سیستوسکوپی؛ روشی برای تشخیص و درمان مشکلات مثانه

اگر دچار مشکلات ادراری شده باشید، شاید نام سیستوسکوپی برایتان آشنا باشد. سیستوسکوپی یعنی متخصص مجاری ادراری از یک دوربین برای دیدن مثانه و مجرای ادرار فرد استفاده می‌کند. این روش برای تشخیص و درمان بعضی از مشکلات ادراری مفید است. برای آشنایی بیشتر با سیستوسکوپی و نحوه انجام آن تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.

سیستوسکوپی چیست؟

مثانه تا زمانی که ادرار از طریق مجرای ادراری از بدن خارج شود، آن را نگه می‌دارد. پزشک با استفاده از سیستوسکوپی می‌تواند مثانه و مجرای ادراری شما را مشاهده کند در این روش، پزشک از سیستوسکوپ، شامل یک لوله باریک دارای لنز و دوربین، استفاده می‌کند. سیستوسکوپی برای تشخیص و درمان مشکلات ادراری استفاده می‌شود. مجرای ادراری مردان در انتهای آلت تناسلی و در زنان در بالای واژن قرار دارد.

کاربرد سیستوسکوپی

سیستوسکوپی مثانه برای موارد مختلفی انجام می‌شود، از جمله:

• مشکلات کنترل مثانه مثل احتباس ادرار (ناتوانی در تخلیه کامل مثانه) یا بی‌اختیاری (ناتوانی در کنترل جریان ادرار)؛
• سنگ مثانه؛
• خون در ادرار؛
• عفونت‌های مکرر مجرای ادراری؛
• ادرار دردناک.

۱. سیستوسکوپی تشخیصی

سیستوسکوپی برای تشخیص بیماری‌های مختلف هم تجویز می‌شود، از جمله:

• سرطان مثانه یا سرطان مجرای ادراری؛
• سنگ مثانه؛
• مشکل کنترل مثانه؛
• پروستات بزرگ‌شده؛
• تنگی مجرای ادرار و فیستول مجراری ادراری؛
• عفونت مجرای ادراری.

۲. سیستوسکوپی درمانی

گاهی سیستوسکوپی برای درمان استفاده می‌شود، از جمله:

• گرفتن نمونه ادرار از مجرای ادراری؛
• تزریق رنگ برای عکس‌برداری پرتوی ایکس؛
• تزریق دارو برای توقف نشت ادرار؛
• خارج‌کردن استنت مجرای ادراری؛
• خارج‌کردن سنگ مثانه، بافت غیرطبیعی، پلیپ یا تومور؛
• برداشتن تکه کوچکی از بافت مثانه یا مجرای ادراری؛
• درمان تنگی یا فیستول مجرای ادراری.

انواع سیستوسکوپی

۲ نوع سیستوسکوپی وجود دارد که پزشک با توجه به وضعیت بیمار، یکی از آنها را انتخاب می‌کند:

• سیستوسکوپی سخت: این نوع از سیستوسکوپ خم نمی‌شود. ممکن است پزشک برای نمونه‌برداری یا برداشتن تومور دستگاه سیستوسکوپی را از طریق لوله وارد کند.
• سیستوسکوپی منعطف: پزشک از دستگاهی انعطاف‌پذیر برای بررسی داخل مثانه و مجرای ادراری استفاده می‌کند.

آمادگی قبل از سیستوسکوپی

با توجه به علت سیستوسکوپی، ممکن است بعد از انجام آن به خانه بروید یا نیاز باشد یک شب در بیمارستان بمانید. در بیشتر موارد تشخیصی، پزشک از ژل بی‌حسی استفاده می‌کند و فرد درد مجرای ادراری را حس نمی‌کنید. برای موارد درمانی، ممکن است بیهوشی عمومی لازم باشد. بعد از بیهوشی عمومی، برای رفتن به منزل باید شخصی همراه شما باشد.

