روز بزرگداشت حضرت شاهچراغ ، چشم و چراغ شیراز

به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما ، شاهچراغ نام مسجد و آرامگاهی در شیراز است که احمد بن موسی، پسر ارشد امام موسی کاظم (ع) و همچنین محمد بن موسی (س) ، از برادران علی بن موسی الرضا (ع)، در آن به خاک سپرده شده‌اند. شاهچراغ آرامگاه «میر سید احمد» ملقب به شاهچراغ، برادر تنی امام رضا (ع) و پسر موسی کاظم هفتمین پیشوای شیعیان است.

آرامگاه شاهچراغ در شمال خیابان احمدی در شهر شیراز قرار دارد. آرامگاه سید میرمحمد برادر سید میراحمد نیز در نزدیکی شاهچراغ است.

ششم ذی‌القعده هر سال روز بزرگداشت سید میراحمد ملقب به شاهچراغ است این روز پنجمین روز از دهه کرامت در سال ۱۴۰۲ ، برابر با پنجم خرداد ۱۴۰۲ بوده. دهه کرامت، دهه اول ماه ذی‌القعده است که آغازش با ولادت حضرت معصومه (علی‌ها السلام) و پایانش با ولادت حضرت ابوالحسن علی بن موسی‌الرضا (علیه السلام) است

داستان خانواده امام رضا (ع) و شیراز بدین شرح است که آن‌ها برای کمک رسانی به برادر خود، امام رضا (ع) راهی خراسان شده بودند، اما وقتی خبر شهادت حضرت به گوش آن‌ها می‌رسد، تصمیم می‌گیرند مدتی را به‌طور مخفیانه در منزل یاران خود در شیراز به سر ببرند. مأمون، قاتل امام رضا و حاکم حکومت عباسی، از این ماجرا خبردار می‌شود و دستور می‌دهد که هردوی آن‌ها را به قتل برسانند. هر دو بزرگوار نیز در شیراز خاک‌سپاری می‌شوند.

روایت دیگر این است که شاهچراغ از مدینه برای دیدار امام رضا (ع) به سمت ایران آمدند منتها از راه فارس حرکت کردند و به این شهر که می‌رسند نماینده حکومت عباسی و نماینده مأمون که از حرکت ایشان و برادرانش باخبر شده بود، از شیراز اجازه حرکتشان به سمت خراسان را نمی‌دهند و یکی از علل این است که شاید مأمون وجود این بزرگواران در کنار یکدیگر را مانع فعالیت خود و تهدید جدی حکومتش می‌دانست، بنابراین در شهر شیراز نامه توقف قافله احمد بن موسی (ع) به حاکم شهر رسید و حاکم فارس هم از عبور آن‌ها ممانعت کرد، بنابراین درگیری بین احمد بن موسی (ع) و یارانشان جنگی رخ می‌دهد و این ماجرا باعث شهادت ایشان می‌شود.

روایت شده است:

تا زمان عضدالدوله دیلمی کسی از محل دفن احمد بن موسی اطلاعی نداشت و اطراف محل دفن ایشان خانه‌های کوچک محلی بود. در نزدیکی آرامگاه کنونی پیرزنی زندگی می‌کرد که متوجه شد در شب‌های جمعه نوری از بالای تپه نزدیک خانه بیرون می‌زند که نور چراغ نیست. چند وقتی این موضوع را پیگیری کرد تا اینکه تصمیم گرفت موضوع را به عضدالدوله اطلاع دهد. در ابتدا کسی حرف پیرزن را باور نکرد و، اما امیر عضدالدوله خوابی می‌بیند که حرف پیرزن را تایید می‌کند. او نیز کنجکاو می‌شود تا ببیند ماجرا از چه قرار است! سرانجام متوجه محل دفن احمد بن موسی می‌شوند.

همچنین دلیلی نام گذاری اینگونه آمده:

پیرزن هنگامی که می‌خواست به عضدالدوله بگوید نور را مجدد دیده است می‌گوید: "شاه؟! چراغ را ببین".

چون شاه شخصاً به دنبال نور می‌رود و مردم برای تکریم کار او منطقه را شاهچراغ می‌نامند.

با وجود آنکه هر دو نفر از خانواده امام رضا بودند و به قصد دیدار برادر به ایران آمدند، اما زمان سفرشان باهم تقارن نداشت و هر کدام از مسیر متفاوتی و در زمان متفاوتی به ایران آمدند.

آرامگاه شاهچراغ چندین ورودی دارد. چند تا از این ورودی‌ها رو به میدان احمدی و به شرح زیر هستند:

باب الموسی در شمال غربی

باب الرضا در جنوب غربی

باب السجاد در شمال شرقی و راه داشتن به بازار حاجی و خیابان لطفعلی خان زند

سردر شرقی که به سمت مسجد جامع عتیق است.

سردر جنوبی که به دارالشفای حرم می‌رود.

سردر شمالی که به بازار شاهچراغ می‌رود

دو ورودی شمالی، مخصوص خانم‌ها و دو ورودی جنوبی مخصوص آقایان است. در بین ورودی‌ها، یک در طلای ایوان مطهر وجود دارد که بر روی آن اشعار منبت‌کاری شده حک شده‌اند.

سپس به صحن بارگاه می‌رسید. قبلاً هرکدام از آرامگاه‌ها یک صحن داشت و از طریق بازار میان دو حرم به هم می‌رسیدند. اما اکنون با تخریب بازار، یک صحن وجود دارد. صحن حرم، یک حیاط مستطیل شکل با یک حوض زیبا و بزرگ در وسط خود دارد. اطراف صحن درختکاری و نورپردازی شده تا از جلوه‌ی زیبایی برخوردار باشد. در اطراف حیاط، اتاق‌هایی دو طبقه با کاشی‌کاری استادانه تزئین شده‌اند.

ایوان حرم شاهچراغ که قدمتی از دوران قاجار دارد در قسمت شرقی حرم شاهچراغ است. این ایوان قبلاً ۱۰ ستون هرکدام با ارتفاع ۱۰ متر از جنس چوب داشت، اما اکنون جنس آن‌ها آهنی شده است. بر روی سقف ایوان، نقش نام ائمه اطهار با چوب نارنج تزئین شده و جلوی ایوان سنگ مرمر دیده می‌شود.

حرم مطهر، دو گلدسته در قسمت‌های شمالی و جنوبی دارد که بسیار زیبا معرق‌کاری شدند. روی گلدسته جنوبی اسامی ائمه و روی گلدسته شمالی اسامی خداوند حک شده است. در گنبد حرم شاهچراغ از کاشی‌های طلایی، فیروزه‌ای، لاجوردی، زرد، سفید، آبی و مشکی استفاده شده و طرح معرقی دارد.

چهار شاه‌نشین در چهار طرف حرم وجود دارد. در داخل ضریح، صندوق از جنس خاتم روی مقبره قرار دارد و ستون‌های داخل و سقف نیز با خاتم تزئین شده‌اند. آیینه‌کاری و شیشه‌های رنگی داخل حرم جلوه‌ای معنوی و روحانی را به این مکان داده‌اند. در این حرم شما هنر آیینه‌کاری و کاشی‌کاری را کنار هم می‌بینید که واقعاً ترکیبی بی‌نظیر را ساخته و زائر را مبهوت خود می‌کنند.. سبک معماری شاهچراغ، به سبک آذری نزدیک است.

منبع :

https://www.imna.ir/