توسعه گردشگری با تاکید بر نقش آموزش نیروی انسانی

آموزش، روح تعالی و مسبب رشد، تکامل و پیشرفت نوع بشر و جامعه است. در واقع انسان با استعدادی که در انتقال یافته ها و دستاوردهایی که برای نسل آینده دارد توانست این گونه جوامعی پیشرفته و توسعه یافته را نیز ایجاد کند.

به گزارش «دنیای سفر»، در عصر حاضر علاوه بر اینکه آموزش مفهوم انتقال یافته ها و دستاوردهای پیشینیان مان را به نسل آینده تداعی می کند، مفهومی دیگر را نیز برای ما به ارمغان آورده و آن مفهوم این است که می توانند با ایجاد چرخه خلاقیت، نوآوری، ابتکار و کارآفرینی جوامع بشری را نه به صورت عادی بلکه به صورت جهشی رشد و توسعه دهند.

بنابراین می توانیم جایگاه رفیع آموزش را در توسعه علوم مختلف و به خصوص مجموعه دانش جوامع بشری درک و تفهیم کنیم که گردشگری و تاسیسات وابسته به آن نیز از این مقوله جدا نیستند.

همچنین طی یک دهه گذشته برخی از متولیان و دست اندرکاران دولتی با ورود به عرصه آموزش گردشگری و تاسیسات وابسته به آن تمایل داشتند تا با آموزش نیروی انسانی ماهر و متخصص بتوانند راهکاری مناسب برای برون رفت مشهد و حتی کشور ایران از شرایط کنونی گردشگری بیابند، اما واقعیت امر آن است که آموزش گردشگری و تاسیسات زیر مجموعه آن در اکثر کشورهای موفق در حوزه صنعت گردشگری توسط بخش خصوصی معتبر و دارای سابقه و برند انجام می شود.

ایسنا به منظور بررسی وضعیت رشته های گردشگری و هتلداری در کشور با تعدادی از کارشناسان این حوزه به گفت و گو پرداخته که در ادامه مواردی از آن ها را می خوانیم.

دانش آموختگان قربانی نظام ناکارآمد آموزش گردشگری در مشهد شده اند

محمد رحیمی خوش، استاد هتلداری و گردشگری در خصوص وضعیت رشته های گردشگری و هتلداری در کشور می گوید: دانش آموختگان و فارغ التحصیلان حوزه گردشگری از یک سو قربانی نظام ناکارآمد آموزش گردشگری در مشهد شده اند و از سوی دیگر با ورود به عرصه حرفه ای این صنعت انتظاراتشان به لحاظ عدالت شغلی، حقوق و مزایا برآورده نشده است.

وی تصریح می کند: متولیان حوزه دولتی صرفا به سیاست گذاری های کلان، برقراری ارتباطات دیپلماتیک با دیگر کشورها که از جمله مهمترین فاکتورهای توسعه گردشگری محسوب می شود، ایجاد امنیت، جلب و جذب سرمایه چه از داخل و چه از خارج کشور برای ایجاد و توسعه زیرساخت ها و تاسیسات گردشگری و همچنین فرهنگ سازی مردم بومی به عنوان یکی ارکان مهم گردشگری از طریق رسانه های گوناگون می پردازند و ورود بخش دولتی به عرصه آموزش حرفه ای، تخصصی و کارآفرینی تاسیسات گردشگری در بسیاری از کشورهای توسعه یافته این صنعت مردود و باطل است، همانطور که سرمایه گذاری به صورت مستقیم در تاسیسات گردشگری توسط بخش دولتی نیز محکوم به شکست در این صنعت است.

توسعه گردشگری با تاکید بر نقش آموزش نیروی انسانی

این فعال گردشگری بیان می کند: بخش دولتی تنها باید شرایط و تمهیدات را در زمینه سرمایه گذاری و آموزش های گوناگون در تاسیسات گردشگری برای بخش خصوصی فراهم آورد و راه را برای آن ها هموار سازد.

وی ادامه می دهد: بسیاری از سرمایه گذاران آموزش در صنعت گردشگری مشهد عموما افرادی بودند که به واسطه سود سرشار در تاسیسات گردشگری خصوصا هتلداری وارد این عرصه شده بودند. در واقع اصالتا و به صورت حرفه ای سرمایه های خود را در بخش های دیگر جمع آوری کرده بودند و به منظور رشد و توسعه سرمایه وارد صنعت هتلداری و تاسیسات گردشگری مشهد شد.