آمادگی برای سیستوسکوپی به نوع بیهوشی و علت انجام این روش بستگی دارد. در کل باید چند نکته را رعایت کنید، از جمله:

• قبل از سیستوسکوپی نمونه ادرار شما برای بررسی عفونت مجراری ادراری گرفته می‌شود. اگر عفونت داشته باشید، قبل از انجام سیستوسکوپی باید درمان شود.
• بلافاصله بعد از سیستوسکوپی ادرار کنید.
• فهرستی از داروها و مکمل‌های مصرفی همراه داشته باشید.
• مصرف داروهای رقیق‌کننده خون مثل آسپرین و وارفارین را متوقف کنید، البته اول با پزشک مشورت کنید.
• در صورت بارداری به پزشک اطلاع دهید. بی‌حسی عمومی و موضعی ممکن است به جنین در حال رشد آسیب بزند.

سیستوسکوپی چگونه انجام می‌شود؟

ممکن است سیستوسکوپی ناراحت‌کننده باشد، اما به‌کمک بیهوشی درد را حس نمی‌کنید. سیستوسکوپی معمولا ۱۵ تا ۲۰ دقیقه طول می‌کشد و سیستوسکوپی تشخیصی معمولا فقط ۵ دقیقه است، اما کل فرایند ممکن است طولانی‌تر باشد. فرایند نمونه‌برداری و درمان طولانی‌تر است.

هنگام سیستوسکوپی، پزشک چند کار انجام می‌دهد:

• سیستوسکوپ آغشته به روان‌کننده را از طریق مجرای ادراری وارد مثانه می‌کند.
• آب‌نمک استریل را از طریق سیستوسکوپ وارد مثانه می‌کند. (پوشش مثانه با مثانه پر و کشیده راحت‌تر دیده می‌شود.) ممکن است احساس کنید نیاز به دفع ادرار دارید.
• داخل مثانه و مجرای ادراری را می‌بیند.
• در صورت لزوم، یک وسیله کوچک را از طریق سیستوسکوپ وارد می‌کند و از آن برای برداشتن نمونه بافت یا تومور استفاده کند.
• مایع درون مثانه را تخلیه می‌کند یا از شما می‌خواهد بعد از سیستوسکوپی به دست‌شویی بروید.

بعد از سیستوسکوپی

ممکن است یکی‌دو روز بعد از سیستوسکوپی درد شکمی، ادرار به رنگ خون یا درد داشته باشید. همچنین ممکن است احساس دفع زیاد یا اورژانسی داشته باشید. این مشکلات باید بعد از ۴۸ ساعت برطرف شوند. شاید پزشک برای جلوگیری از عفونت آنتی‌بیوتیک تجویز کند.

برای ازبین‌بردن عوارض جانبی می‌توانید چند کار انجام دهید:

• یک دستمال گرم و مرطوب را نزدیک مجرای ادراری قرار دهید یا در وان آب گرم بنشینید؛
• هر روز مقدار زیادی آب بنوشید تا مثانه شما تخلیه شود؛
• از مسکن‌های بدون نسخه مثل داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی استفاده کنید.

عوارض احتمالی سیستوسکوپی

سیستوسکوپی روش کم‌خطری است، اما ممکن است عوارض جانبی احتمالی هم داشته باشد، از جمله:

• عفونت، سوراخ‌شدن یا گرفتگی مثانه.
• زخم، تنگی یا آسیب مجرای ادرای.
• عفونت مجرای ادراری.

معمولا درد سیستوسکوپی بعد از ۴۸ ساعت از بین می‌رود، اما در بعضی موارد باید به پرشک مراجعه کنید، از جمله:

• ادرار بسیار دردناک؛
• مقدار زیادی خون یا لخته خون در ادرار؛
• دردناک‌شدن مثانه پُر یا ناتوانی در ادرارکردن؛
• کاهش ادرار؛
• علامت عفونت (تب، لرز، درد لگنی، ادرار با بوی تند یا کدر).

نتیجه سیستوسکوپی

ممکن است پزشک بعد از انجام سیستوسکوپی نتیجه را به شما بگوید. البته اگر نمونه‌برداری انجام داده باشید، معمولا جواب آن ۲ هفته بعد آماده می‌شود.

شما بگویید

شما چقدر با سیستوسکوپی آشنایی دارید؟ آیا تابه‌حال انجامش داده‌اید؟ در صورت تمایل، می‌توانید تجربه و نظرتان را در قسمت ارسال دیدگاه برایمان بنویسید و این مطلب را از طریق شبکه‌های اجتماعی با دوستانتان به اشتراک بگذارید.