آشواگاندا یا جینسینگ هندی؛ خواص شگفت‌انگیز و روش مصرف

آشواگاندا یا جینسینگ هندی یکی از گیاهان دارویی است که در طب آیورودا استفاده زیادی دارد. هزاران سال است که مردم برای درمان استرس، افزایش انرژی و بهبود تمرکز از آشواگاندا استفاده می‌کنند. اگر می‌خواهید با این گیاه بیشتر آشنا شوید، حتما این مقاله بخوانید.

آشواگاندا چیست؟

آشواگاندا با نام علمی «Withania somnifera» یکی از مهم‌ترین گیاهان استفاده‌شده در طب آیوروداست. آیورودا شکل سنتی طب بر اساس اصول درمان طبیعی هندی است.

در زبان سانسکریت، آشواگاندا به‌معنای «بوی اسب» است. این نام به‌سبب بوی ریشه این گیاه و نیروزابودنش برای آن انتخاب شده است. نام‌های دیگر این گیاه جینسینگ هندی و گیلاس زمستانی هستند.

آشواگاندا گیاهی بوته‌ای با گل‌های زردرنگ و بومی هند و آسیای جنوب شرقی است. مردم از این گیاه به‌ روش‌های مختلف همچون عصاره یا پودر آشواگاندا برای درمان بیماری‌ها استفاده می‌کنند.

خواص جینسینگ هندی

۱. کاهش اضطراب

جینسینگ هندی بیش از همه به ‌کاهش اضطراب شهرت دارد. در واقع جینسینگ نوعی آداپتوژن است. آداپتوژن ماده‌ای بی‌ضرر است که در بدن نقش تعدیل‌کننده را ایفا می‌کند و جلوی برهم‌خوردن تعادل را می‌گیرد. آشواگاندا با مهار پروتئین‌های شوک حرارتی، هورمون کورتیزول و پروتئین کیناز که اضطراب‌آورند، مقاومت بدن در برابر اضطراب را افزایش می‌دهد.

این گیاه همچنین از فعالیت محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-فوق‌کلیه می‌کاهد. این محور نوعی سیستم عصبی‌غددی است که واکنش‌های استرس‌زا را تنظیم می‌کند. افزایش فعالیت این سیستم فرد را به بیماری‌های مختلف مبتلا می‌کند.

طبق بررسی‌های علمی، مکمل آشواگاندا با کاهش کورتیزول (هورمون استرس) از اضطراب فرد می‌کاهد. البته محققان درباره مقدار مصرف مناسب این گیاه برای درمان اضطراب هنوز به توافق نرسیده‌اند.

۲. بهبود عملکرد ورزشی

آشواگاندا مکمل خوبی برای ورزشکاران است. با بررسی‌های علمی مشخص شده ورزشکارانی که روزانه ۱۲۰ تا ۱۲۵۰ میلی‌گرم جینسینگ هندی مصرف می‌کنند، هنگام ورزش از نظر قوای جسمانی و مصرف اکسیژن عملکرد بهتری دارند.

در تحقیق دیگری مشخص شده مصرف آشواگاندا حداکثر اکسیژن مصرفی (VO2 max) بزرگ‌سالان و ورزشکاران سالم را افزایش می‌دهد و در این شرایط فرد می‌تواند فعالیت‌های شدید را به‌راحتی انجام دهد. در واقع حداکثر اکسیژن مصرفی نشان‌دهنده میزان تحمل فرد هنگام ورزش‌کردن است و برای هر دو گروه ورزشکاران و افراد معمولی مهم است. هرچه مقدار حداکثر اکسیژن مصرفی بیشتر باشد، افراد کمتر در معرض بیماری‌های قلبی قرار می‌گیرند.

همچنین بعضی تحقیقات حاکی از این بوده‌اند که مصرف ۶۰۰ میلی‌گرم آشواگاندا در روز به‌مدت ۸ هفته، قدرت عضلانی را افزایش چشمگیری می‌دهد.

۳. احتمال کاهش علائم برخی بیماری‌های ذهنی

طبق برخی از بررسی‌ها، ممکن است آشواگاندا برای کاهش علائم بعضی از بیماری‌های ذهنی مانند افسردگی مؤثر باشد. در تحقیقی، افسردگی و اضطراب افرادی که ۱۲ هفته روزی ۱۰۰۰ میلی‌گرم آشواگاندا مصرف کردند، تا حد چشمگیری کاهش یافت.

