از ترس کــرونا

سلامت نیوز:ویروس کووید-19 در دنیا با خودش تغییرات زیادی را در افکار، احساسات، نگرش و نوع زندگی همه مردم ایجاد کرد. ترس از بیماری کرونا گرچه در بسیاری از کشورهای دنیا و به‌ویژه ایران به‌تدریج کاهش یافته است، اما اختلالات اضطرابی ناشی از آن همچنان در بسیاری افراد باقی است و شاید تا مدت‌ها پس از این نیز تداوم داشته باشد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه جام جم ،جالب آن‌که حدود یک‌سوم بیماری‌ها ریشه در اضطراب دارند و وقتی پای یک عامل استرس‌زا مانند کرونا در میان باشد، شیوع و شدت اختلالات اضطرابی افزایش می‌یابد. از آنجا که ممکن است کرونا به‌زودی ریشه‌کن نشود، پس همه ما باید بر اضطراب و نگرانی نسبت به آن غلبه کنیم تا بتوانیم به‌تدریج و با رعایت موارد ضروری بهداشتی به زندگی و فعالیت عادی خود برگردیم.به همین بهانه با سرور مدحی، روان‌شناس در حوزه اختلالات شخصیت در ارتباط اختلالات اضطرابی ناشی از کرونا به گفت‌وگو نشسته‌ایم.

شایع‌ترین اختلالات اضطرابی که به‌دنبال بحران شیوع کرونا و تغییر سبک و شرایط زندگی، اکثر خانواده‌ها درگیر آن هستند شامل چه مواردی می‌شود؟

همه افراد در زندگی‌شان اضطراب را تجربه می‌کنند. ولی وقتی به‌صورت اختلال به آن نگاه می‌کنیم که شدید، مشکل‌ساز و غیرعادی باشد. یعنی اضطرابی که در عملکرد روزانه یعنی در خواب، خوراک و رفتارها و فعالیت‌های اجتماعی فرد اختلال ایجاد کند، به بررسی و درمان نیاز دارد.

ریشه بیشتر اختلالات روانشناختی، اضطراب است. اختلالاتی مانند وسواس فکری عملی، اضطراب فراگیر، وسواس و حمله‌های عصبی (پانیک) معمولا وقتی بروز می‌کند که فرد دچار احساس عدم اعتماد به شرایط شده و حتی در حالت‌های شدید، احساس از دست دادن و مرگ را تجربه می‌کند. نوعی اختلال اضطراب فراگیر طی بحران کرونا بسیاری را درگیر کرده است که باعث می‌شود فرد به‌دنبال آن یک نگرانی اغراق‌آمیز نسبت به سلامت و ایمنی یا مشکلات اقتصادی‌اش داشته باشد. این نوع اختلال اضطرابی معمولا شش ماه یا بیشتر طول می‌کشد.

افراد مبتلا به این نوع اختلال اضطرابی آیا دچار عوارض جسمی خاصی هم می‌شوند؟

افراد مبتلا به این نوع اختلال اضطرابی به حدی نگران سلامت خود، فرزندان یا والدین‌شان هستند که از نظر اجتماعی دچار نقص عملکرد شده و دچار اختلال خواب، احساس خستگی مفرط، تنگی نفس، تهوع و درد عضلانی می‌شوند. حتی تصور می‌کنند دچار بیماری قلبی شده‌اند یا این‌که دچار مشکلات گوارشی (سندرم روده تحریک‌پذیر) می‌شوند. جالب آن‌که این افراد معمولا فکر می‌کنند به کرونا مبتلا شده‌اند چون عوارض مشابهی را در خود می‌بینند، در حالی که مشکلات آنان صرفا ناشی از اختلالات اضطرابی است.

چه افرادی بیشتر درگیر این نوع اختلالات اضطرابی می‌شوند؟

این نوع اختلالات بیشتر در کسانی بروز می‌کند که از نظر ژنتیک و محیطی با اضطراب عجین بوده‌اند یا افرادی که از کودکی و نوجوانی نیز اضطراب را تجربه کرده و اگر درمان نشده‌اند به افسردگی سپس وسواس شدید نیز مبتلا شده‌اند.

