ماجرای نفرین حضرت علی (ع) به کتمان کنندگان واقعه غدیر/باید حدیث غدیر را به جهانیان معرفی کنیم

به گزارش خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، ما امامت را ادامه نبوت می دانیم، امامت بدون نبوت ناقص بوده و به کمال نمی رسد لذا پیامبر اکرم (ص) بعد از اینکه مسئله جانشینی امیرالمومنین (ع) را اعلام نمودند، فرمودند: «ولو لم ابلغ ما أمرت به من ولایتک لحبط عملى». (اگر من این ولایت تو را ابلاغ نمی کردم تمام اعمالم محو می شد) این مسئله آن چنان نزد خداى تعالى دارى اهمیت بود که پیامبر (ص) وظیفه داشت آن را عملاً به مردم ابلاغ کند و صرف گفتن کفایت نمى‌کرد. آن حضرت در روز غدیرخم با معرفى حضرت على (ع) وى را به امامت منصوب کرد. در واقع ما امامت را ادامه نبوت می دانیم و اگر امامت نباشد، نبوت هم به نتیجه نمی رسد. حضرت ابراهیم (ع) هم بعد از آن امتحان سنگین به امامت منصوب شدند. لذا امامت هم فلسفه خاتمیت را تبیین می کند هم نبوت پیامبر اکرم (ص) را تکمیل می نماید بنابراین این مسئله، مسئله بسیار مهمی است، اگر نباشد نعمت بر مسلمانان تمام نمی شود؛ لذا در این خصوص با حجت الاسلام والمسلمین «رمضان محمدی» مدیر گروه تاریخ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه گفت و گویی انجام داده ایم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود.

چرا در آیات و روایات، ضمن تأکید فراوان به اهمیت واقعه غدیر خم، این رویداد بزرگ، کامل‌کننده دین و تمام‌کننده نعمت‌های الهی برای مسلمین عنوان شده است؟

مسئله جانشینی از نخستین روزهایی که پیامبر اکرم (ص) دعوت خود را علنی کرد، همیشه همانند مسئله توحید و نبوت مورد عنایت و توجهش بود. حضرت، مسئله جانشینی را امری از ناحیه پروردگار متعال می دانست لذا از همان روزی که دعوت خود را آغاز کرد تا آخرین لحظه عمر مبارکشان در تلاش بودند تا امیرالمومنین علی (ع) را به عنوان جانشین خود معرفی نمایند. با توجه به اینکه پیامبر اکرم (ص) حدود 10 سال بود که به مکه مشرف نشده بودند لذا به دلیل اعلام جانشینی خود در دهم هجرت به حج مشرف شدند.

پیامبر اکرم (ص) برای اینکه همه مسلمانان در جریان اعلام جانشینی خود قرار بگیرند، مامور به انجام حج شدند. رسول خدا بعد از مراجعت از حجه‌الوداع در غدیرخم توقف نموده، مسلمین را گرد آورده و پس از اداى خطبه‌اى، حضرت على علیه السلام را به ولایت و پیشوائى مسلمین منصوب کردند و فرمودند:« ألَسْتُ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِینَ من أَنْفُسِهِمْ قالوا بَلَى قال أَلَسْتُ أَوْلَى بِکُلِّ مُؤْمِنٍ من نَفْسِهِ قالوا بَلَى قال فَهَذَا وَلِیُّ من أنا مَوْلَاهُ ..» آیا من از جان مؤمنان به آنان بر تر نیستم؟ گفتند: آری چنین است، فرمود: آیا من نسبت به هر مؤمنی بر جان او برتر نیستم؟ گفتند: آری چنین است، فرمود: این علی رهبر و سر پرست هر کسی است که من مولای او هستم لذا این واقعه هم از قرن سوم در منابع اهل سنت عنوان شده و هم متاخرین آن را بیان نمودند و بدون شک واقعه غدیر از مهمترین و متواترترین وقایع تاریخی در جانشینی امیرالمومنین (ع) است.

چرا در آیات و روایات ضمن تاکید فراوان به اهمیت واقعه غدیر خم این رویداد بزرگ کامل کننده دین و تمام کننده نعمت های الهی برای مسلمین عنوان شده است؟

ما امامت را ادامه نبوت می دانیم، نبوت بدون امامت ناقص بوده و به کمال نمی رسد لذا پیامبر اکرم (ص) بعد از اینکه مسئله جانشینی امیرالمومنین (ع) را اعلام نمودند، فرمود: «ولو لم ابلغ ما أمرت به من ولایتک لحبط عملى». (اگر من این ولایت تو را ابلاغ نمی کردم تمام اعمالم محو می شد) این مسئله آن چنان نزد خداى تعالى دارى اهمیت بود که پیامبر (ص) وظیفه داشت آن را عملاً به مردم ابلاغ کند و صرف گفتن کفایت نمى‌کرد. آن حضرت در روز غدیرخم با معرفى حضرت على (ع) وى را به امامت منصوب کرد. در واقع ما امامت را ادامه نبوت می دانیم و اگر امامت نباشد، نبوت هم به نتیجه نمی رسد.

