‌ای ارائه دهد.

تست‌های 3DMARK 13

سری نرم‌افزارهای 3DMark کمپانی Futuremark از سال 1999 تا حال، بدون شک یکی از محبوب‌ترین و معتبرترین نرم‌افزارهای تست کارایی کارت‌های گرافیک بوده‌اند. 3DMARK 13 آخرین نسخه از نرم‌افزارهای تست و محک کارت‌های گرافیک کمپانی FutureMark هست. تست‌های این نرم افزار مبتنی آخرین API کمپانی Microsoft یعنی DirectX 12 بوده و از آخرین ویژگی‌های واقع‌گرایانه تصویر در این API نظیر Tessellation، Compute shaders و Multi-threading پشتیبانی می‌کند. منحصر به فردترین ویژگی نتایج تست‌های این 3 نرم افزار ایزوله بودن نتایج تست‌های GPU و CPU هست که نتایج تست‌های هر یک از قطعات نام‌ برده شده را نسبت به دیگری متمایز می‌کند.

در تست‌های 3DMark اگرچه اختلاف امتیاز میان مادربردهای مختلف چندان چشم‌گیر نیست، اما مادربرد MPG Z790 Carbon به دلیل تأخیر کمتر حافظه و بوست پایدار پردازنده کارایی بسیار خوبی از خود ارائه می‌کند.

تست Cinebench 2024

ماهیت تست Cinebench درواقع مبتنی بر شبیه ساز نوعی نرم افزار سینمای 4 بعدی است که بیشتر در استودیوهای ساخت پویانمایی‌های 3 بعدی استفاده می‌شود. در این تست تمامی توانایی پردازنده برای ترسیم یک صحنه 3 بعدی با تمام ویژگی‌های واقع‌گرایانه تصویر به کار گرفته می‌شود.

تست‌های مرو‌رگر وب

بدون شک بخش زیادی از ما زمان زیادی را در روز صرف گشت و گذار در وبسایت‌های مختلف می‌کنیم. در این میان وب‌سایت‌هایی هستند که با توجه به نوع طراحی و محتوایشان می‌تواند خروجی داده‌های یک نرم‌افزار بوده و از محتوای پیچیده‌ی کد‌های اسکریپت یا شبیه‌سازی‌های گرافیکی و ... برخوردار باشند.

در این بخش تست‌های JetStreaM.2 و MotionMark که مجموعه‌ای از کتابخانه‌های مختلفِ کدهای JavaScript و شبیه‌سازی‌های گرافیکی پر تعداد است و برای بررسی سرعت لود و اندازه‌گیری زمان اجرای صفحات مختلف طراحی شده را روی مرورگر Google Chrome مورد تست و بررسی قرار دادیم.

تست‌های CrystalDiskMark
CrystalDiskMark با شبیه‌سازی Transfer فایل در چند Block Size مختلف، دو الگوریتم مختلف (Sequential و Random) و به‌صورت Multi Queues Threads/Single یکی از معتبرترین نرم افزارهای سنجش کارایی تمامی تجهیزات ذخیره‌سازی (حتی تجهیزات قابل حمل) محسوب می‌شود.

در نظر داشته باشید مادربرد MSI MPG Z790 Carbon WiFi به یک اسلات M2 با پشتیبانی از حافظه‌های PCIe 5.0 نیز مجهز است که با استفاده از حافظه PCIe 5.0 قادر است سرعت بسیار بیشتری نسبت به حافظه سیستم تست (Adata GAMMIX S70) ارائه دهد.

تست‌های PCMARK 10

در این سری نرم‌افزارهای Benchmark کارایی کلی سیستم بر اساس تست‌های Single-thread و Multi-thread مانند نمایش و ویرایش عکس‌های دیجیتال، پخش و ویرایش انواع مختلف موزیک و ویدئو، پخش تصاویر 3 بعدی مانند انواع گیم، جابه‌جایی اطلاعات بین تجهیزهای مختلف، شبیه سازی نرم‌افزاری امنیتی، رمزگشایی صفحات وب و ... محک زده می‌شود.

تست‌ Video Transcoding توسط Handbrake

این نرم افزار یکی از بهترین و معتبرترین تست‌های سنجش کارایی سیستم در پخش و تبدیل فایل‌های ویدئویی به فرمت‌های مختلف به شمار می‌رود. پشتیبانی از مدرن‌ترین تکنولوژی‌ها و پربازده‌ترین الگوریتم‌ها جهت تبدیل فابل‌های ویدئویی با بالاترین سرعت و در عین حال باکیفیت‌ترین حالت ممکن از مهم‌ترین ویژگی‌های این نرم افزار محسوب می‌شود.