چرا برخی افراد طی دوران شیوع کرونا به حمله‌های عصبی مبتلا شده‌اند و چگونه باید جلوی این نوع حمله‌ها گرفته شود؟

تداوم درگیری با یک اختلال مزمن روانشناختی که با گذشت زمان رفع یا درمان نشود، به‌گونه‌ای که احساس لذت و رضایت را از فرد بگیرد و در عملکرد فردی و اجتماعی‌اش نقص ایجاد کند، ممکن است به حملات عصبی منتهی شود.

به‌دنبال حمله‌های عصبی و هجوم ناگهانی ترس و وحشت، نوعی ناتوانی در فرد ایجاد می‌شود تا جایی که ممکن است احساس مرگ قریب‌الوقوع به همراه تنگی نفس و فشردگی قفسه سینه داشته و تصور کند دچار سکته قلبی شده است.

حتی در این افراد خطر خودکشی نیز بالا می‌رود. اگر فردی این علائم را در خود یا اعضای خانواده‌اش ببیند، بلافاصله باید به روانپزشک سپس روان‌شناس مراجعه کند و تحت دارودرمانی و در کنار آن روان‌درمانی قرار بگیرد. درمان حملات عصبی علاوه‌بر دارودرمانی باید از نظر شناختی و رفتاری نیز اتفاق بیفتد تا فرد بتواند مدیریت در رفتار و حالت‌های اضطراب‌زا را به‌دست بگیرد و با تظاهرات جسمی ناشی از آن نیز مقابله کند.

البته اختلالات تیروئیدی و مصرف الکل هم می‌تواند حملات شبه‌عصبی ایجاد کند.

با اختلالاتی مانند ترس و اضطراب برای خروج از خانه و انجام تدریجی فعالیت‌ها - به‌ویژه در خانم‌های خانه‌دار و نیز کودکانی که ماه‌هاست از خانه خارج نشده‌اند - چگونه باید برخورد کرد و این نوع اختلالات چگونه باید رفع شود؟

ترس از بیماری، روابط اجتماعی و خروج از خانه بیشتر در کسانی اتفاق می‌افتد که از زمان شروع کرونا، اخبار ناگوار و آمار مرگ‌ومیر مبتلایان را با جست‌وجو در شبکه‌های مجازی دنبال می‌کنند. ولی باید دید که چنین ترس بیمارگونه‌ای در چه مرحله‌ای است.مهم تشخیص و درمان زودهنگام این نوع اختلال ترس و سپس تغییر سبک زندگی برای مقابله با آن است.

ترس از بیماری که بسیاری از افراد این روزها درگیر آن هستند و هر نشانه‌ای را کرونا تلقی می‌کنند چگونه باید رفع شود؟

بدون شک کمی احتیاط و مراقبت برای حفظ سلامت و ایمنی ضروری است. پس باید بینش ما درست باشد و بتوانیم شرایط کنونی را مدیریت کنیم. یعنی هر فردی باید خود را مسؤول سلامت خودش و افرادی بداند که با آنها در تماس است.

افرادی که مدام نگران بیمار شدن خود هستند، بهتر است فقط در صورت مشاهده علائمی مثل تب، سرفه و خستگی مفرط با شماره‌های وزارت بهداشت یا پزشک متخصصی که می‌شناسند، تماس بگیرند و در صورت نیاز برای بررسی حضوری مراجعه کنند. همچنین در این روزها ضروری است که به سلامت تغذیه‌ای خود بیشتر اهمیت دهند و خواب و استراحت کافی داشته باشند.

هر وقت که ترس از بیماری سراغشان می‌آید از روش‌های تن‌آرامی (مثل یوگا) یا نرمش روزانه برای رسیدن به آرامش بهره بگیرند. گاهی فکر کردن به چیزی و ترس از آن بزرگ‌تر از خود عامل ترس است. وقتی مدام اضطراب داریم، سیستم ایمنی‌مان بسیار ضعیف می‌شود. وقتی افکار اضطراب‌زا به سراغمان می‌آید باید در ذهن‌مان با عامل ترس روبه‌رو شویم. فرار از ترس و اضطراب باعث می‌شود اختلالات اضطرابی ناشی از عامل ترس شدت بگیرد. به‌همین علت باید از تکنیک‌های کنترل ذهن بهره گرفته شود.