«دوستی خاله خرسه» با حیات وحش

به گزارش مشرق، طی هفته اخیر چندین ویدئو در فضای مجازی در مورد گله‌ای شدن سگ‌های ولگرد اطراف تهران و کرج وایرال شد و دست به دست چرخید البته برخی آن ویدئوها را تأیید و برخی تکذیب کردند و گفتند این ویدئوها برای حدود ۶ ماه گذشته است و جدید نیست. ویدئو جدید یا قدیم فرقی ندارد، مهم اصل قضیه و افزایش چشمگیر سگ‌های ولگرد است. به هر حال این موضوع تعجب و انتقاد بسیاری از کاربران را به همراه داشته است و سوال‌های زیادی در ذهن آنها ایجاد کرد.

برخی معتقد بودنn این قضیه ساماندهی نیاز دارد و برخی هم می‌گفتند راهکار عقیم سازی سگ‌های ولگرد است. اما دسته‌ای دیگر از کاربران هم معتقد بودند که عین سگ‌های دارای صاحب باید با این سگ‌ها برخورد کرد. اما ماجرا هر چه هست و آنچه اتفاق افتاده حکایت از افراط و تفریط دارد. افراط به دلیل غذادهی به سگ‌های ولگرد آن‌هم به صورت گسترده توسط افراد به ظاهر دوست دار محیط زیست و تفریط ناشی از مدیریت نشدن این موضوع و بی برنامگی، اما واقعاً راهکار درست در این زمینه چیست؟

برخی این روزها به شدت دوست دار محیط زیست شده و بدون اطلاع و آگاهی از چرخه حیات وحش دست به اقداماتی می‌زنند که نتیجه معکوس دارد و نه تنها باعث حفظ محیط زیست و حیات وحش نمی‌شود بلکه آسیب به آن را به همراه دارد و شاید این موضوع مصداق همان ضرب‌المثل معروف «دوستی خاله خرسه» باشد. معضلی که توسط بسیاری از کارشناسان هم هشدار داده شده است.

سو استفاده کلاهبرداران از دوست داران محیط زیست

در این میان برخی هم با سو استفاده از احساس شهروندان دوست‌دار حیات وحش، با اعلام شماره حساب درخواست کمک کرده و حتی با خریدها و انتشار ویدئو از غذادهی به سگ‌های بلاصاحب ادعای اثبات عملکرد خود را دارند، فارغ از اینکه شاید تنها یک صدم مبلغ دریافتی را هزینه کرده باشند. البته تاکنون چندین باند هم در این زمینه شناسایی و اعضای آن دستگیر شده‌اند. در یک نمونه دیگر از این باندها، یکی از اعضای باند با گرفتن حیوان و آسیب به آن ادعای این را داشت که حیوان زخمی شده و برای درمانش نیاز به کمک‌های شهروندان است.

اختلال در طبع شکارچی بودن حیوانات

در یک نمونه دیگر برخی پیشنهاد کرده‌اند اگر می‌خواهید نذری بدهید هزینه را برای غذادهی به حیات وحش و سگ‌های ولگرد اختصاص دهید و دیگ‌های بزرگی در این زمینه برپا و نذری‌های مختلفی را می‌پزند و برای حیوانات در اطراف شهرها می‌برند. فارغ از اینکه این موضوع چه مشکلاتی را برای حیات وحش به همراه دارد.

حیوانات خصوصاً سگ‌ها در طول زمان به دست انسان‌ها اهلی شده‌اند اما آزادانه گشتن سگ‌های بی‌صاحب و دارای انواع بیماری‌های خطرناک در هیچ جای دنیا پذیرفته نیست و خطرات خود را به دنبال دارد. چند سالی‌ست که حتی سازمان‌های جهانی نیز به دنبال یافتن یک راه حل منطقی از مردم کمک می‌خواهند تا این معضل را برای همیشه از میان ببرند.

سگ‌ها نیز مانند هر موجود زنده‌ی دیگری، به غذا احتیاج دارند، اما اینکه این غذا دادن باید به چه صورت باشد بسیار مهم است. عده‌ای از مردم اقدام به غذا دادن در هر زمان و مکانی می‌کنند که این کار ریسک حضور سگ‌ها را در هر جایی بالا می‌برد.

مدیریت غذا رسانی باید طوری باشد که سگ‌ها را از محل‌هایی که جامعه حضور آن‌ها را برنمی‌تابد، دور نگه دارد. اگرچه حیوانات، مانند انسان‌ها دارای عواطف هستند اما به همان اندازه می‌توانند خطرناک باشند. غذا دادن به سگ‌ها نه تنها از منظر زمان و مکان اهمیت دارد بلکه باید بدانیم این غذادهی در امر تولید مثل و طبع شکارچی بودن این حیوانات تأثیر گذار است.