رحیمی خوش خاطرنشان می کند: بنابراین برای اینکه بتوانند خود را از گزند اتهامات ناکارآمدی و نابلدی خود در عرصه گردشگری و هتلداری و تاسیسات وابسته به آن برهانند با گرفتن مجوز از بخش های مختلف آموزشی مانند آموزش و پرورش، فنی و حرفه ای و حتی آموزش عالی کشور وارد عرصه آموزشی گردشگری و بالاخص میهمان نوازی، هتلداری، غذا و نوشیدنی و تورگردانی شوند.

وی اظهار می کند: راهکار برون رفت از این شرایط ابتدا توجیه سرمایه گذاران و مالکان خصوصی این صنعت در زمینه خروج از بخش حرفه ای آموزش و واگذاری آن به متخصصان و همچنین مجاب کردن آن ها مبنی بر تغییر نگرش شان از نیروی صرف خدماتی و کارگری به سرمایه انسانی و نیروی ماهر و متخصص است که لازمه آن سرمایه گذاری بر روی نیروی انسانی با جذب حداکثری و دفع حداقلی است.

این استاد گردشگری و هتلداری عنوان می کند: انتقال مطالب و علوم حرفه ای گردشگری با تدوین یک نهضت ترجمه از کشورهای صاحب نام و ایجاد نظام آموزشی اکادمیک و فنی و حرفه ای با تدوین منابع معتبر علمی، آموزش، تعلیم و تربیت اساتید و مربیان با برقراری ارتباطات موثر و دائمی با دانشگاه ها و مراکز آموزشی صاحب نام و متخصص علوم گردشگری و میهمان نوازی در سطح بین المللی از جمله راهکارهای برون رفت از شرایط به وجود آمده است.

وی تاکید می کند: تدوین و بازنگری نظام نامه آموزش گردشگری و میهمان نوازی از مقطع متوسطه تا سطوح عالی آموزش عالی با همفکری و همکاری و الگو گرفتن از کشورهای موفق در این حوزه، ایجاد فضای مناسب کار برای فارغ التحصیلان به لحاظ حقوق، مزایا و امنیت شغلی در صنعت و ترغیب و تشویق فارغ التحصیلان این رشته جهت فعالیت و شروع به کار در این بخش، الزام مالکان و سرمایه گذاران این صنعت از سوی دست اندرکاران و متولیان دولتی جهت قرار دادن فضاهای حرفه ای تاسیسات گردشگری برای آموزش، کارورزی و کاربینی علاقه مندان، دانشجویان و فراگیران این رشته ها را نیز می توان از راهکارهای برون رفت از شرایط به وجود آمده نام برد.

گردشگری نیازمند جذب و تربیت نیروی انسانی توانمند است

علیرضا نوری، مدرس هتلداری و فعال گردشگری در خصوص وضعیت رشته های گردشگری و هتلداری در کشور می گوید: در حال حاضر آموزش گردشگری و هتلداری در سطح کشور به دو صورت کوتاه مدت و بلندمدت تقسیم می شود.

وی اضافه می کند: در آموزش کوتاه مدت، سازمان فنی و حرفه ای و همچنین میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آموزش هایی را در برنامه خود دارند. همچنین وضعیت در آموزش های بلندمدت کمی متفاوت است که آموزش و پرورش و دانشگاه ها آموزش های لازم را انجام می دهند، اما مشکلی که وجود دارد این است که این آموزش ها متناسب با وضعیت بازار نیست.

این فعال گردشگری تصریح می کند: وضعیت نیروی انسانی ما قبل از کرونا در حوزه گردشگری و هتلداری بسیار بهتر بود، اما متاسفانه سند گردشگری و هتلداری در دوران کرونا نتوانست از نیروی انسانی خود که بسیار هم متخصص بود، حمایت کند و این امر باعث شد تا بسیاری از نیروهای گردشگری و هتلداری این سند را رها و به سندهای دیگری روی آورند تا بتوانند حمایت های بیشتری داشته باشند.

وی مطرح می کند: در این دوران هتل ها، آژانس ها و دیگر مراکز مرتبط تعطیل و بسیاری از افراد بیکار شدند و دولت کمترین حمایت را انجام داد و این امر باعث شد تا این مراکز نتوانند نیروهای انسانی خود را حمایت کنند و پس از کرونا با افت شدید نیروی انسانی ماهر در کشور روبه رو شدیم و در حال حاضر نیازمند نیروی انسانی جدید و کارا هستیم.