حضرت ابراهیم (ع) هم بعد از آن امتحان سنگین به امامت منصوب شدند. لذا امامت هم فلسفه خاتمیت را تبیین می کند هم نبوت پیامبر اکرم (ص) را تکمیل می نماید لذا این مسئله، مسئله بسیار مهمی است، اگر نباشد نعمت بر مسلمانان تمام نمی شود؛ وقتی پیامبر اکرم (ص) موضوع جانشینی را ابلاغ نمودند این آیه نازل شد: «الیوم اکملت لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دینا» (امروز دین شما را برایتان کامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانیدم، و اسلام را برای شما [به عنوان] آیینی برگزیدم) این امر نشان می دهد که قرآن هم بر این مساله صحه گذاشته و ولایت امیر المومنین (ع) تمام کننده این نعمت الهی است.

انسان ها بعد از این دنیا به آخرت سفر می کنند و با این عمر 80- 70 ساله خود تمام نمی شودند لذا باید حتما فردی باشد که هم آشنای به آن دنیا باشد و هم به مسایل ماورایی و قیامت آشنایی داشته باشد. این فرد هم باید کسی باشد که از ناحیه خداوند و حجت خداوند متعال باشد؛ حالا این حجت خداوند یا پیامبر است یا اوصیا و انبیا الهی. از خلقت آدم تا به امروز هیچ گاه زمین خالی از حجت و رسول خداوند نبوده .پیغمبر اکرم (ص) هم 12 وصی و جانشین داشتند که اولینش حضرت علی (ع) و آخرینش ولی و حجت خداوند است که انشاءالله ظهور خواهد کرد و آخرین نمونه تمدن الهی را در جامعه اسلامی را به منصه ظهور می رساند. بنابراین اگر ولی و جانشینی خداوند نباشد، نعمت بر مسلمانان کامل نمی شود؛ پس معلوم می شود که این جانشینی امیرالمومنین (ع) و بعد اوصیای امیرالمومنین (ع) تا ولی عصر نعمت خداوند متعال هستند و خداوند با وجود آنها نعمت را بر ما کامل کرده است. بنابراین خداوند با جانشینی امیرالمومنین (ع) نعمت خود را بر ما تمام کرده است. لذا همه منابع سنی و شیعه در کتاب های مختلف خود نزول آیه ابلاغ و آیه تکمیل و خود واقعه غدیر را مطح کردند و اینکه واقعه غدیر یک مسئله تاریخی است را قبول دارند.

با توجه به تواتر حدیث غدیر در منابع مهم شیعه و اهل سنت چرا این واقعه بزرگ تاریخی ناشناخته ماند و چنانکه باید برای جامعه اسلامی تبیین نشده است؟

وقتی به آیات قرآن کریم نگاه می کنیم، می بینیم که این مسئله در گذشته هم سابقه داشته است. وقتی حضرت موسی (ع) به کور طور رفت و هارون برادرش را جانشین خود نمود، با وجود تاکیدات حضرت به برادرش که مبادا افراد فاسد شما را منحرف کنند ولی در زمان برگشت مشاهده کرد که مردم گوساله پرست شدند و غفلت مردم باعث این مساله شد. در دوره پیامبر (ص) هم با وجود همه تاکیدات حضرت، غفلت مسلمانان موجب انحراف واقعه غدیر شد. گروه هایی همانند قریش، امویان، احزاب و انصار در صدد تصاحب جانشینی پیامبر اسلام بودند، حتی در دوره بعثت هم خدمت پیامبر(ص) رسیدند و خواستند که پیامبر جانشینی را به آنها محول کند ولی رسول خدا نپذیرفتند و فرمودند:«الأمر إلى اللّه یضعه حیث یشاء» این کار به دست خداست و براى هر که بخواهد قرار مى دهد.

بر همین اساس تعدادی منافق و قدرت طلب قصد تصاحبت جانشینی پیامبر اکرم (ص) را داشتند لذا آنها امورات را بر مردم مشتبه می کردند. حق و ناحق را به هم آغشته می نمودند، مردم هم از وجود منافقین غفلت کردند. همان طور که در خطبه های حضرت زینب (س) آمده، قریش نسبت به امیرالمومنین (ع) کینه داشت. چون در تمام جنگ های پیامبر اکرم (ص) تنها علی بود که به خوبی شمشیر زده بود، جانانه از پیامبر اسلام دفاع کرده بود و در گسترش اسلام نقش بسیار مهمی داشت به همین دلیل نسبت به علی (ع) کینه در دل داشتند و همین باعث شد که از واقعه غدیر غفلت کنند لذا همیشه به دنبال این بودند که حضرت علی (ع) به امامت نرسند. لذا غفلت مسلمانان و وجود منافقین و کینه توزی نسبت به حضرت علی (ع) موجب سلب حق امامت از ایشان شد.