از جای خالی قوانین سازمان یافته تا نبود آموزش به شهروندان

بحران افزایش جمعیت سگ‌های ولگرد هم برای انسان و هم حیوانات و محیط‌زیست بیش از پیش دردسرساز شده است. متأسفانه قوانین سازمان‌یافته‌ای برای حل این بحران وجود ندارد و جای خالی آموزش‌های مرتبط و عملی برای مقابله با سگ‌های ولگرد به شدت احساس می‌شود. همچنین حل معضل مدیریت سگ‌های ولگرد باید با هماهنگی و همکاری تمامی سازمان‌ها و ارگان‌ها و نهادهای مردمی و اجتماعی صورت پذیرد.

همچنین غذارسانی به عادت سگ‌ها و حتی گربه‌ها راهکاری برای تأمین خوراک آنها می‌شود در این صورت این حیوانات به هر فردی که حتی پلاستیک خرید در دست دارد، به گمان غذارسان بودن، نزدیک می‌شوند. در حالی که حیوانات بر اساس اصل طبیعت باید به دنبال غذا باشند و به دنبال شکار باشند و غذادهی انسان از تحرک آنها به شدت کاسته است.

خطرات افزایش سگ‌گرگ‌ها و خوی وحشی‌گری آنها

معضلات ناشی از افزایش سگ‌های ولگرد یکی و دوتا نیست. آمیزش سگ‌های ولگرد در حیات‌وحش با گرگ‌ها سبب به‌وجود آمدن سگ‌گرگ‌هایی می‌شود که به آنها گرگاس گفته می‌شود. گرگاس‌ها یا سگ‌گرگی‌ها حیواناتی هستند که اغلب هم خصوصیات سگ‌ها را دارند و هم خصوصیات گرگ‌ها را، از این رو که هم خوی وحشی‌گری گرگ‌ها را به ارث برده‌اند و هم مانند سگ‌ها از انسان نمی‌ترسند. در سال‌های اخیر آمیزش گرگ‌های ولگرد با گرگ‌های در طبیعت باعث افزایش این حیوانات شده است که برخلاف گرگ‌ها در نزدیکی شهرها و انسان‌ها زندگی کنند و در بسیاری از مواقع با آن خوی وحشی که دارند به انسان‌ها و حتی دیگر حیوانات محیط‌زیست مثل گله گوسفندان حمله کنند و باعث خسارات جدی به انسان‌ها و دام‌ها می‌شوند.

در حالی که سگ‌ها به خوردن تقریباً هر چیزی که در برای آنها می‌گذارید معروف هستند، گرگاس‌ها بیشتر حیواناتی گوشتخوار هستند، در اثر گرسنگی به محیط زندگی انسان نزدیک می‌شوند و خوی وحشی خود را نشان می‌دهند. زاد و ولد بسیار بالای آنها موجب شده تا جمعیت آنها در ایران به سرعت رو به افزایش باشد زیرا گرگاس‌ها در هر بارداری ۱۶ توله به دنیا می‌آورند که تعداد کمی نیست.

گرگاس علاوه بر ضررهای اقتصادی که برای انسان دارد به عنوان گونه‌ای جدید و رقیب سایر گوشتخواران موجود در مناطق مانند یوزپلنگ، کاراکال، پلنگ و.... بوده که در رأس هرم غذایی می‌تواند باعث به هم خوردن تعادل زیست محیطی شوند.

ضرورت استفاده از راهکاهای بین المللی

آنچه مسلم است اینکه گروه‌های غیرقانونی با استدلال‌های نادرست مانعی در برابر انجام اقدامات برای مدیریت جمعیت سگ‌های ولگرد هستند و اگر کاری برای ساماندهی این سگ‌ها هم انجام شود با اقدامات آنها دچار دور باطل خواهیم شد و باز به پله اول بر می‌گردیم لذا به نظر می‌رسد در نخستین گام لازم است همه شهروندان با افزایش آگاهی خود در این زمینه در جهت کمک به حیات وحش و نه در جهت عکس آن، به صورت ناآگاهانه قدم بردارند و به عبارتی دوستی خاله خرسه برای حیات وحش نداشته باشند و قبل از اینکه معضل سگ‌های ولگرد تبدیل به بحران شود، چاره‌ای اندیشیده و دستگاه‌های اجرایی هم راهکارهایی که به صورت بین المللی در این زمینه جواب داده، بهره مند شوند.