روستای خرقان شاهرود

روستای خرقان شاهرود یکی از روستاهای زیبا در نزدیکی شهر شاهرود است که در طی چندین سال اخیر از سوی سازمان بهداشت جهانی عنوان روستای سالم را به خود گرفته است. روستای خرقان در آخر هفته ها میزبان گردشگران زیادی از سراسر کشور است . مرکز این دهستان قلعه نو خرقان است و شامل چند جاذبه تاریخی وعرفانی می باشد.

تاریخچه و ریشه نامگذاری

برخی از پژوهشگران معتقدند نام این روستا در ابتدا خلقان بوده که در گذر زمان، حرف ل به ر تغییر یافته است. خلقان به معنی انبوه مردم است و به دلیل اینکه در زمان های گذشته روستاها جمعیت زیادی داشتند، بدین نام خوانده شده است. برخی دیگر از پژوهشگران نیز نام این روستا از ابتدا همان خرقان به معنی خرقه ها می دانند و دلیل این نامگذاری خرقان به خاطر تولید و خرید و فروش خرقه صوفیان در این منطقه بوده است. برخی در تلفظ نام روستای خرقان، حرف ر را با تشدید می خوانند و برخی دیگر به حالت سکون تلفظ می کنند.

بافت روستای خرقان

بافت روستای خرقان به خاطر شیب ملایم کوهستان به صورت متراکم است. خانه ‌های روستا دارای سقف ‌های شیروانی و دیوارهای‌ کاهگلی هستند. در حالت کلی بافت این روستا حال و هوای قدیمی دارد و از گل، سنگ، خشت، چوب و آجر تشکیل شده است. پوشش مردان روستای خرقان لباس محلی شامل بالاپوش، کلاه نمدی، شلوار و گیوه است و زنان این روستا نیز چارقدهای بلند و پیراهن‌ های رنگی و جلیقه به تن می کنند. اگر دوست دارید غذاهای سنتی روستای خرقان را امتحان کنید، این غذاها عبارتند از اشکنه، ماست جوش، قوروتی، آبگوشت و آش ترش.

جاهای دیدنی روستای خرقان

روستای زیبای خرقان شامل جاذبه های مهم دیدنی و گردشگری است. یکی از این جاذبه ها مزار شیخ ابوالحسن خرقانی است که در همین روستا متولد و فوت است. خرقانی از بایزید بسطامی تاثیر می گرفته و یکی از استادان خواجه عبدالله انصاری به شمار می ‌رفت. عطار نیشابوری نیز در وصف وی نوشته هایی داشته است. آرامگاه شیخ خرقانی بر روی تپه ای در شمال روستا قرار گرفته و قطعه سنگی مرمری همراه با اشعار بر روی آن قرار داده شده است.

این آرامگاه از جنس آجر و به شکل مخروط است که در سال ۱۳۵۲ در آثار ملی به ثبت رسیده است. در مجاورت این آرامگاه به مسجدی دسترسی خواهید داشت که در دوره ایلخانان مغول ساخته ‌شده ولی تنها محراب از آن باقی مانده است. محراب این مسجد رو به مغرب ساخته شده است. امروزه نیز در همین محل مسجدی با گچ بری‌های زیبا بنا شده است که کتیبه هایی از سخنان شیخ به همراه آیاتی از قرآن به خط ریحان و با نقش هایی از گل و بوته دیده می شوند. بعد از زیارت مقبره شیخ ابوالحسن خرقانی می توانید از کهنه قلعه و تپه تاریخی کولی بازدید کنید که واقعا ارزش زیادی دارند. جزو آثار پیش از اسلام محسوب می شوند.

گوردخمه

در اطراف این آثار گور دخمه‌ هایی خواهید دید که به شکل تالار هستند و به طرز عجیبی طاقچه و گودال ندارند، ممکن است کاربردشان با دیگر دخمه ها متفاوت بوده است. همچنین در بازدید از این مجموعه به آجرهای لعابدار، سفال‌ هایی به رنگ قهوه‌ای، سفال ‌‌های نخودی رنگ مورد استفاده در ظروف ضخیم کنده کاری شده، سفال‌ های خاکستری و ظروف به شکل پرندگان را خواهید دید که یادگاری از دوره سلجوقی، ایلخانی و تیموری هستند.
در روستای خرقان خانه ‌هایی را خواهید دید که منزلگاه مریدان و شاگردان خرقانی بوده اند، همچنین در قسمت غربی گورستانی مربوط به دوره پیش از اسلام و دوره اشکانیان و ساسانیان است.

قلعه شهرآباد

یکی دیگر از جاذبه های روستای خرقان، قلعه شهر آباد است که در شمال شرق روستا قرار دارد و زمانی به عنوان اقامتگاه موقت کاروانیان استفاده می شده است و قدمتی حدودا ۲۵۰ ساله دارد، تاکنون هیچ مرمتی بر روی این قلعه انجام نشده و در زمان های گذشته مردم روستا برای حفظ جان و مال خود از حمله ترکمن ‌ها در این قلعه ساکن می شدند.

امامزاده معصوم زاده

جاذبه دیگر امام زاده معصوم زاده است و ایشان یکی از نوادگان امام موسی بن جعفر(ع) هستند. این امام زاده همواره مورد توجه اهالی روستا بوده است. همچنین روستای خرقان شامل یخدان و آب انبارهایی به شکل گنبد است که یادگاری دوره قاجاریه هستند و از چوب، خشت و گل ساخته شده اند.

موقعیت جغرافیایی

روستای خرقان در دامنه جنوب شرقی رشته کوه البرز قرار دارد. از لحاظ اقلیمی معتدل بوده که دارای زمستان ‌های سرد و تابستان های معتدل است. این روستا از شرق به سیاه کوه، از شمال شرق به زرین کوه، از شمال غرب به کوه ‌های بیدر و برون برون می رسد. جنوب و غرب این روستا نیز به شاهرود می رسد که از سمت شرق نیز به دو کیلومتری جاده اصلی شاهرود منتهی می شود. از محصولات مهم زراعی روستای خرقان می توان به گندم، جو، سیب زمینی، ذرت، گوجه، خیار، چغندر و لبنیات اشاره کرد.

نحوه دسترسی به روستای خرقان

اگر از سمت پایتخت می خواهید به روستای خرقان بروید. باید ۴۲۷ کیلومتر راه طی کنید که از تهران تا شاهرود به صورت آزاد راه است . بعد از رسیدن به شاهرود از سمت شمال شرق هفت کیلومتر طی کرده تا به بسطام برسید. از آنجا تا خرقان نیز ۱۷ کیلومتر راه دارید.