اهداف وزیر صمت از سفر به کشور سوریه چیست؟

گروه بازرگانی بازارنیوز- سعید ترکاشوند؛ چندی پیش «علیرضا پیمان پاک» معاون وزیر صمت و رئیس سازمان توسعه تجارت، طی مصاحبه‌هایی از سفر قریب الوقوع «سید رضا فاطمی امین» وزیر صمت به شهر دمشق پایتخت کشور سوریه خبر داده بود؛ بنا بر اعلام رسانه‌ها قرار است وزیر صمت در تاریخ دوشنبه ۸ آذر عازم کشور سوریه شود؛ حال امروز وزیر صمت با هئیت همراه خود به خاک سوریه قدم گذاشته و طبق اعلام رسانه‌ها قرار که وی به مدت سه روز با مقامات دولت بشار اسد رایزنی‌های اقتصادی را انجام دهد.

درحال حاضر افتتاح نمایشگاه تخصصی جمهوری اسلامی ایران در دمشق، تشکیل کمیته مشترک تجاری و صنعتی بین ایران و سوریه، حل مشکلات ارزی و گمرکی دو کشور و حل موضوع صادرات خودرو‌های ایرانی به سوریه از جمله مهم‌ترین موضوعات محوری سفر فاطمی‌امین به قلمرو اسبق خلفای فاطمی (کشور سوریه) است.

هم اینک و بر اساس اظهرات «کیوان کاشفی» رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و سوریه تجارت دو کشور در فاصله زمانی دو سال گذشته سیر صعودی را طی کرده است و سطح تجارت دو کشور در این دو سال از ۱۷ تا ۲۰ میلیون دلار به ۱۳۰ تا ۱۴۰ میلیون دلار رسیده است.

شایان ذکر است که از این ۱۴۰ میلیون دلار، سهم صادرات ایران به سوریه ۱۲۰ میلیون دلار بوده است و در طف مقابل سهم صادرات سوریه به ایران مبلغ اندک حدود ۱۰ تا ۱۵ میلیون دلاری بوده است.

رئیس اتاق بازارگانی ایران و سوریه همچنین خاطر نشان کرده بود که اتاق به دنبال ان است که این روند را بیش از پیش کند و با برنامه ریزی دقیق تا پایان سال ۲۰۲۱ میلادی سطح مراودات تجاری دو کشور را به ۵۰۰ میلیون دلار برساند.

علاوه بر این، اخیر خبر عدم تمایل طرف سوریه‌ای برای وارداتئ خودرو از سوی ایران به شدت در بسیاری از رسانه‌های داخلی و خارجی کشور منتشر شد که این امر در نهایت واکنش رئیس سازمان توسعه تجارت وزار صمت را به همراه داشت؛ علیرضا پیمان پاک در توجیحه این مضوع اظهار کرده بود که کشور سوریه دلیل مشکلات ارزی واردات خودرو و قطعات را به داخل کلاً ممنوع کرده و این ممنوعیت فقط مشمول واردات محصولات ایرانی نمی‌شود.

تقویت مسیر‌های ترانزیتی، راه حلی برای افزایش حضور ایران در بازار دمشق

پیرو همین موضوع و برای تبین چالش‌های موجود در روابط تجاری دو کشور ایران و سوریه، بازارنیوز گفتگویی را درخصوص همین مسئله با «محمد رضا مرتضوی» نایب رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و سوریه داشته است؛ وی در اتباط با چالش‌های موجود در روابط تهران و دمشق اظهار کرد: درحال حاضر توسعه حمل و نقل و لجستیک زمینی میان ایران و سوریه از طریق کشور عراق، تشکیل یک کریدور مطمئن میان دو کشور مذکور از مبداء اقیانوس مدیترانه به مقصد خلیج فارس و تسهیل در مبادلات بانکی از جمله مطالبات اصلی فعالان بخش خصوصی حاضر در خاک سوریه است که وزیر صمت باید در سفر خویش به دمشق توجه ویژه‌ای نسبت به این موضوع داشته باشد.