در نرم افزار Handbrake از توان CPU برای تبدیل یک فایل ویدئویی باکیفیت 2160p با فرمت MP4 و کمک AVC1 با حجم 1.2GB به استاندارد ویدئویی از پیش تعریف شده با رزولوشن 1920x1080 استفاده شده است. در این تست زمان انجام پروسه به ثانیه ثبت شده است و مسلماً هر چه این فرآیند زودتر تکمیل شود پلتفرم مورد نظر کارایی بهتری در این تست‌ها داشته است.

تست Startup-Time

یکی از اطلاعات مفید و کاربردی که در مورد وضعیت عمومی یک سیستم می‌توان داد، مدت زمان مورد نیاز برای بوت سیستم و بارگذاری ویندوز و آماده به کار بودن آن است. در نتیجه این تست المان‌هایی مانند سرعت سلف تست بایوس، سرعت خواندن، پردازش و بارگذاری ویندوز و نرم‌افزارهای اولیه توسط سخت‌افزار دخیل هستند. در این بخش زمان مورد نیاز از لحظه فشار دادن کلید "روشن" روی کیس در حالت Cold Boot تا لحظه ورود به ویندوز را اندازه گیری شده است.

بخشی از سرعت بسیار بالای مادربرد MPG Z790 Carbon به تنظیم بهینه تایمینگ‌های ثانویه و خودکار (Timing Training) باز می‌گردد و بخش دیگر نیز به زمان بسیار کم انتظار برای ورود به بایوس مربوط می‌شود.

تست‌های Zip/Unzip با 7-Zip

فرآیند Zip و یا Unzip کردن اطلاعات همیشه جزو یکی از کاربردی‌ترین و در عین حال معمول‌ترین کارهایی است که استفاده کنندگان از کامپیوترهای شخصی در طول روز با آن سر و کار دارند. از جمله معروف‌ترین و شناخته شده ترین نرم‌افزارهای این امر 7-Zip هست که همواره خود را همگام با ارائه آخرین فناوری‌های سخت‌افزاری بروز نگاه می‌دارد تا بهترین کارایی ممکن را از خود ارائه دهد. این نرم افزارها دارای یک بخش Benchmark Tool مستقل می‌باشد که نتایج به دست آمده در این قسمت در نمودار زیر درج شده است.

تست‌های رندرینگ

تست‌‌های رندرینگ

تست رندرینگ Blender

نرم‌افزار Blender به دلیل کارایی فوق‌العاده موتور رندرهای داخلی از جمله Cycles و استفاده بهینه از توانایی پردازنده‌های گرافیکی در سرعت بخشیدن به فرآیند رندر صحنه‌های دو بعدی و انمیشن مشهور شده است. این نرم‌افزار همچنین به دلیل داشتن رابط کاربری ساده و پرسرعت برای مدل‌سازی و طراحی، به یک مجموعه کاربردی و پرطرفدار برای بازی‌سازان و انیمیشن سازان تبدیل شده است. به کمک موتور رندر Cycles یک صحنه از پیش طراحی شده، با اندازه‌گیری زمان مورد نیاز برای رندر کامل این صحنه توسط پردازنده، به تست و مقایسه قدرت پردازشی پردازنده‌های مختلف می‌پردازیم.

تست‌ رندرینگ با V-Ray

موتور رندر V-Ray بنام ترین موتور رندر میان طراحان به حساب می‌آید. این موتور رندر که از انبوهی از نرم‌افزارهای مشهور مدل‌سازی چون مجموعه AutoDesk و Cinema4D و... پشتیبانی می‌کند، می‌تواند صحنه‌های طراحی شده را به کمک پردازش Biased و UnBiased Raytracing به تصاویر تقریباً واقعی تبدیل کند. به تازگی نرم‌افزاری اختصاصی از سوی Chaos Group سازنده این موتور رندر، برای تست کارایی CPU و GPU عرضه شده است که به کمک اندازه‌گیری مسیرهای نورانی در مدت یک دقیقه مقیاسی برای اندازه‌گیری توان سخت‌افزار ارائه می‌کند.

