بزرگترین و پرجمعیت ترین شهرهای جهان را بشناسید

معمولا بزرگترین شهرهای جهان بر اساس جمعیت تعیین می‌شوند نه مساحت، اما این کار به این راحتی‌ها نیست و برای تعیین جمعیت یک شهر شاخص‌های مختلفی وجود دارند. آیا جمعیت حومه شهر هم محاسبه می‌شود؟ جمعیت کدام بخش از شهر را برای شمارش در نظر بگیریم؟ این موارد تنها بخش کوچکی از سؤال‌هایی هستند که پیش از شمارش جمعیت یک شهر باید در نظر گرفته شوند. در ادامه، شاخص‌های مختلف تعیین پرجمعیت ترین شهرهای جهان را معرفی می‌کنیم تا بتوانیم بر اساس آنها فهرستی از بزرگترین شهرهای جهان ارائه کنیم.

پرجمعیت ترین شهرهای جهان بر اساس چه شاخص‌هایی تعیین می‌شوند؟

امروزه بیش از نیمی از جمعیت کره زمین، یعنی حدود ۴٫۳میلیارد نفر، در شهرها زندگی می‌کنند، اما کدام شهرها در جدول پرجمعیت ترین شهرهای جهان جای می‌گیرند؟ برای پاسخ به این سؤال ابتدا باید بدانیم کدام مرز و محدوده را برای شمارش جمعیت در نظر می‌گیریم و چه بخش‌هایی جزو شهر محسوب می‌شوند. هر کشوری تعریف متفاوتی از حد و حدود شهر دارد، ازاین‌رو شاخص‌های مختلفی برای انتخاب پرجمعیت ترین شهرهای جهان در نظر گرفته می‌شوند.

مثلا بسیاری معتقدند که شهر چونگ کینگ چین با مساحتی تقریبا برابر مساحت کشور اتریش و بیشترین جمعیت حاضر در محدوده شهری بزرگ‌ترین شهر جهان است، اما همین شهر در جدول دیگری که طبق شاخص متفاوتی تنظیم شده است، شاید حتی جزو ۱۰ شهر بزرگ جهان هم نباشد.

در ادامه، پرکاربردترین شاخص‌های تعیین جمعیت شهرها را معرفی می‌کنیم و جدول پرجمعیت ترین شهرهای جهان بر اساس این شاخص‌ها را ارائه خواهیم داد.

۱. شاخص محدوده شهری (City Proper)

شاخص محدوده شهری همان مرز قانونی شهر است، یعنی جمعیتی محاسبه می‌شود که درون این مرز قانونی قرار دارد. شهر چونگ کینگ که از آن نام بردیم، با درنظرگرفتن محدوده شهری در صدر جدول بزرگترین شهرهای جهان می‌نشیند.

چونگ کینگ طولانی‌ترین و شلوغ‌ترین خط راه‌آهن تک‌ریلی جهان (با ۷۰ ایستگاه) را دارد. این شهر همچنین میان ۵۰ شهر برتر برای تحقیقات علمی قرار دارد. فرودگاه بین‌المللی چونگ کینگ جیانگ‌بی نیز جزو ۵۰ فرودگاه شلوغ دنیاست.

در رده دوم شهر شانگهای قرار دارد که مرکز اقتصادی چین و یکی از بزرگ‌ترین بندرهای جهان است. این شهر که زمانی روستایی با بازار ماهی‌فروشان بوده است، حالا به یکی از قطب‌های اقتصاد کشور چین تبدیل شده است.

جدول پرجمعیت ترین شهرهای جهان بر اساس شاخص محدوده شهری

۳ شهر اول این جدول را شهرهای چین اشغال کرده‌اند، اما در رده چهارم شهر دهلی در کشور هند قرار دارد. این شهر جمعیت زیادی را در خود جای داده است و احتمال می‌رود جمعیتش از رقم اعلام‌شده بیشتر هم باشد چراکه بخشی از دهلی زاغه‌نشینانی هستند که سرشماری نشده‌اند.

جایگاه	نام شهر	جمعیت (به میلیون)
۱	چونگ کینگ	۳۲٫۱
۲	شانگهای	۲۴٫۹
۳	پکن	۲۱٫۹
۴	دهلی	۱۶٫۸
۵	چنگ‌دو	۱۶
۶	استانبول
۷	کراچی	۱۴٫۹
۸	گوانگ‌ژو	۱۴٫۵
۹	تیان‌جین	۱۳٫۹
۱۰	توکیو	۱۳٫۵

۲. شاخص منطقه شهری (Urban Area)

شاخص منطقه شهری کاری به مرزهای ارضی ندارد و شهر را محدوده‌ای یکپارچه تعریف می‌کند. منطقه شهری در واقع یک واحد اقتصادی است که از طریق جریانات رفت‌وآمد، تعاملات اجتماعی و اقتصادی شکل می‌گیرد. بر اساس این شاخص، شهر توکیو صدرنشین جدول پرجمعیت ترین شهرهای جهان است. توکیو در رده‌بندی بر اساس محدوده شهری تنها ۱۰درصد جمعیت ژاپن را شامل می‌شود، اما در شاخص منطقه شهری محدوده بیشتری برای احتساب جمعیت در نظر گرفته می‌شود. در این شاخص، جمعیت شهرهای اطراف از جمله کاناگاوا، سایتاما و چیبا نیز جزو جمعیت توکیو محاسبه می‌شود تا جمعیت این شهر به بیش از ۳۷میلیون نفر برسد که حدود ۳۰درصد جمعیت ژاپن است.

