شوک­‌های قیمتی بازار کنسرو ماهی تن را بهتر بشناسیم+ نمودار

گروه کشت و دام بازارنیوز- مهناز میرزاده؛ یکی از انواع محصولات دریایی، تن ماهی است که به علت خواص فراوان آن مورد توجه افراد زیادی در سراسر دنیا قرار گرفته است که رایج ترین شکل مصرف آن به شکل کنسرو شده است. این محصول حاوی غنی ترین مواد غذایی است چرا که کالری فراوانی دارد و نیز سرشار از پروتئین با کیفیت است و دیگر اینکه مقدار قابل توجهی اسید آمینه مورد احتیاج بدن را دارا است که برای همه سنین هضمش آسان است و مهمتر اینکه مقدار چربی و کلسترول آن پایین است.

در واقع وجود این ویژگی­ ها باعث شده است که روند قیمتی و تحولات زنجیره تأمین کنسرو تن ماهی بسیار مورد توجه عامه مردم و کارشناسان قرار گیرد. به گونه ای که کنسرو تن ماهی توسط سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان قیمت گذاری می ­شد. آخرین نرخ مصوب اعلام شده از سوی سازمان حمایت و کارگروه تنظیم بازار برای تن ماهی ساده 75 هزار تومان است.

با توجه به اهمیت موضوع در این گزارش به بررسی روند قیمتی کنسرو تن ماهی در سال­های اخیر پرداخته می­ شود.

الف) روند قیمت کنسرو ماهی تن و تغییرات ماهانه آن

نمودار 1 روند قیمت کنسرو ماهی تن (180 گرمی) به همراه تغییرات ماهانه قیمت آن از ابتدای سال 1400 را به تصویر کشیده است. همان­طور که ملاحظه می شود، در آبان ماه 1402 هر قوطی کنسرو ماهی تن 74.5 هزار تومان توسط خانوارهای شهری کشور خریداری شده است که نسبت به مهرماه 1402 افزایش قیمت 3 درصدی داشته است.

سرعت رشد قیمت ماهانه در آبان ماه نسبت به مهرماه افزایش یافته است ولی با قله افزایش قیمت ماهانه فاصله بسیاری دارد. بیشترین افزایش قیمت ماهانه کنسرو ماهی تن مربوط به خردادماه 1402 با تغییرات 28 درصدی بوده است. در واقع قیمت هر قوطی کنسرو ماهی تن از 44.4 هزار تومان به 56.7 هزار تومان رسید.

نکته بعدی اینکه در دو سال اخیر، هر دو شوک قیمتی در خرداد ماه اتفاق افتاده است. در شوک اولی مربوط به خردادماه 1401 قیمت هر قوطی کنسرو ماهی تن وارد کانال قیمتی 30 هزار تومان شد. در شوک دوم مربوط به خردادماه 1402 قیمت هر قوطی کنسرو ماهی تن وارد کانال 50 هزار تومان شد.

با این حال مشاهدات میدانی نشان می‌دهد اخیرا بیشتر برند‌ها کنسرو تن ماهی ساده بدون افزودنی و در روغن معمولی را با قیمت مصرف‌کننده 79.9 هزار تومان روی قوطی، عرضه می‌کنند که از آخرین نرخ مصوب اعلام شده برای این محصول بالاتر است، اما در برخی سوپرمارکت‌ها این محصول ۱۰ هزار تومان گران‌تر یعنی با قیمت ۸۹ هزار تومان به فروش می‌رسد و قیمت انواع طعم دار و دارای افزودنی مثل فلفلی یا تن ماهی در روغن زیتون، بعضا و در برخی برند‌ها از ۱۰۰ هزار تومان هم گذشته است

ب) روند قیمت کنسرو ماهی تن و تغییرات نقطه به نقطه آن

نمودار 2 روند قیمت کنسرو ماهی تن (180 گرمی) به همراه تغییرات ماهانه قیمت آن از ابتدای سال 1400 را به تصویر کشیده است. همان­طور که ملاحظه می شود در آبان ماه 1402 هر قوطی کنسرو ماهی تن 74.5 هزار تومان توسط خانوارهای شهری کشور خریداری شده است که نسبت به آّبان ماه 1401 افزایش قیمت 112 درصدی داشته است.

در واقع قیمت کنسرو ماهی تن در یک سال گذشته بیش از 2 برابر افزایش یافته است که همین موضوع منجر به ثبت بالاترین تورم نقطه به نقطه کنسرو ماهی تن شده است. کنسرو ماهی تن همزمان با حذف ارز ترجیحی در پایان اردیبهشت ماه 1401 روند افزایشی به خود گرفت که شیب آن از اردیبهشت ماه 1402 تندتر از گذشته شده است.

ج) نکته پایانی

کنسرو تن ماهی از جمله محصولات غذایی است که قیمت آن توسط ستاد تنظیم بازار و بر اساس قیمت تمام شده و قدرت خرید مردم تنظیم می­شد. بنابراین شوک­های قیمتی ایجاد شده در بازار کنسرو ماهی تن ناشی از تغییر قیمت ستاد تنظیم بازار است.

علاوه بر این کاهش تولید و صید ماهی تن در داخل و کاهش واردات به دلیل محدودیت های ارزی از مهم ترین دلایل شوک ­های قیمتی در بازار کنسرو تن ماهی در سال­های اخیر بوده است. در واقع با توجه به وابستگی تولید کنسرو تن ماهی واردات، هر گونه سیاست ارزی و تجاری به صورت مستقیم بازار این محصول را تحت تاثیر قرار می­دهد.

بنابراین در پایان پیشنهاد می شود، توسعه صنعت تولید کنسرو تن ماهی در چارچوب سیاست­های توسعه دریا محور به طور جدی مورد توجه قرار گیرد. به این صورت که نسبت به احداث و ایجاد کارخانجات تن ماهی به منظور صادرات اقدام شود.

این موضوع با توجه به اینکه خطوط تولید کنسرو ماهی و ماشین آلاتی که در آن به کار رفته‌اند سال‌ها است که در کشورمان بومی سازی شده‌اند و در کارخانه‌های مطرح تولید کنسرو ماهی استفاده می‌شوند، اهمیت بیشتری دارد.

پایان پیام//