تعریف الحان اهل فسق و کبائر در قرائت قرآن

خبرگزاری شبستان؛‌ گروه قرآن و معارف؛ تبیین صحیح مفهوم صوت لهوی و حکم شرعی آن، رابطه وثیقی با مبحث غنا دارد. در این گزارش، صوت ملازم و ممهد معاصی به عنوان موضوع حرمت شرعی در صوت لهوی، معرفی شده است.

تحقق اصوات لهوی در برخی معانی مطرح، مثل الحان برآمده از آلات موسیقی، آواهای طربانگیز و آواز ملازم با معاصی، به دلایل متعدد، در تلاوت قرآن کریم چندان متصور نیست. از سوی دیگر، به نظر می رسد صوت لهوی به مفهوم «الحان متناسب با مجالس لهوی» منحصراً در تلاوت قرآن، متصف به عنوان حرمت باشد.این نوع اصوات لهوی، آسیب زاترین نوع آواها در تلاوت حرفه ای قرآن کریم هستند. فقهای اهل سنت، صوت لهوی را موضوع حرمت شرعی قرار نداده و تنها از عنوان غناء استفاده کرده اند. این مسأله می تواند تأثیر بسزایی در نحوه تعامل قاریان شیعه مذهب با شیوه های معمول قاریان سنی مذهب در ایجاد سبک ها و نغمات قرآنی، داشته باشد.

فقهای شیعه چندان که در تبیین حکم و موضوع شرعی غنا کوشیده اند، در تعریف مفهوم صوت لهوی، توجه نشان نداده اند «حال آنکه تبیین صحیح این مفهوم و تحدید موضوع و حکم شرعی آن،رابطه وثیقی با مبحث غنا دارد. در این گزارش، بر آنیم که موضوع و حکم شرعی صوت لهوی را تبیین کرده و جایگاه این مسأله را در حجیت شرعی جنبه موسیقایی تلاوت، تشریح کنیم. شایان ذکر است که محققان، حکم شرعی موسیقی تلاوت حرفه ای را عموماً با معیار تحقق غنا در آن سنجیده اند، و از تنقیح مفاهیم لهو و صوت لهوی در این زمینه، غافل بوه اند» اما در ادامه این گزارش روشن خواهد شد که مفهوم صوت لهوی، بیش از مفهوم غنا در بررسی حکم شرعی موسیقی تلاوت حرفه ای، تأثیرگذار است.

این گزارش می افزاید: منظور از الحان اهل فسق و کبائر، همان الحان مختص به آنها است که در مجالس خود با آنها دمساز هستند وگرنه آنان نیز ممکن است در خلوت و جلوت، به الحانی مترنم شوند که عرف جامعه نیز بعضاً برای سرگرمی و استراحت روحی، آنها را زمزمه می کنند.

تعریف صوت لهوی به الحان متناسب با مجالس لهو و لعب نیز چنان که از کلام شیخ انصاری برداشت شده، الحانی است که با آوازهای مجالس برپاشده برای لهو و لعب، مناسبت عرفی دارد. نکته ای که باید به آن اشاره کنیم، این است که این تعریف، غالباً با تعریف فیض کاشانی صوت ملازم با معصیت مساوی در نظر گرفته می شود، اما روشن است که مراد شیخ انصاری، تنها اصواتی نیست که خواننده و مستمع در یک مجلس لهو و لعب می خوانند و می شنوند، بلکه اگر صوتی با این اصوات متناسب باشد مثلا رقص آور باشد و یک فرد به تنهایی آن را بخواند یا بشنود، مصداق صوت لهوی است.

پایان پیام/296