ابریشم‌بافی ریشه در تاریخ گلستان دارد

در محدوده فعلی استان گلستان (گرگان سابق) ابریشم‌بافی و تولید آن دارای سابقه‌ای دیرینه است. با توجه به منابع تاریخی، در دوره حمله مغولان و عهد صفویه، گرگان یکی از مناطق مهم تولید ابریشم ایران بوده است. پارچه‌های بافته شده در منطقه گرگان و دشت به سبک پارچه‌های ابریشمی چینی است.

صنعت ابریشم‌بافی شامل تولید پارچه‌های ابریشمی الوان با طرح‌های ساده، راه راه و چهارخانه که توسط دستگاه بافت دستی با عرض تقریبی ۴۰ تا ۳۰ سانتیمتر و به طول چله ۱۰۰ متر و یا بیشتر تولید می‌شود غالباً در مناطق رامیان، مینودشت و ترکمن‌صحرا بافته می‌شود که در طرح و نقش تولیدات این دو منطقه تفاوت‌های محسوسی مشاهده می‌شود که ریشه در فرهنگ و سنت این مناطق‌ دارد و به شکل البسه سنتی زنان و مردان و کودکان، چادرشب، دستمال، شال، روسری و غیره کاربرد دارد.

با توجه به اینکه پرورش توتستان، کرم ابریشم و پیله، ابریشم‌کشی، صمغ‌گیری و سفیدگری، رنگرزی و فرآیند بافت پارچه ابریشم دستی در استان سابقه طولانی دارد و نسل به نسل از گذشتگان به مخاطبان امروز رسیده، موانعی بر سر راه تولیدات دستبافت استان قرار گرفته که موجب کاهش میزان تولید این هنر اصیل و بومی شده است.

در اوایل خرداد هر سال با وجود توتستان‌ها و پرورش کرم ابریشم در منطقه کلاله و مراوه‌تپه، بومیان منطقه پایگاه‌هایی ایجاد می‌کنند و تولیدکنندگان در این محل، پیله‌های کرم ابریشم را به واسطه‌ها، دلالان و خریداران غیربومی از استان‌های خراسان، مازندران، گیلان و سمنان عرضه می‌کنند و این مسئله خود آسیبی جدی به نساجی اصیل و ابریشم‌بافی استان است.

یکی از مهم‌ترین دلایل این موضوع، نداشتن کارگاه‌های فرآوری تولید پیله به نخ ابریشم به‌صورت ماشینی در استان است. با ابریشم‌کشی دستی، احتمال تخریب پیله‌ها وجود دارد. با ایجاد کارگاه‌هایی با این کارکرد و به‌صورت ماشینی، می‌تواند بستر تولید و تأمین ابریشم را با قیمت مناسب‌تر در استان فراهم آورد.

یادداشت از سکینه عبدالله نژاد، کارشناس صنایع‌دستی و هنرهای سنتی استان گلستان

انتهای پیام