جبران جاماندگی قیمت بلیت در قطارهای لوکس

بر اساس توافقات شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی، تغییر قیمت، بلیط قطارهای مسافری پنج ستاره به سال ۱۴۰۳ موکول شد.

به گزارش «دنیای سفر»، دستور کار صدو نوزدهمین نشست شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی به موضوعی اختصاص داشت که به حوزه گردشگری مربوط می شد؛ قیمت گذاری قطارهای مسافری پنج ستاره! بر اساس توافقات این شورا افزایش قیمت بلیت این قطارها به سال ۱۴۰۳ موکول شد، در عین حال نرخی که در این جلسه پیشنهاد شده تغییر قیمت را در سال آتی نشان می دهد. این موضوع چه تاثیری بر گردشگری خواهد داشت؟ و آیا به کاهش سفر با این قطارها منجر نمی شود؟

پنج ستاره ها آزاد می شوند؟

با راه اندازی قطارهای مسافری پنج ستاره در سال ۱۳۹۴ مقرر شد تا نظام قیمت گذاری بلیت آنها بر اساس عرضه و تقاضای بازار تعیین شود. در سال ۱۳۹۷ تبصره ای به دستورالعمل رتبه بندی قطارهای مسافری افزوده شد که بر مبنای آن اگر قطاری بتواند رتبه پنج ستاره بودن را داشته باشد سقف قیمتی که می تواند تعیین کند سه برابر قیمت بلیت قطارهای چهار ستاره است. این موضوع در سال ۱۴۰۰ نیز در نظام قیمت گذاری اعمال شد. در سال ۱۴۰۱ طبق مصوبه ستاد تنظیم بازار قیمت بلیت قطارهای مسافری برای آن سال ۲۵ درصد افزایش یافت، اما به گفته فعالان اقتصادی در این حوزه، نه تنها نظام مبتنی بر عرضه و تقاضا تا سقف سه برابری قطارهای چهار ستاره رعایت نشد، بلکه مصوبه ستاد تنظیم بازار نیز برای قطارهای پنج ستاره نادیده گرفته شد و مالکان این قطارها نتوانستند افزایش ۲۵ درصدی قیمت را داشته باشند.

در سال ۱۴۰۲ شاهد افزایش ۲۹ درصدی قیمت بلیت قطارهای مسافری بودیم، اما باز هم قطارهای پنج ستاره از این موضوع مستثنی شدند و در ادامه با پیگیری های صورت گرفته با ۱۰ درصد افزایش موافقت شد. مالکان این قطارها در این سال ها پیگیر روند آزادسازی قیمت این قطارها یا لااقل اجازه افزایش قیمت مشابه سایر قطارها بودند؛ موضوعی که در صدو نوزدهمین نشست شورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی به نتیجه رسیده و آنها در سال ۱۴۰۳ گرچه همچنان از قیمت گذاری آزاد مدنظرشان فاصله دارند، اما می توانند دو افزایش قیمت سال های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ را اعمال کرده و تورم سال ۱۴۰۳ را نیز به آن بیفزایند. با این حال پرسش این است که آیا این جهش قیمتی تاثیری در بازار آن ها نخواهد داشت یا گردشگران را از انتخاب این گزینه برای سفر به واسطه بالا رفتن یکباره قیمت محروم نمی کند؟

نوروز افزایش قیمت نداریم

رضا رستمی ،رئیس کمیسیون حمل و نقل اتاق بازرگانی ایران در این باره به «دنیای اقتصاد» می گوید: در نشست اخیر شورای گفت وگو که با حضور نمایندگان دولت و مجلس برگزار شد آنها بر حق مالکان قطارهای پنج ستاره برای قیمت گذاری صحه گذاشتند. با این حال به واسطه نزدیک بودن به تعطیلات سال نو و نوسانات قیمتی توافق حاصل شد که تا پایان سال، این قطارها افزایش قیمت را اعمال نکنند.او می افزاید: با توجه به افزایش ۲۵ درصدی در سال ۱۴۰۱ و ۲۹ درصدی در سال ۱۴۰۲، ما یک افزایش بالای ۵۴ درصدی اولیه در نرخ قطارهای پنج ستاره خواهیم داشت که به آنها تورم سال ۱۴۰۳ هم اضافه می شود.

