جَنگ زیرپوستی دولت علیه صداوسیما!

لایحه پیشنهادی بودجه سال ۱۳۹۹ چند روز پیش توسط رئییس جمهور به مجلس شورای اسلامی ارایه شد و طبق روال همزمان با رونمایی از لایحه بودجه پیشنهادی حرف و حدیث‌های مختلف در خصوص بودجه نهاد‌ها و ارگان‌ها مطرح میشود که در بودجه حوزه‌های فرهنگی و هنر این مسائل حول محور بزرگترین ارگان‌های فرهنگی کشور پرداخته میشود، سازمان صداوسیما و وزارت فرهنگی و ارشاد اسلامی به عنوان دو نهادی که با اختلاف بیشترین بودجه‌های فرهنگی کشور را به خود اختصاص میدهند همیشه بودجه‌های پیشنهادی این دو نهاد از سوی اهالی فرهنگ و هنر مقایسه میشود و امسال نیز این اتفاق به مراتب تکرار خواهد شد، در بررسی‌های اولیه مقایسه بودجه پیشنهادی دولت دوازدهم برای رسانه ملی و وزارت ارشاد به کاهش بودجه صداوسیما و افزایش بودجه وزارت ارشاد پی می‌بریم و توجه به این نکته خالی از لطف نیست که دولت امسال هم علاوه بر تخصیص بودجه مجزا به وزارت ارشاد، بودجه‌های جداگانه هم در راستای حمایت از حوزه‌های سینما، موسیقی، تئاتر، ادبیات و تجسمی لحاظ کرده است که این بودجه‌ها هم معمولا بطور غیرمستقیم به دست عوامل اجرایی وزارت ارشاد میرسد که با این احتساب به بودجه اعلام شده وزارت ارشاد اضافه خواهد شد.
گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو با نگاهی اجمالی به بودجه پشنهادی دولت دوازدهم مختص سازمان صداوسیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به بررسی این بودجه پیشنهادی و مقایسه بودجه‌ای که برای این دو نهاد پیشنهاد شده، پرداخته است که در ادامه از نظرتان میگذرد:

بدون شک مقدار بودجه پیشنهادی صداوسیما به عنوان رسانه ملی و پرمخاطب‌ترین رسانه دیداری و شنیداری کشور از اهمیت بالایی برخوردار است، دولت دوازدهم در بودجه پیشنهادی سال ۱۳۹۹ بودجه رسانه ملی را مبلغ ۱۷۴۵ میلیارد تومان پیشنهاد داده است که این مبلغ نه تنها افزایشی نداشته است بلکه با کاهش صد میلیارد تومانی مواجه کرده است، میزان بودجه صدا و سیما در قانون بودجه سال ۱۳۹۵، ۱۸۴۲ میلیارد تومان بوده است.

در نتیجه باید گفت، اینکه صداوسیما یکی از بیشترین بودجه‌ها را در میان نهاد‌های فرهنگی به خود اختصاص داده است سخن درستی است، اما کاهش بودجه این نهاد بزرگ با توجه به تاثیرگذاری و فراگیری که در میان اقشار مختلف مردم و تحولات کشوری دارد نکته قابل تاملی محسوب میشود و می‌طلبد نمایندگان مجلس هنگام بررسی و تصویب بودجه تخصیص یافته به رسانه ملی دقت نظر بیشتری انجام دهند.

