معاملات مالی بزرگ اصلاً دست ما و هنرمند نیست؛ دست واسطه‌گر است / ادعای پولشویی در شرایط معافیت از مالیات بودن آثار صددرصد دروغ است / کل گردش مالی هنر‌های تجسمی در سال با وجود حراج تهران و حتی واسطه گران به هزار میلیارد نمی‌رسد؛ الان یک ویلا در الهیه هزار

اقتصاد هنر همواره بحران‌های خاصی داشته است. از جمله مسئله مالیات که تا چندی پیش معاف بود و حالا بحث اخذ مالیات از آثار هنری مطرح شده است. اجرا غیرکارشناسی این طرح موجب نارضایتی هنرمندانی شده است که با تصورات اداره مالیات هماهنگی ندارند و مانند تصور عمومی، درآمد چندانی ندارند.

مونا خوش اقبال، کارشناس هنر‌های تجسمی درباره اخذ مالیات از هنرمندان به «انتخاب» گفت: متأسفانه مالیات وارد روند گالری‌ها هم شده است. چند سال پیش تمام کسانیکه در حوزه هنر فعالیت می‌کردند معاف از مالیات بودند. از یک زمان بر سر دوستان معروف به سلبریتی که معاملات بزرگ می‌کنند، این قانون مطرح شد که هنرمند هم شامل مالیات می‌شود. البته در هر شاخه هنری فرق می‌کند. در موسیقی و سینما، مبالغی که جا به جا می‌شود اصلاً قابل مقایسه با دیگر رشته‌ها نیست. در تئاتر و حوزه تجسمی اصلاً از این پول‌ها جا به جا نمی‌شود، اما مبنا بر کنسرت‌ها و فیلم‌ها و هنرپیشه‌ها گذاشته شد. با این وجود از معافیت مالیاتی خارج شدیم و ما هم به عنوان اماکنی که کار هنری ارائه می‌کنیم از معافیت درآمدیم. این نظر یک سری اعتراضات در پی داشت. فعالیت هنری در حوزه تجسمی درآمدزا نیست و هزینه بر است. کسانیکه در این عرصه فعالیت می‌کنند، بیشتر یک نوع رسالت فرهنگی دارند. به هر حال اعتراضی ایجاد شد که اینگونه نمی‌توان ادامه داد. این اعتراضات منجر به یک نشست در وزارت ارشاد شد و از طرف اداره مالیات هم نماینده‌ای آمد و گفتند اظهارنامه باید داده شود و قول دادند مالیات صفر جایگزین می‌شود. یعنی ما اظهارنامه بدهیم، اما ضریب صفر بخورد. امیدوارم این ضریب برای عرصه تجسمی لحاظ شود.

وی در ادامه در رابطه با چالش هنرمندان برای پرداخت مالیات اشاره کرد: یکی از بزرگترین مشکلات برای هنرمند و گالری به وجود آمده است. معاملات مالی بزرگ اصلاً دست ما و هنرمند نیست بلکه دست واسطه‌گر است. واسطه‌گر‌ها که نهاد بالاسر ندارند، در نتیجه دور زدن در این روند بسیار زیاد است. اصل اقتصاد هنر‌های تجسمی دست همین واسطه گران است. در این بین یک سری هنرمند مشخص داریم و ما هم زیرنظر وزارت ارشاد هستیم. آن کسانیکه زیرنظر هیچ کجا نیستند مالیات نمی‌دهند، اما گالری و هنرمند باید مالیات بدهد. هنرمند وقتی با ما قرارداد می‌بندد، اداره مالیات متوجه می‌شود که هنرمند هم شامل مالیات است و در این شرایط هنرمندان دیگر قرارداد نمی‌بندند.

او افزود: این وضعیت مشکلات بسیاری به وجود آورده است. مثلاً ما با حراج تهران کار می‌کنیم؛ مبلغی که ما باید کار را به حراج ارائه کنیم، ۳۰ درصد هستیم، اما در حراج ۵ درصد متعلق به ماست، اما چون کل پول به حساب ما می‌آید، دوستان مالیاتی این عرف را متوجه نمی‌شوند. اگر ما مالیات بر درآمد گالری را هم ثابت کنیم، از نظر این دوستان ۳۰ درصد است در حالیکه این ۳۰ درصد متغیر است. گا‌هی هنرمندان این درصد را قبول نمی‌کنند.

وی در رابطه با تجربه فعالیت گالری‌ها در کشور‌های پیشرفته اظهار داشت: در لندن کلاً جریان فرق دارد. آنجا معافیت روی فرهنگ و هنر بسیار بیشتر است. کسانیکه خرید آثار هنری می‌کنند؛ از مالیات معاف می‌شوند؛ به همین خاطر اقتصاد هنرشان بسیار قوی‌تر از ماست. قبل از اینکه ایران تحریم شود؛ خریدار‌هایمان شرکت‌ها و مؤسسات بودند. به واسطه اینکه آثار هنرمندان ایرانی قابل توجه است و خریداری می‌شود. از زمان تحریم این دسته را از دست دادیم. آن‌ها با حمایت از هنر می‌توانستند در کشور‌های دیگر از مالیات معاف شوند. اینجا اصلاً چنین قانونی نداریم. شما که به عنوان یک برند اثر هنری حتی از حراج تهران می‌خرید، باید مالیات پرداخت کنید و اصلاً معافیتی ندارد.

خوش اقبال درباره ادعای پولشویی در شرایط معافیت مالیاتی آثار هنری گفت: ادعای پولشویی در شرایط معافیت از مالیات بودن آثار صد درصد دروغ است. این ادعا را به هر اقتصاددانی بگویید برایش جای تعجب است. کل گردش مالی هنر‌های تجسمی ما در سال با وجود حراج تهران و حتی واسطه گران به هزار میلیارد نمی‌رسد. این رقم آیا رقمی است که بخواهد در آن پولشویی صورت بگیرد؟ الان یک ویلا در الهیه هزار میلیارد است؛ مگر این مبلغ آنقدر است که پولشویی سازمان یافته صورت بگیرد؟ پولشویی در مبالغ خیلی کلان منطقی است.