تندرستی که از بلا ایمن ندارد به دعا محتاج‌تر از مبتلاست

به گزارش ایکنا از همدان، امیرالمؤمنین(ع) در حکمت 302 نهج‌البلاغه می‌فرماید: «وَ قَالَ (علیه السلام): مَا الْمُبْتَلَى الَّذِی قَدِ اشْتَدَّ بِهِ الْبَلَاءُ، بِأَحْوَجَ إِلَى الدُّعَاءِ [مِنَ الْمُعَافَى‏] الَّذِی لَا یَأْمَنُ الْبَلَاء، و فرمود (ع) کمتر به دعا نیازمند است، مبتلایى که سخت گرفتار بلا شده، از تندرستى که از بلا ایمنى ندارد.»
امام علیه‌السلام در این گفتار حکیمانه به نکته‌ای اشاره می‌کند که بسیارى از افراد از آن غافل‌اند، می‌فرماید «آن‌کس که به‌شدت به بلا مبتلاست از کسى که مبتلا نیست ولى در هیچ لحظه ایمن از بلا نیست، محتاج‌تر به دعا نیست».
اشاره به اینکه مردم غالباً به افراد گرفتار توجه دارند به‌خصوص گرفتارانى که به‌شدت مبتلا شده‌اند، یا گرفتارى مالى یا انواع بیماری‌ها یا مسائل مختلف و کسانی که به آنان علاقه‌مندند دعا می‌کنند که خدا آن‌ها را از گرفتارى رهایى بخشد و از کسانى که ظاهراً سالم و بدون گرفتارى هستند غافل‌اند؛ درحالی‌که آن‌ها نیز به همان اندازه و گاه بیشتر نیاز به دعا دارند، زیرا هرلحظه ممکن است نعمت عافیت، آرامش، غنا و ثروت از آن‌ها گرفته شود یا لغزشى دامن‌گیر آن‌ها گردد و در دام شیطان گرفتارشده و ازنظر معنوى سقوط کنند و آلوده گناهانى گردند که تا آخر عمر نیز نتوانند آثار آن را برطرف سازند.
با این توجه، هر دو گروه نیازمند دعا هستند، درحالی‌که مردم معمولاً به یکى توجه داشته و از دیگرى غافل‌اند. اضافه بر این، افرادى که در عافیت‌اند گاه گرفتار غرور و غفلت فوق‌العاده‌ای می‌شوند درحالی‌که مبتلایان، نه مغرورند و نه غافل و پیوسته به در خانه خدا رفته و دعا می‌کنند، و از این نظر حال عافیت‌مندان از مبتلایان سخت‌تر است.

دعا در راحتى و آرامش موجب برآورده شدن آن در سختی‌ها می‌شود
از همین رو در حدیثى از امام صادق علیه‌السلام می‌خوانیم که شبى از شب‌ها رسول خدا صلی‌الله علیه و آله در خانه ام مسلم بود. (ام سلمه) ناگهان بیدار شد و حضرت را ندید. گفت: شاید به خانه همسران دیگر رفته است. برخاست و به جستجوى آن حضرت رفت. ناگهان دید پیغمبر اکرم صلی‌الله علیه و آله در گوشه‌ای از خانه ایستاده و دست‌ها را بلند کرده ومى گوید «اللَّهُمَّ لا تَنْزِعْ مِنِّی صَالِحَ مَا أَعْطَیْتَنِی أَبَداً اللَّهُمَّ لا تُشْمِتْ بِی عَدُوّاً وَلا حَاسِداً أَبَداً اللَّهُمَّ وَلا تَرُدَّنِی فِی سُوءٍ اسْتَنْقَذْتَنِی مِنْهُ أَبَداً اللَّهُمَّ وَلا تَکِلْنِی إِلَى نَفْسِی طَرْفَةَ عَیْنٍ أَبَداً؛ خداوندا! نعمت‌های شایسته‌ای را که به من داده‌ای هرگز از من مگیر. خداوندا! دشمنان و حسودان را از شماتت من بازدار. خداوندا! مرا به حال بدى که از آن نجاتم داده‌ای هرگز بازمگردان. خداوندا! مرا هرگز لحظه‌ای به خود وامَگذار»»
علامه مجلسى در جلد 90 بحارالانوار بابى تحت عنوان «اقدام به دعا درشدت و رخاء و در جمیع احوال» ذکر کرده است و روایات زیادى در این باب آورده است؛ ازجمله همین گفتار حکیمانه موردبحث. در روایت دیگرى از امیر مؤمنان علیه‌السلام نقل می‌کند که فرمود «تَقَدَّمُوا بِالدُّعَاءِ قَبْلَ نُزُولِ الْبَلاءِ؛ پیش از آنکه بلا نازل شود دعا کنید.»
در حدیث دیگرى از امام صادق علیه السلام نقل مى کند «مَنْ سَرَّهُ أَنْ یُسْتَجَابَ لَهُ فِی الشِّدَّةِ فَلْیُکْثِرِ الدُّعَاءَ فِی الرَّخَاءِ؛ کسى که دوست دارد به هنگام شدت و بلا دعایش مستجاب شود، درزمانی که در راحتى و آرامش است دعا زیاد کند».
جالب اینکه در حدیث دیگرى از آن حضرت می‌خوانیم: «إِذَا دَعَا الْعَبْدُ فِی الْبَلاءِ وَلَمْ یَدْعُ فِی الرَّخَاءِ حَجَبَتِ الْمَلائِکَةُ صَوْتَهُ وَقَالُوا هَذَا صَوْتٌ غَرِیبٌ أَیْنَ کُنْتَ قَبْلَ الْیَوْمِ؛ زمانى که بنده‌اى از بندگان خدا به هنگام بلا دعا کند و در رخاء و آرامش دعا نکند فرشتگان جلوى صداى او را می‌گیرند و می‌گویند: این صداى ناشناخته‌ای است، تا امروز کجا بودى؟»