بررسی‌های محدودی هم در سال ۲۰۱۳ انجام شدند که بر اساس آنها، این گیاه اختلالات شناختی در افراد مبتلا به اختلال دوقطبی را کم می‌کند. در تحقیقات سال ۲۰۲۱ هم محققان به این نتیجه رسیدند که آشواگاندا ممکن است افسردگی، اضطراب، بی‌خوابی و دیگر مشکلات روان و اعصاب را بهبود بخشد. البته درخصوص این فواید جینسینگ هندی هنوز باید بررسی‌های دقیق‌تری انجام شود.

۴. افزایش تستوسترون و بهبود باروری مردان

ریشه گیاه، پودر و قرص مکمل آشواگاندا

بنا بر بعضی بررسی‌ها، مکمل آشواگاندا قرص مفیدی برای افزایش هورمون تستوسترون و بهبود باروری مردان است. همچنین طبق مرور ۴ تحقیق درباره آشواگاندا، این گیاه حجم مایع منی، غلظت و تحرک اسپرم‌ها را در مردان دچار غلظت کم اسپرم افزایش می‌دهد. البته در این خصوص هم باید تحقیقات بیشتری انجام شود.

۵. کاهش قند خون

طبق بررسی‌های محدود انجام‌شده،‌ آشواگاندا احتمالا برای افراد مبتلا به دیابت مفید است. این گیاه می‌تواند از مقدار قند خون هموگلوبین A1c ناشتا، انسولین، لیپیدهای خون و نشانگرهای استرس اکسیداتیو بکاهد.

این ویژگی ممکن است به‌دلیل وجود ترکیبی به‌نام «ویتافرین ای» در جینسینگ هندی باشد. این ماده ضددیابتی قوی است که سلول‌های بدن را تشویق به جذب گلوکز از جریان خون می‌کند. بااین‌حال تحقیقات در خصوص فواید آشواگاندا برای افراد مبتلا به دیابت به تحقیقات دقیق‌تری نیاز دارد.

۶. کاهش التهاب

ماده «ویتافرین ای» موجود درآشواگاندا ممکن است برای کاهش التهاب در بدن مفید باشد. در واقع این ماده از پروتئین‌های التهابی مانند اینترلوکین-۱۰ و نشانگرهای التهابی می‌کاهد. البته بررسی‌ها در این باره هنوز بسیار محدود است.

۷. بهبود عملکرد مغز

مصرف آشواگاندا برای بهبود عملکرد شناختی و بهبود نقص شناختی ملایم افراد مسن و مبتلایان به شیزوفرنی مفید است. منظور از عملکرد شناختی عملکرد اجرایی، توجه، مدت‌زمان واکنش و انجام‌دادن وظایف شناختی است.

در تحقیقی که روی ۵۰ بزرگ‌سال انجام شد، مشخص شد مصرف روزانه ۶۰۰ میلی‌گرم آشواگاندا به‌مدت ۸ هفته عملکردهای مغز همچون حافظه فوری و کلی، توجه و سرعت پردازش اطلاعات را بهبود می‌بخشد.

همچنین در تحقیقی که سال ۲۰۲۰ انجام شد، محققان دریافتند آشواگاندا از سیستم عصبی محافظت می‌کند و جلوی بیماری‌های تحلیل‌برنده عصبی همچون آلزایمر، هانتینگتون و پارکینسون را می‌گیرد.

البته تأیید قطعی این ویژگی آشواگاندا هم به بررسی‌های بیشتری نیاز دارد.

۸. بهبود خواب

بسیاری از مردم از آشواگاندا برای داشتن خوابی راحت استفاده می‌کنند و طبق شواهد هم این گیاه برای رفع برخی از مشکلات خواب مفید است. مثلا با بررسی ۵۰ داوطلب بزرگ‌سال در رده سنی ۶۵ تا ۸۰ سال مشخص شد مصرف روزانه ۶۰۰ میلی‌گرم ریشه آشواگاندا به‌مدت ۱۲ هفته کیفیت خواب و هوشیاری ذهنی آنها پس از بیداری را افزایش چشمگیری داده بود.