توکیو یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین شهرهای آسیاست که روزی شهر کوچکی با جمعیت نهایتا ۱میلیون نفر بود. این شهر ابتدا «اِدو» نام داشت، اما از سال ۱۸۶۸ به توکیو تغییر نام داد و به‌سرعت رشد کرد تا درنهایت به یکی از شلوغ‌ترین و پیشرفته‌ترین شهرهای دنیا تبدیل شد و به شکل امروزی‌‌اش درآمد.

جدول پرجمعیت ترین شهرهای جهان بر اساس شاخص منطقه شهری

جایگاه	نام شهر	جمعیت (به میلیون)
۱	توکیو	۳۷٫۷
۲	جاکارتا	۳۳٫۸
۳	دهلی	۳۲٫۲
۴	گوانگ‌ژو	۲۶٫۹
۵	بمبئی	۲۵
۶	مانیل	۲۴٫۹‍
۷	شانگهای	۲۴٫۱
۸	سائوپائولو	۲۳٫۱
۹	سئول	۲۳
۱۰	مکزیکوسیتی	۲۱٫۸

۳. شاخص منطقه کلان‌شهری (Metropolitan Area)

شاخص منطقه کلان‌شهری شباهت زیادی به شاخص قبلی دارد. تعیین منطقه کلان‌شهری بر عهده سازمان‌های دولتی است و با هدف‌های آماری و حکومتی انجام می‌شود. عوامل زیادی از جمله افرادی که در حومه کلان‌شهرها زندگی می‌کنند و فقط برای کار به شهر می‌آیند در این شاخص دخیل‌اند. این افراد جزو نیروی کاری شهرند. با درنظرگرفتن این شاخص همچنان توکیو در صدر فهرست بزرگترین شهرهای جهان قرار می‌گیرد.

جدول پرجمعیت ترین شهرهای جهان بر اساس شاخص منطقه کلان‌شهری

جایگاه	نام شهر	جمعیت (به میلیون)
۱	توکیو	۳۷٫۳
۲	جاکارتا	۳۳٫۴
۳	دهلی	۲۹
۴	سئول	۲۵٫۵
۵	بمبئی	۲۴٫۴
۶	مکزیکوسیتی	۲۱٫۸
۷	سائوپائولو	۲۱٫۷
۸	لاگوس	۲۱
۹	نیویورک	۲۰٫۱
۱۰	مسکو	۲۰

بزرگترین شهرهای جهان بر اساس مساحت

جایگاه	نام شهر	مساحت (به کیلومتر مربع)
۱	نیویورک	۱۲۰۹۳
۲	بوستون	۹۵۳۹
۳	توکیو	۸۲۳۱
۴	آتلانتا	۷۴۰۰
۵	شیکاگو	۷۰۰۶
۶	لس‌آنجلس	۶۳۵۱
۷	مسکو	۵۸۷۹
۸	واشنگتن	۵۵۰۱
۹	فیلادلفیا	۵۴۲۹
۱۰	دالاس	۵۲۷۸

پیش‌بینی وضعیت جمعیت جهان در آینده

سازمان ملل متحد پیش‌بینی کرده است که تا سال ۲۰۳۰ جمعیت کره زمین ۶۰۰میلیون نفر افزایش می‌یابد. همچنین احتمالا بیش از ۶۰درصد این جمعیت به شهرنشینی روی می‌آورند. درنتیجه بیش از ۴۳ کلان‌شهر به وجود می‌آید. امروزه ۳۴ کلان‌شهر در جهان داریم که بیش از ۱۰میلیون نفر جمعیت دارند. ۲۱ کلان‌شهر در آسیا، ۶ کلان‌شهر در آمریکای لاتین و ۳ کلان‌شهر در آفریقا قرار دارد.

شما بگویید

دیدیم که ممکن است فهرست پرجمعیت ترین شهرهای جهان بسته به شاخص مدنظر بسیار متفاوت باشد و تا حد زیادی به تعریف ما از شهر بستگی دارد. بااین‌حال جالب است که شهرهای آسیایی در صدر جدول‌ها قرار دارند.

به‌نظر شما کدام شاخص برای تعیین پرجمعیت ترین شهرهای جهان مناسب‌تر است؟