چسبندگی رحم یا سندرم آشرمن؛ علائم، علت، روش درمان

چسبندگی رحم عارضه‌ای است که به‌سبب آن بافت اسکار (چسبندگی) داخل رحم ایجاد می‌شود. زنان مبتلا به این عارضه ممکن است پریود نشوند یا دچار پریودهای سبک، درد لگن یا ناباروری شوند. هرآنچه لازم است درباره چسبندگی رحم بدانید، در این مقاله خواهید خواند. با ما همراه باشید.

سندرم آشرمن چیست؟

چسبندگی رحم «سندرم آشرمن» نیز نامیده می‌شود. سندرم آشرمن وضعیتی نادر است که سبب ایجاد بافت اسکار می‌شود که به آن چسبندگی داخل رحمی نیز می‌گویند. این بافت اضافی دیواره‌های رحم را ضخیم‌تر می‌کند و قسمتی از فضای داخلی رحم را می‌گیرد. ممکن است این سندرم باعث درد لگن، خون‌ریزی غیرطبیعی رحم یا ناباروری شود. چسبندگی رحم قابل‌درمان است و درمان آن علائم فرد مبتلا را تسکین می‌دهد.

تشخیص دقیق درصد افراد مبتلا به این عارضه دشوار است، چون ممکن است برخی زنان هیچ علامتی از این عارضه نداشته باشند و نداشتن علائم باعث شود هیچ‌وقت به پزشک مراجعه نکنند.

علائم چسبندگی رحم چیست؟

علائم رایج سندرم آشرمن عبارت‌اند از:

• پریودنشدن؛
• مشکلات ناباروری؛
• خون‌ریزی غیرطبیعی رحمی؛
• پریود بسیار سبک (هیپومنوره)؛
• احساس گرفتگی یا درد شدید لگن.

ممکن است برخی زنان دچار این سندرم باشند، اما علائمی نداشته باشند یا همچنان منظم پریود شوند. اگر دچار درد لگن هستید یا پریودهای غیرعادی دارید، به پزشک مراجعه کنید.

علل چسبندگی رحم

چسبندگی رحم یا سندرم آشرمن زمانی اتفاق می‌افتد که بافت اسکار (چسبندگی) داخل رحم ایجاد می‌شود، فضای داخل رحم را محدود و گاهی اوقات دهانه رحم را هم مسدود می‌کند. این اتفاق ممکن است علل مختلفی داشته باشد، اما یکی از علل اصلی آن جراحی رحم یا دهانه رحم است. علل رایج سندرم آشرمن عبارت‌اند از:

• جراحی هیستروسکوپی: نوعی جراحی که طی آن پزشک دستگاهی به‌نام هیستروسکوپ را وارد رحم می‌کند و فیبروم‌های رحم را برمی‌دارد.
• اتساع و کورتاژ (D C): نوعی جراحی شامل بازکردن دهانه رحم (اتساع) و برداشتن بافت از رحم (کورتاژ) است. ممکن است این بافت پوشش داخلی رحم (آندومتر) یا بافت ناشی از سقط جنین باشد. در این عمل از ابزاری برای خراش‌دادن بافت اضافی استفاده می‌شود. این جراحی معمولا باعث ایجاد اسکار نمی‌شود مگر اینکه فرد عفونت زمینه‌ای داشته باشد.
• سزارین: سزارین نوعی عمل جراحی برای زایمان و تولد جنین است که ممکن است باعث ایجاد بافت اسکار شود. اگر فرد در زمان انجام این عمل دچار عفونت رحم باشد، ممکن است در محل بخیه‌ها چسبندگی ایجاد شود.
• عفونت‌ها: عفونت‌ها معمولا به‌تنهایی باعث سندرم آشرمن نمی‌شوند؛ اگر حین جراحی رحم فرد دچار عفونت باشد، ممکن است به این سندرم هم مبتلا شود. التهاب دهانه رحم و بیماری التهابی لگن (PID) عفونت‌هایی‌اند که ممکن است منجر به سندرم آشرمن شوند.
• پرتودرمانی: گاهی اوقات ممکن است روش‌های درمانی هم باعث ایجاد بافت اسکار در رحم شوند. پرتودرمانی که برای درمان سرطان دهانه رحم استفاده می‌شود، ممکن است باعث چسبندگی و ابتلا به سندرم آشرمن شود.