علاوه‌بر این بررسی، مرور ۵ تحقیق باکیفیت حاکی از این بود که آشواگاندا:

• اثر مثبتی روی کیفیت کلی خواب دارد؛
• از اضطراب می‌کاهد؛
• در هوشیاری پس از بیدارشدن افراد نقش دارد.

البته این نتایج در ۵۰ فردی که در آزمایش شرکت کرده بودند، بارزتر بود.

۹. سلامت قلب

آشواگاندا از فشار خون و کلسترول بالا می‌کاهد و درد در قفسه سینه را بهبود می‌بخشد و در کل از ابتلا به بیماری‌های قلبی پیشگیری می‌کند و به‌دلیل این ویژگی‌ها موجب سلامت قلب می‌شود.

۱۰. خاصیت ضدسرطانی

در جدیدترین بررسی این گیاه مفید در سال ۲۰۲۳ مشخص شد آشواگاندا خواص ضدسرطانی هم دارد که البته برای اثبات قطعی این خاصیت آشواگاندا باید بررسی‌های بیشتری انجام شود.

عوارض آشواگاندا

استفاده از جینسینگ هندی به‌مدت حداکثر ۳ ماه عارضه خاصی ایجاد نمی‌کند و برای بیشتر مردم ایمن است. اما عوارض ناشی از استفاده طولانی‌مدت آن هنوز ناشناخته است. درهرحال آشواگاندا برای افراد زیر ایمن نیست:

• زنان باردار (ممکن است موجب سقط جنین شود)؛
• زنان شیرده؛
• افراد مبتلا به سرطان پروستات حساس به هورمون؛
• افرادی که داروهایی چون بنزودیازپین، ضدتشنج یا باربیتورات مصرف می‌کنند؛
• افرادی که تازه جراحی شده‌اند؛
• مبتلایان به بیماری‌های خودایمنی یا اختلال تیروئید؛
• مبتلایان به بیماری‌های کبدی.

برخی از افراد پس از مصرف آشواگاندا، دچار این عوارض جانبی شدند:

• ناراحتی در دستگاه گوارش فوقانی؛
• خواب‌آلودگی؛
• اسهال؛
• استفراغ؛
• سردرد؛
• تغییرات ناخوشایند در فشار و قند خون؛
• ضربان قلب خیلی سریع؛
• واکنش‌های شدید پوستی.

برخی از زنان نیز به عوارضی چون تورم سینه و خون‌ریزی واژنی مبتلا شده‌اند.

در ضمن این گیاه ممکن است با برخی از داروهای ضدافسردگی مانند بازدارنده‌های منوآمین اکسیداز تداخل داشته باشد. همچنین آشواگاندا ممکن است اثر داروهای فشار و قند خون، بیماری‌های قلبی و مسدود‌کننده‌های کانال کلسیم مانند نیفیدیپین را مختل کند.

عوارض جانبی این گیاه فوری بروز نمی‌کنند. این علائم ممکن است حتی چند ماه پس از مصرف نیز خود را نشان دهند.

طرز مصرف آشواگاندا

طبق بررسی‌ها، این گیاه را می‌توان روزی یک یا چند بار به مقدار کم استفاده کرد. البته مقدار مصرف این گیاه هنوز کاملا مشخص نیست و از ۲۵۰ تا ۱۲۵۰ میلی‌گرم در روز متغیر است و برای تعیین مقدار دقیق مصرف آن بررسی‌های بیشتر لازم است.

خرید آشواگاندا

برای خرید جینسینگ هندی می‌توانید سراغ عطاری‌ها یا فروشگاه‌های اینترنتی بروید. این گیاه به‌راحتی در دسترس است.

کلام آخر

بر اساس بررسی‌ها، آشواگاندا فواید متعددی برای سلامتی بدن دارد، اما این تحقیقات چندان دقیق و وسیع نبوده‌اند یا بیشتر روی حیوانات انجام شده‌اند. بنابراین محققان هنوز نمی‌توانند با اطمینان بگویند که این گیاه برای درمان چه بیماری‌هایی کاملا مؤثر است. بااین‌حال هزاران سال است که این گیاه در طب سنتی آیورودا جایگاه ویژه‌ای دارد و از آن استفاده‌های فراوانی شده است.

شما چطور؟ تابه‌حال از این گیاه استفاده کرده‌اید؟ اگر این‌طور است، خوشحال می‌شویم تجربه‌تان را برایمان بنویسید.