تست‌های بازی (گیمینگ)

تست بازی Shadow of the Tomb Raider

ماژول بسیار کامل و دقیق بنچمارک این بازی به ما اجازه می‌دهد تا کارآیی پردازنده و کارت گرافیک را به صورت مجزا یا ترکیبی مورد بررسی قرار دهیم. با بروزرسانی سیستم تست، بیشتر بنچمارک‌ها و حتی بازی‌ها را نیز بروز کردیم و اکنون بازی Shadow of the Tomb Raider از قابلیت DLSS به طور کامل پشتیبانی می‌کند. به همین منظور و با توجه به کارت گرافیک رده‌بالای RTX 4070Ti تست‌بد شهرسخت‌افزار، رزولوشن بازی را به 1440p تغییر دادیم و برای وارد کردن فشار بیشتر به پردازنده و رم، تنظیمات گرافیکی را روی High و DLSS را روی Ultra Performance گذاشتیم.

تست‌ بازی Civilization VI

این بازی در آخرین بسته الحاقی خود که Gathering Storm نام دارد، به یک ماژول پیشرفته و سنگین تست و بنچمارک سخت‌افزار مجهز شده است. تست هوش مصونی این بازی با قرار دادن 16 نژاد مختلف و شبیه سازی حرکات هر نژاد در 5 نوبت متوسط زمان مورد نیاز برای پردازش هر نوبت را اندازه‌گیری می‌کند و با توجه به پردازش‌های گرافیکی، استفاده زیاد از حجم رم و توان پردازشی CPU، سنجش دقیقی از توان کلی سیستم در اجرای بازی‌های پردازنده محور ارائه می‌کند.

تست‌ بازی Horizon Zero Dawn

این بازی یکی از عناوین جدید مبتنی بر DirectX12 است که در سبک نقش آفرینی و جهان باز است. این بازی که ابتدا برای کنسول پلی‌استیشن4 عرضه شد، پس از چند سال پا به دنیای PC نیز گذاشت تا گرافیک خیره‌کننده و روند داستانی بازی برای گیمرهای غیر کنسول نیز قابل تجربه باشد. این بازی نیز به یک ماژول کامل بنچمارک گیری مجهز است که می‌تواند علاوه بر اندازه‌گیری فریم‌های تولید شده توسط پردازنده و کارت گرافیک به صورت مجزا، بر اساس کارایی کلی سیستم و ترکیبی به آنها امتیاز دهد.

تست‌های Overclocking

تست‌های Overclocking با مادربرد MSI MPG Z790 Carbon WiFi

در این بخش سعی خواهیم کرد با توجه به پتانسیل‌های موجود از نظر دما و قابلیت‌های اورکلاکینگ پلتفرمِ مورد بررسی به فرکانس یا کارایی بالاتری که بتواند توسط کاربر قابل دستیابی و همچنین کاربردی باشد، برسیم.

توجه داشته باشید امروزه با محدودیت‌های انواع سیستم خنک‌کننده متعارف (تاورهای بادی و خنک‌کننده های مایع)، مکانیزم‌های بوست خودکار مانند Thermal Velocity Boost، Adaptive Boost، Turbo Boost و ... به خوبی از تمام ظرفیت‌های فراهم شده توسط مادربرد و خنک‌کننده استفاده می‌کنند و حداکثر کارایی را به کاربر بدون نیاز به تنظیمات خاصی ارائه می‌دهند.

در واقع مادربرد می‌تواند به کمک سیستم‌های اورکلاکینگ و بوست خودکار پردازنده در کنار سیستم‌های مدیریت توان، به طور پیش‌فرض حداکثر کارایی را ارائه دهد که عملاً ما را با توجه به دمای بیش از 90 پردازنده در حالت لود،از اورکلاک دستی و فشار بیشتر به پردازنده منع می‌کند.

به همین دلیل در این بخش بیشتر بر اورکلاک حافظه متمرکز می‌شویم و به کمک حافظه‌های با کیفیت و قابلیت اورکلاک بالای ماژول‌های Gskill TridentZ5 سیستم تست‌بد قابلیت اورکلاکینگ مادربرد MSI MPG Z790 Carbon WiFi را ارزیابی می‌کنیم.

در پلتفرم اینتل، پایداری و اورکلاک حافظه‌های DDR5 علاوه بر مادربرد و ماژول‌های حافظه، وابستگی زیادی به کنترلر حافظه داخلی پردازنده (IMC) نیز دارد. با توجه به این موضوع و تجربه ما از اورکلاک ماژول‌های حافظه TridentZ5 تست‌بد، فرکانس 7600 مگاهرتز را انتخاب و تلاش کردیم با بهینه‌سازی تایمینگ‌ها، یک اورکلاک کاربردی بدست آوریم.

کیفیت مادربرد MPG Z790 Carbon در کنار بایوسِ دقیق و خوش‌ساختِ ام‌اس‌آی توانست ما را در رسیدن به فرکانس 7600 مگاهرتز و تایمینگ‌ 119-47-47-36 همراهی کند و ماژول‌های حافظه، بدون هیچگونه تغییر ولتاژی (1.45 ولت VDDR) در این شرایط کاملاً پایدار بودند.