نایب رئیس اتاق بازرگانی خاطر نشان کرد: جمهوری اسلامی ایران می‌تواند با ایجاد یک نشست مشترک با دو کشور عراق و سوریه، میر ترانزیتی بهتری را برای تجاری بخش خصوصی دو کشور ایران و سوریه محقق سازد و حتی در این بین کشور عراق نیز از این کریدور می‌تواند به اندازه کافی متنفع شود.


حضور اماراتی‌ها مشکلی برای ایران ایجاد نمی‌کنند

مرتضوی در ادامه به حضور رقبایی همچون ترکیه و امارات در بازار سوریه اشاره کرد؛ او در پاسخ به این سوال که آیا حضور مجدد امارات در خاک سوریه مشکلی برای تجار ایرانی درست می‌کند یا خیر اظهار داشت: این مضوع تهدیدی برای ایران نخواهد بود بلکه این امر می‌تواند فرصتی برای ایران محسوب شود.

این فعال بخش خصوصی با بیان این که خروج کشور سوریه از انزوای بین المللی می‌تواند آثار مثبت تری را برای تجار ایران به ارمغان بیاورد متذکر شد: اماراتی‌ها به احتمال قوی سرمایه‌گذاری قابل توجهی را در کشور سوریه انجام خواهند داد؛ حال این که خروج انزوای بین المللی سوریه و تعامل بیشتر با بانک و یا حتی کشور‌های منطقه می‌تواند گشایش‌های اقتصادی قابل توجهی را برای این کشور به وجود بیاورد و ایران نیز می‌تواند از این مسئله سود خوبی را به دست بیاورد فقط به شرط ان که ایران نسبت به این موضوع کمی باهوش ذکاوت عمل کند.

وی در ادامه در واکنش به زمزمه‌‎هایی مبنی بر حضور تاجران موافق و مخالف حاضر در بازار سوریه واکنش نشان داده و پیرامون این مسئله خاطر نشان کرد: یقینا در فضای سیاسی هر کشور موافقان و مخالفان متعددی وجود دارد و سوریه نیز از این قضیه مستثنی نیست، اما باید متذکر شد که این موضوع ممانعتی برای مبادلات تجاری ایران با تجار سوریه‌ای ایجاد نمی‌کند؛ تجار بخش خصوصی صرفا به دنبال کسب سود هستند و به نظر نمی‌رسد که تجار سوری خود را درگیر موارد حاشیه‌ای این چنینی کنند.

مرتضوی توضیح داد: در حال حاضر اقتصاد سویه بسیار کوچک است و به نظر نمی‌رسد حجمی بیش از ۵ تا ۶ میلیارد دلار را شامل شود؛ اکنون جمهوری اسلامی ایران می‌تواند با یک برنامه ریزی دقیق از این بازار ۶ میلیارد دلاری، سهم ۱ میلیارد دلاری را برای خود مهیا سازد.

همان گونه که در سطر‌های بالاتر عنوان شد، رئیس اتاق بازرگانی ایران و سوریه چندی پیش اعلام کرده بود که بخش خصوصی ایران به دنبال آن است که تا پایان سال میلادی سهم ۵۰۰ میلیون دلاری را از بازار سوریه را از آن خود کند؛ نایب رئیس این اتاق بازرگانی در تشریح آخرین وضعیت ادعای کاشفی اظهار کرد: متاسفانه در طول سال جاری میلادی با فرا رسیدن پیشرفتی را در این زمینه شاهد نبوده‌ایم و در ماه‌های منهتی به سال ۲۰۲۱ چشم اندازی تجاری که برای بازار سوریه در نظر گرفته شده بود نیز محقق نشده است.

وی تاکید کرد: البته حضور در بازار سوریه این استعداد را دارد که تجار ایرانی بتوانند ظرفیت‌های تجاری خود در این کشور را رشد تقویت کنند، اما این امر زمانی میسر می‌شود که تمامی موانع پیش روی تجار ایرانی توسط دولت برداشته شود؛ علیرغم چالش‌های ترانزیتی ما اکنون شاهد مشکلاتی در زمینه انتقال پول از کشور سوریه هستیم.

مردم سوریه پول بده نیستند!