چه کسانی بیشتر مستعد ابتلا به چسبندگی رحم‌اند؟

این عارضه اکتسابی است، یعنی عواملی باعث ایجاد آن می‌شوند. سندرم آشرمن ممکن است به علل مختلفی از جمله جراحی، عفونت و روش‌های درمانی سرطان ایجاد شود. افرادی که بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری‌اند، عبارت‌اند از کسانی که:

• تحت درمان سرطان‌اند؛
• سابقه عفونت لگنی دارند؛
• قبلا نوعی جراحی رحم مانند هیستروسکوپی، کورتاژ یا سزارین انجام داده‌اند.

تشخیص چسبندگی رحم

سندرم آشرمن معمولا زمانی تشخیص داده می‌شود که فرد دچار علائمی مانند درد لگن، آمنوره (فقدان قاعدگی)، خون‌ریزی غیرطبیعی رحم یا ناتوانی در باردارشدن و باردارماندن باشد. سابقه پزشکی فرد به تشخیص این بیماری کمک می‌کند. اگر فرد قبلا عمل‌های رحمی مانند اتساع و کورتاژ (D C) و سزارین داشته، مبتلا به عفونت لگنی بوده یا پرتودرمانی کرده است، شاید پزشک به این سندرم شک کند.

تست‌های تصویربرداری به پزشک این امکان را می‌دهند که اندام‌های داخلی بیمار را به‌خوبی بررسی کند. تست‌های مختلف جزئیات مختلفی را ارائه می‌دهند.

۱. سونوگرافی

این نوع تست تصویربرداری از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از اندام‌های داخلی استفاده می‌کند. سونوگرافی را می‌توان خارجی و از روی پوست یا داخلی با سونوگرافی ترانس واژینال انجام داد.

۲. هیستروسکوپی

در این روش، پزشک از ابزاری مجهز به دوربین (هیستروسکوپ) برای مشاهده داخل رحم استفاده می‌کند. هیستروسکوپ وارد واژن می‌شود و از دهانه رحم به‌سمت بالا و داخل رحم حرکت می‌کند. هیستروسکوپی به پزشک این امکان را می‌دهد که نگاهی بسیار دقیق به داخل رحم بیندازد. همچنین می‌توان از آن برای درمان سندرم آشرمن هم استفاده کرد.

۳. هیستروسونوگرافی

به‌احتمال زیاد پزشک در ابتدا برای تشخیص بافت اسکار داخل رحم هیستروسونوگرافی انجام می‌دهد. پزشک برای انجام هیستروسونوگرافی با یک کاتتر کوچک کمی محلول نمکی را به داخل حفره رحم تزریق می‌کند و با سونوگرافی ترانس واژینال بررسی می‌کند که آیا بافت اسکار در داخل یا دهانه رحم قرار دارد یا خیر. این مایع رحم را منبسط می‌کند تا پزشک بتواند جزئیات رحم و مشکلات آن را ببیند. انجام هیستروسونوگرافی به پزشک کمک می‌کند نگاهی بسیار دقیق به داخل و خارج اندام‌های تناسلی بیمار بیندازد.

درمان چسبندگی رحم

روش‌های مختلفی برای درمان سندرم آشرمن وجود دارد. هدف اصلی درمان چسبندگی رحم برداشتن بافت اسکار و بازگرداندن رحم به اندازه و شکل اولیه است. فواید درمان این عارضه عبارت‌اند از:

• تسکین درد؛
• بازیابی چرخه طبیعی قاعدگی؛
• افزایش احتمال بارداری (اگر بیمار هنوز یائسه نشده باشد).

۱. هیستروسکوپی

ممکن است پزشک از هیستروسکوپی برای برداشتن چسبندگی‌های رحم استفاده کند. در این روش بافت اسکار با دقت زیادی برداشته می‌شود. یکی از عوارض احتمالی درمان سریع چسبندگی رحم با هیستروسکوپی، آسیب‌رساندن به بافت سالم داخل رحم در حین برداشتن بافت اسکار است.