در شرایط کنونی چطور می توان پیام الهی غدیر را برای جهان امروز تبیین نمود؟

اهل بیت (ع) و خود امیرالمومنین (ع) بارها در موقعیت های مختلف نسبت به واقعه غدیر احتجاج کردند. نقل است جریان مناشده حضرت امیر (ع) در دوران خلافت ظاهری‌اش در مسجد کوفه بسیار معروف است و به طرق متعدد نقل شده است.ماجرا از این قرار است که چند نفر از اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله در مسجد کوفه حاضر بودند، حضرت علی علیه‌السلام آن ها را به خدا قسم داد و فرمود: «آیا شما شاهد نبودید که در روز غدیر پیامبر صلی‌الله علیه و آله دست من را بلند کرد و فرمود: من کنت مولاه فهذا علیّ مولاه؛ هر کس من مولاى اویم، این على مولاى اوست؟»عده ای از اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله برخاستند و شهادت دادند که ما این حدیث را از پیامبر صلی‌‌الله علیه و آله نشنیده‌ایم و حضرت آنها را مورد لعن و نفرین خود قرار داد. به گونه ای که بعضی ها کور شدند و بعضی ها هم مبتلا به پیسی شدند.

حضرت فاطمه زهرا (س) در خطبه فدکیه ، امام حسن مجتبی (ع)، امام صادق (ع) و امام کاظم (ع) در سخت ترین شرایط به حدیث غدیر احتجاج نمودند، بنابراین ما شیعیان در توسعه، تبیین و معرفی حدیث غدیر به جهانیان کوتاهی کردیم. همان طور که خودشان دستور دادند باید این مسئله را جدی بگیریم، می بایست در شهرها و مساجد خودمان با برگزاری جشن ها و برنامه های مختلف به تبیین حدیث غدیر بپردازیم و همچنین خطبه هایی که ائمه معصومین (ع) در اهمیت غدیر خواندند را برای مردم بازگو کنیم و با برگزاری کنگره های جهانی و بین المللی حدیث غدیر را به جهانیان معرفی نماییم و بدانیم که اگر اکنون هم خط امیرالمومنین حاکم باشد چقدر مردم از این مسئله منتفع می شوند. نه تنها خطبه پیامبر اکرم (ص) بلکه خطبه همه اهل بیت (ع) را باید بازگو کنیم، چون همه ائمه معصومین (ع) بر روی مسئله غدیر حساس بودند و تاکیدات فراوانی یر آن داشتند که همه مورد غفلت واقع شده اند.

به نظر شما امروزه و در این برهه زمانی ما به عنوان محبان و شیعیان حضرت امیرالمومنین (ع) چه وظیفه ای در قبال ماجرای غدیر داریم و چه درس ها و عبرت هایی می توانیم از این اتفاق بزرگ دریافت کنیم؟

ما یک بار از عدم توجه به فرمایشات پیامبر اکرم (ص) آسیب دیدیم. بلاهای فراوان، اختلافات و تشتت های پیش آمده بین مسلمانان را نمی توانیم نادیده بگیریم، همان طور که حضرت زهرا (س) فرمود: اگر مردم زیر لوای امامت امیرالمومنین (ع) جمع می شدند، نعمت از زمین و آسمان بر آنها می بارید، بر آنها ظلم نمی شد، عدالت علی پا برجا می شد، ستمدیدگان بر حق و حقوق خود می رسند و خداوند متعال هم نعمات خود را بر آنها نازل می کرد. امروز هم قصه همین است. رهبر فرزانه ما سکاندار و رهبر شیعیان جهان است، این نعمت بزرگ خداوند متعال برماست. ما باید شاکر این نعمت خداوند متعال باشیم، این عبد صالح را خداوند به ما هدیه داده و امروز به برکت راهنمایی های ایشان بحران های بسیار فراوان و جنگ های سختی را پشت سر گذاشتیم و با این حال ملت ایران سرافراز هستند و رهبری توانسته با همه بحران ها و مشکلاتی که وجود داشته کشور را حفظ نماید. تنها حکومت شیعی که بعد از 1400 سال تشکیل شده همین حکومت است که امام راحل بنیانگذار آن بودند که انشاءالله منتهی به ظهور ولی عصر و اجرای آخرین نمونه تمدن الهی در سرزمین های اسلامی خواهد شد.

درسی که امروز ما می توانیم از غدیر بگیریم این است که جان و دل به فرمایشات ولی امر مسلمین رهبر فرزانه انقلاب بسپاریم، این مایه نجات نذول برکات الهی بر ماست که انشاءالله این انقلاب هم به دست ایشان به ظهور و انقلاب حضرت ولی عصر (عج) ختم شود.