مرتضوی در ادامه به عدم تمایل شهروندان سوری به مصرف کالا‌های نهایی خارجی اشاره و در تشریح بیشتر این مسئله گفت: درحال حاضر سوری‌ها به دلیل هنجار و یا انگاره‌‎های موجود در فرهنگ خود میل چندانی به استفاده از کالای مصرفی نهایی ایرانی ندارد و این مضوع تنها شامل حال ایران نمی‌شود بلکه برای بقیه کشور‌ها نیزر به این شکل است.

نایب رئیس اتاق مشترک بازرگانی در ادامه تاکید کرد: برای حل این مشکل دو راه حل وجود دارد، نخست آن وزارت صمت با انجام رایزنی‌هایی برای بازاریابی بیشتر محصولات ایرانی، از دولت سوریه بخواهد که عوارض گمرکی محاسبه شده بر محصولات ایران را حذف کند که از این طریق بتوان این کالا‌ها را با قیمت مناسبی در این کشور عرضه کند و یا این که بخش‌های دولتی و یا خصوصی برای گسترش بازار خود در این کشور کارخانه‌های تولیدی مشترکی را با همکاران سوری خود احداث کرده تا بتوانند از طریق آن، کالای مشترک ایرانی- سوری را در اختیار مردم سوریه قرار دهند؛ نکته حائز اهمیت این است که سوریه به مانند ایران منابع ارزی سرشاری ندارد و به همین دلیل است گه چند پیش دولت سوریه مانع از واردات خودروی ایرانی به این کشور شد.

ایجاد کارخانجات و مزارع فرا سرزمینی، راهبردی برای تعمیق منافع اقتصادی تهران- دمشق

مرتضوی در ادامه احداث کارخانجات صنعتی و ایجاد مزار فرا سرزمینی در خاک سوریه را از مهمترین ابزار‌های کارآمد برای تعمیق روابط تجاری ایران و سوریه دانست و در مورد این مسئله اظهار کرد: درحال حاضر همانگونه که ذکر شد مردم سوریه میلی برای استفاده از کالا‎‌های وارداتی کشور‌های خارجی ندارند، اما می‌شود این مسئله را با ایجاد کارخانجات صنعتی به همراه کارگران سوری حل کرد.

نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران و سوریه تشریح کرد: ما تجربه چنین مسئله‌ای را در عراق داشته‌ایم چنان چه برخی از شرکت‌های لبنی با حضور در عراق، ابتدا برای خود جایگاه در بازار این کشور تعریف و پس از آن اقدام به احداث خط تولیدی برای عرضه بیشتر محصولات خود در کشور عراق کردند، یقینا چنین مسئله‌ای بازار سوریه نتایج مثبتی خواهد داشت.

وی در پایان خاطر نشان کرد: علاوه بازار، کشور سوریه از خاک حاصل خیز بسیار خوبی برخوردار است و همین مسئله می‌تواند برای ایران یک امتیاز مثبت تلقی شود؛ سوریه در بره‌ای از زمان خود صادرکننده گندم بوده است، اما به دلیل جنگ داخلی و نابودی زیر ساخت‌ها این امتیاز از کشور سوریه سلب شده است؛ ایران هم اکنون در تهیه بسیاری از کالا‌های اسای مشکل دارد و پیش بینی‌می‌شود با ایجاد مزار فرا سرزمینی در سوریه و استفاده از کارگران ارزان این کشور، در مرحله نسخت سود سرشاری نصیب ایران می‌شود دوم ان که دیگر در تامین کالا‌های استراتژیک مواد غذایی با مشکلی رو به رو نخواهیم بود.

با توجه به نکات مذکور حال باید منظر بود که نتیجه ۳ روز چانه‌زنی اقتصادی وزیر صمت با مقامات دولت سوریه چه مواردی را شامل خواهد شد؛ درحال حاضر کشور سوریه یک کشور منزوی در منطقه محسوب می‌شود و جنگ داخلی سال ۲۰۱۲ بیشترین خسارت‌ها را بر زیر ساخت‌های عمرانی، کشاورزی صنعتی این کشور وارد کرده است.

این کشور در حال حاضر نیازمند سرمایه‌گذاری و واردات کالا است، اما به دلیل فرهنگ مردم این کشور واردات کالا به این کشور کمی سخت خواهد بود؛ اکنون باید دید که دولت سوریه چه جایگاهی را برای ایران در اقتصاد جنگ زده خود در نظر گرفته است.

پایان پیام//