اگرچه با اورکلاک در فرکانس 7600 مگاهرتز و تایمینگ 119-47-47-36 به تأخیر بسیار خوب 55.8 نانو ثانیه و پهنای‌باند بیشتری رسیدیم، اما همانطور که در آزمون‌های کارایی مشاهده می‌کنید اختلاف کارایی چندان محسوس نیست. در بیشتر بازی‌ها و نرم‌افزارهایی که روزانه با آنها سر و کار داریم، ماژول‌های DDR5 با پروفایل XMP بالای 6000 مگاهرتز به اندازه کافی سریع هستند و با اورکلاک آن به فرکانس‌های بالاتر، افزایش کارایی اندک است.

اگر خنک‌کننده پردازنده کارآمدی دارید و قصد دارید تا آخرین قطره کارایی سیستم خود را استخراج کنید، مادربرد MSI MPG Z790 Carbon علاوه بر بوست و اورکلاک حرفه‌ای پردازنده، ابزار توانمند و دقیقی برای اورکلاک حافظه رم نیز در اختیارتان می‌گذارد.

جمع‌بندی شهر‌سخت‌افزار

جمع‌بندی شهر‌سخت‌افزار از مادربرد MSI MPG Z790 Carbon WiFi

در نسل کنونی رقابت میان مادربردهای میان‌رده تحت تراشه Z790 اینتل بسیار نزدیک است و کم یا زیاد شدن یک ویژگی به تنهایی می‌تواند چند میلیون تومان در قیمت محصول تأثیر بگذارد. به همین دلیل انتخاب یک مادربرد مناسب با توجه به نیازهای کاربر از اهمیت بیشتری برخوردار است.

مادربرد MSI Z790 Carbon WiFi در ایران با گارانتی معتبر عرضه می‌شود و در زمان نگارش این بررسی (فروردین 1403) حدود 22 میلیون تومان قیمت دارد.

مادربردی که در این مطلب به تست و بررسی آن پرداختیم یکی از بهترین گزینه‌های میان‌رده بوده و در محدوده قیمت خود (22 میلیون تومان) ویژگی‌های بسیار کاربردی و ارزشمندی را در خود جای داده است.

مادربرد MSI MPG Z790 Carbon WiFi علاوه بر قابلیت‌های استاندارد مانند شبکه سیمی و بی‌سیم پرسرعت، سیستم صوتی بروز، درگاه‌های متعدد برای اتصال انواع لوازم جانبی، ذخیره‌ساز و کارت‌های افزودنی که در بسیاری از مادربردهای میان‌رده گیمینگ یافت می‌شود، به درگاه M2 با پشتیبانی از PCIe 5.0، مدار رگولاتور ولتاژ قدرتمند برای اورکلاکینگ حرفه‌ای، سوییچ‌های کاربردی و سون سگمنت‌های دیباگر نیز مجهز است تا هر آنچه از گیمینگ و اورکلاکینگ نیاز دارید در قالب یک مادربرد سایز ATX دریافت کنید.

در صورتی که نیاز به شبکه بی‌سیم WiFi 7 دارید، ام‌اس‌آی نسخه به روز شده‌ای از همین مادربرد را با تمام ویژگی‌هایی که در این بررسی به آن اشاره شد با نام MPG Z790 Carbon WiFi II عرضه کرده است.

با توجه به تمام امکانات و قابلیت‌های گفته شده در کنار گارانتی معتبر و قیمت رقابتی این محصول در کلاس میان رده بازار، مادربرد MSI MPG Z790 Carbon WiFi را سزاوار نشان Editors Choice می‌دانیم.

نکات مثبت:

• کیفیت ساخت بالا
• مجهز به سیستم دیباگر با کدهای اعلان وضعیت
• پتانسیل بالای اورکلاکینگ
• پشتیبانی از حافظه M2 با رابط PCIe 5.0
• گارانتی معتبر در ایران
• قیمت رقابتی در کلاس خود

نکات منفی:

• مورد خاصی مشاهده نشد

با تمامی این توضیحات، مادربرد MSI MPG Z790 Carbon WiFi با قیمت حدودی 22 میلیون تومان (در زمان نگارش مطلب)، موفق به کسب امتیاز فوق العاده 9.6 و نشان Editor's Choice و ریز امتیازات زیر در کلاس محصولات میان‌رده از لابراتوار شهر سخت‌افزار شد:

چنانچه درباره این محصول سوال یا نظری دارید، در قسمت نظرات مطرح کنید.