۲. درمان‌های هورمونی (استروژن‌درمانی)

ممکن است این روش با گذاشتن کاتتر داخل‌رحمی کوچکی انجام شود که چند روز پس از هیستروسکوپی داخل رحم باقی می‌ماند. این کار احتمال تشکیل مجدد بافت اسکار پس از عمل را کاهش می‌دهد. در واقع استروژن باعث بهبود آندومتر (پوشش داخلی رحم) می‌شود و کاتتر نوعی مانع فیزیکی بین دیواره‌های قدامی و خلفی رحم ایجاد می‌کند.

پیشگیری از ایجاد چسبندگی در رحم

چسبندگی رحم ممکن است یکی از عوارض جانبی احتمالی جراحی‌های دیگر باشد. معمولا این عارضه قابل‌پیشگیری نیست، چون جراحی هم نوعی درمان است که با توجه به شرایط فرد برایش تجویز می‌شود. قبل از انجام هر نوع جراحی رحمی درباره تمام عوارض احتمالی آن با پزشک صحبت کنید. پزشک ممکن است قرار ملاقاتی برای بعد از عمل توصیه کند تا با معاینه رحم از وجود بافت اسکار و چسبندگی‌ها مطلع شود.

سؤالات رایج

– ممکن است سندرم آشرمن باعث ناباروری شود؟

ناباروری دلایل مختلفی دارد. ممکن است در آزمایش‌هایی که برای تشخیص علت ناباروری تجویز می‌شوند، پزشک متوجه بافت اسکار داخل رحم (سندرم آشرمن) شود. وجود مقادیر زیادی از بافت اسکار در داخل رحم ممکن است علت ناباروری باشد.

– آیا می‌توانم بعد از درمان چسبندگی رحم باردار شوم؟

در بسیاری از موارد بله. ممکن است پس از درمان سندرم آشرمن، باردار شوید. حتی اگر چسبندگی رحم علت اصلی ناباروری شما نباشد، درمان آن احتمال بارداری را بسیار افزایش خواهد داد.

– آیا سندرم آشرمن باعث سقط جنین می‌شود؟

سندرم آشرمن باعث می‌شود فضای کمتری داخل رحم وجود داشته باشد و این ممکن است مشکلاتی را در دوران بارداری ایجاد کند، زیرا جنین داخل رحم روزبه‌روز رشد می‌کند و بزرگ‌تر می‌شود. ممکن است عوارض سندرم آشرمن احتمال بروز مشکلاتی مانند سقط جنین، مرده‌زایی یا جفت سرراهی را در دوران بارداری افزایش دهد.

– آیا چسبندگی رحم با قرص رفع میشود؟

معمولا برای درمان چسبندگی رحم نیاز به جراحی است و مصرف داروهای هورمونی مانند استروژن بعد از عمل توصیه می‌شود.

– چسبندگی رحم بعد از سزارین چیست؟

اگر فرد در زمان انجام سزارین دچار عفونت باشد، ممکن است در محل بخیه‌ها چسبندگی ایجاد شود.

– ممکن است IUD باعث چسبندگی رحم شود؟

دستگاه داخل‌رحمی (IUD) نوعی روش پیشگیری از بارداری است. این دستگاه داخل رحم قرار می‌گیرد و مدتی (اغلب چندین سال) در آنجا باقی می‌ماند. قرارگرفتن این دستگاه داخل بدن رحم را مستعد عفونت رحم و ایجاد بافت اسکار می‌کند. بااین‌حال، اثبات‌ نشده‌ که عامل ابتلا به سندرم آشرمن است.

کلام پایانی

اگر علائمی مانند گرفتگی دردناک و درد شدید لگن دارید یا گرفتار مشکلات ناباروری هستید، بهتر است هرچه زودتر با پزشک متخصص زنان مشورت کنید و به دنبال درمان گیاهی چسبندگی رحم یا روش‌های این‌چنینی نباشید. چسبندگی رحم نوعی بیماری قابل‌درمان است.

تابه‌حال خودتان یا عزیزانتان دچار چسبندگی رحم شده‌اید یا چیزی درباره چسبندگی رحم به روده شنیده‌اید؟ لطفا نظرات و تجربیات ارزشمندتان را با ما و کاربران عزیزمان در میان بگذارید.