نوری می گوید: این مسئله در بخش گردشگری وضعیت بهتری دارد و افرادی که دیپلم، فوق دیپلم، لیسانس و یا مشاغل پاره وقت دارند، می توانند در این حوزه ورود پیدا کنند. اما مشکل تنها مشاغل گردشگری است که افراد علاقه مند بدون تخصص وارد این صنعت می شوند و هیچ کارایی لازمی را ندارند. متاسفانه تدریس هایی که در دانشگاه ها صورت می گیرد با بازار کار مطابقت ندارد و این معضل در دانشگاه های ما وجود دارد که باید بازنگری جدی در حوزه استاد، درس و منابع درسی اتفاق بیفتد.

وی تصریح می کند: خراسان رضوی قطب هتلداری و همچنین قطب گردشگری مذهبی ایران محسوب می شود و با توجه به آمار هتل ها پس از شهرهای اصفهان، شیراز و یزد بیشترین گردشگر را به خود جذب کرده و این امر نیازمند نیروی انسانی توانمند بسیار زیادی است که باید تربیت و آموزش داده شوند.

پذیرش دانشجویان رشته گردشگری متناسب با نیاز جامعه صورت نمی گیرد

محمد قاسمی خوزانی، مدرس هتلداری و فعال گردشگری خاطرنشان می کند: تناسب سازی در خصوص رشته های گردشگری و تعداد پذیرش دانشجو منجربه این خواهد شد که نیازهای جامعه و بازاریابی گردشگری را متناسب با تقاضاهایی که وجود دارد تعیین کنیم.

وی اظهار می کند: با توجه به اینکه ما برای آموزش دانشجویان رشته های گردشگری و هتلداری از اساتید مجرب و متخصص استفاده نمی کنیم این امر باعث شده تا فارغ التحصیلان رشته های گردشگری بدون هیچ تخصص و تجربه ای وارد جامعه شوند.

این مدرس هتلداری بیان می کند: در حال حاضر عده زیادی از اساتید، متناسب با تخصص خود تدریس نمی کنند و تا زمانی که به این موضوع توجه نشود شاهد حضور اساتیدی هستیم که پایان نامه و تخصص آن ها متناسب با گردشگری و هتلداری نیست، اما متاسفانه در دانشگاه ها علیرغم نبود استاد متخصص این ۲ رشته، مدیریت گردشگری تدریس می شود.

وی ادامه می دهد: تا زمانی که از اساتید متخصص و مجرب برای آموزش رشته گردشگری و هتلداری استفاده نکنیم، این اقدام در نهایت ختم به این می شود که کتاب هایی را در دست داشته باشیم که تخصصی نیست و تنها آموزش را با مواردی که جمع آوری کردند تا رزومه ای برای خود داشته باشند برای تدریس استفاده می کنند.

قاسمی خوزانی می گوید: همچنین برگزاری کارگاه های تخصصی از جمله موارد و راهکارهایی است که توانمندی اساتید را به خصوص در ارتباط با طرح ها و پژوهش ها افزایش می دهد، اما متاسفانه عده ای از اساتید مدرس در رشته گردشگری و هتلداری با چنین مدلی آشنا نیستند و نمی توانند طرح امکان سنجی گردشگری و همچنین امکان سنجی اقتصادی را انجام دهند. متاسفانه برخی از اساتید حتی توان محاسبه و ارزیابی اکولوژیکی توسعه گردشگری را ندارند و در دانشگاه ها مباحثی را تدریس می کنند که مورد نیاز و در اولویت جامعه نیست.

این فعال گردشگری خاطرنشان می کند: با توجه به اینکه مقطع دکتری رشته های گردشگری در خراسان رضوی وجود ندارد و مدیران هم هیچ تقاضا و احساس نیازی در این خصوص نمی کنند و اینکه خراسان رضوی استانی پهناور و بزرگترین قطب گردشگری را داراست نباید از ظرفیت کمی برخوردار باشد.

قاسمی خوزانی تاکید کرد: واقعیت این است که ما در خراسان رضوی سازمان های مختلفی داریم که به نوعی فرهنگی است و اگر بتوانیم موارد اجرایی را با نیازهای علمی و آموزشی کنار هم قرار دهیم قطعا اقدامات و راهکارهای مختلفی تحقق پیدا می کند که باعث می شود مشکلات آموزشی رشته گردشگری نیز مرتفع شود.