در واقع متولی دولتی در راه و شهرسازی و نماینده مجلس قبول کردند در بحث حمایت از سرمایه گذاری در قطارهای پنج ستاره و رونق این بخش با حضور سرمایه گذاری جدید و به تبع آن صنعت توریسم این اقدام صورت گیرد. او در این باره که چرا بلیت قطار به رویایی دور از دسترس برای ایرانی ها بدل شده و بسیاری بلیت ها را از بازار سیاه و از سایر مجاری غیررسمی خریداری می کنند، گفت: باید در این زمینه دستگاه های نظارتی حضور جدی تری داشته باشند. از نظر ایمنی و جاذبه های گردشگری، این شیوه حمل و نقل برای گردشگران ایرانی جذابیت زیادی دارد و اگر بازار سیاه ایجاد نشود مردم می توانند از این گزینه برای سفرهایشان استفاده کنند.

مخاطبان قطار پنج ستاره، قشر مرفه هستند

سبحان نظری، رئیس هیات مدیره انجمن صنفی شرکت های ریلی نیز در گفت وگو با «دنیای اقتصاد» با اشاره به اینکه بیش از ۵۴ درصد افزایش اولیه در بلیت قطارهای پنج ستاره که در سال های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ اعمال نشده به اختلاف مالکان و متولی حمل و نقل ریلی برمی گشت، می گوید: در حالی این قطارها از این موضوع محروم شدند که قطارهای با ستاره های پایین تر توانستند عدد ۲۵ درصد و ۲۹ درصد افزایش قیمت را در این دو سال اعمال کنند. آیا این افزایش قیمت بالا تاثیری در کاهش تمایل به استفاده از این قطارها و محروم شدن برخی مسافران از این گزینه ندارد؟ پاسخ نظری به این پرسش منفی است. او توضیح می دهد: مخاطبان این قطارها قشر مرفه جامعه هستند که یا به خاطر ترس از پرواز یا پیدا نکردن بلیت هواپیما نتوانسته اند از این گزینه استفاده کنند.

او می افزاید: سهم قطارهای پنج ستاره از کل قطارها تنها ۵ درصد است. اگر این رقم را با عدد۱.۵درصد کل سهم حمل و نقل ریلی نسبت به سایر اقسام حمل و نقل مقایسه کنیم می بینیم که این عدد آن قدر کوچک است که افزایش آن تاثیری در کلیت توریسم ایران ندارد. رئیس هیات مدیره انجمن صنفی شرکت های ریلی ادامه می دهد: در ۲۰ سال اخیر کل سفرهای برون شهری که با انواع نقلیه خصوصی و عمومی نظیر هواپیما، قطار، اتوبوس، سواری کرایه ای و سواری شخصی انجام شده یک و نیم تا دو میلیارد سفر بوده است و از این میزان بین ۲۰ میلیون در دو دهه اخیر با استفاده از قطار سفر رفته اند. حال اگر ۵ درصد از این ۲۰ میلیون سهم قطارهای پنج ستاره باشد آنگاه می بینیم که آن ها اثر محسوسی در کاهش سفر ندارند.

به گفته نظری، اصلاح نرخی که معوق شده بود به مستنداتی برمی گشت که متولی حمل و نقل ریلی از مالکان قطارها درخواست کرده بود و در جلسه اخیر شورای گفت وگو این مستندات مورد بررسی سایر شرکت کنندگان نیز قرار گرفت. او همچنین درباره پشتوانه قانونی آزاد بودن قیمت این قطارها می گوید: قطارهای پنج ستاره از هفت سال پیش مشغول فعالیت هستند. در ابتدا قرار بود برای آنها قیمت گذاری دستوری صورت نگیرد. همین وعده باعث سرمایه گذاری هنگفت در این بخش و خرید واگن های استاندارد شد. با این حال در چند سال اخیر، دولت خلف وعده کرده و آنها را از افزایش قیمت حتی بر اساس تورم هم محروم کرد.

او اضافه می کند: سرمایه گذاری در حمل و نقل ریلی یک سرمایه گذاری چند ده ساله یعنی ۴۰ تا ۵۰ ساله است و کسی که وارد این حوزه می شود می خواهد برای دهه ها کار انجام دهد. با این حال با خلف وعده دولت به تدریج شاهد خروج قطارها از این بخش به واسطه به صرفه نبودن خواهیم بود.

رئیس هیات مدیره انجمن صنفی شرکت های ریلی ادامه می دهد: در سال ۱۳۹۴، دستورالعمل تعریف شده استانداردهای سختگیرانه ای برای این قطارها به لحاظ فنی و رفاهی اعمال کرد و این قطارها با همین استانداردها وارد خط شدند. با این حال نگه داشتن این استانداردها با قیمت های دستوری فعلی امکان پذیر نیست. در این شرایط اگر بخشی از قطار خراب شود و نیازمند تعمیر باشد مالک ترجیح می دهد به جای تعمیرات پرهزینه قطار را از ریل خارج کند که در نهایت همین موضوع به کاهش ظرفیت های حمل و نقل ریلی می انجامد.