افزایش ۲۶ درصدی بودجه وزارت ارشاد

شرایط برای نهاد دولتی «وزارت فرهنگ و وارشاد اسلامی» در مقایسه با رسانه ملی کاملا متفاوت است، بودجه پیشنهادی سال ۱۳۹۹ برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، رقم ۲۱۹۳ میلیارد و ۵۸ میلیون تومان است، این در حالی است که بودجه وزارت ارشاد در سال ۹۸، دو هزار و ۱۸۲ میلیارد و ۱۲۱ میلیون تومان بوده است؛ که شاهد افزایش بودجه وزارت ارشاد حدود ۱۱ میلیارد تومان بوده ایم که این به‌معنای یک درصد افزایش در بودجه این وزارتخانه است. البته این رقم بین نهاد‌های زیرمجموعه این دستگاه سیاستگذاری ذیل عنوان برنامه، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، موسسه پژوهشی فرهنگ، هنر و ارتباطات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی -‌حمایت از نشر، کتاب و مطبوعات، سازمان امور سینمایی و سمعی- بصری، اعتبار متمرکز کمک به اشخاص حقوقی غیر‌دولتی تقسیم می‌شود.
اما می‌توان گفت: این بودجه پیشنهادی وزارت ارشاد به معنای پایان کار تزریق بودجه به این نهاد دولتی نیست، زیرا دولت امسال هم با ارائه ردیف بودجه‌های مجزایی در قالب «حمایت از حوزه‌های موسیقی، سینما، تجسمی و کتاب و ...» بطور غیر مستقیم به بودجه وزارت ارشاد اضافه میشود، زیرا اغلب این بودجه‌های حمایتی برای تقسیم شدن میانی اهالی هنر به دست عوامل اجرایی وزارت میرسد، حال بماند که طی سال گذشته گزارش‌های پراکنده‌ای مبنی بر اینکه اینگونه بودجه‌ها معمولا بطور تمام و کمال از سوی سازمان بودجه پرداخت نمیشود، البته در این لایحه اعتبارات هزینه‌ای و تملک‌دارایی‌های سرمایه‌ای وزارت فرهنگ ارشاد اسلامی در سال ۱۳۹۹، رقمی حدود ۵۵۲ میلیارد و ۵۳۵ میلیون تومان برآورد شده و با احتساب همه این اعتبارات، رقم بودجه وزارت ارشاد ۲۶ درصد رشد داشته است.
حال در ادامه نگاهی اجمالی به بودجه‌هایی که در راستای حمایت از صرفا فعالیت‌های هنری بوده، شده است:

در پیش‌بینی بودجه سال ۱۳۹۹، بودجه بخش موسیقی با عنوان «برنامه حمایت و صیانت از موسیقی ملی» مبلغ ۵۵ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان تعیین و اعلام شده، این درحالی است که مبلغ مصوب سال ۵۳،۱۳۹۸ میلیارد تومان بوده است. با این حساب بودجه امسال با افزایش حدودا پنج درصدی به میزان دو میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان نسبت به سال گذشته افزایش یافته است، بطور حتم اینکه متولیان فرهنگ کشور چه برنامه‌هایی برای صیانت از موسیقی ملی با این بودجه داشته و خواهند داشت بزودی از سوی گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو بررسی خواهد شد.

جشنواره ۱۷ میلیاری فیلم فجر.

اما برای حوزه سینما، ۲۱۰ میلیارد تومان در لایحه بودجه سال آینده، در نظر گرفته شده که این رقم در لایحه سال ۹۸، رقم ۲۰۵ میلیارد تومان بود. در بین برنامه‌هایی که برای بخش سینما تعریف شده، ۱۷ میلیارد تومان به برگزاری جشنواره فیلم فجر اختصاص دارد. همچنین برای صیانت از آثار سینمایی و جلوگیری از تکثیر غیرمجاز ۷۰۰ میلیون تومان و برای حمایت از صنعت انیمیشن هم ۱۲ میلیارد تومان بودجه تعریف شده است که این ارقام به نسبت سال گذشته تفاوت چندانی نداشته است.

بودجه ثابت حمایتی از تئاتر

برآورد هزینه‌ای سال ۱۳۹۹ برای آنچه به‌عنوان برنامه حمایت و گسترش هنر‌های نمایشی اعلام شده، ۸۴ میلیارد و ۱۱ میلیون تومان تعیین شده، در حالی‌که مصوب بودجه سال ۹۸، در تئاتر ۸۲ میلیارد و ۳۲۲ میلیون تومان بوده است. حمایت از برگزاری جشنواره‌ها و همایش‌های مربوط به نمایش، حمایت از تولید و اجرای نمایش‌های صحنه‌ای، سنتی و آیینی و توزیع در شبکه نمایش خانگی، نظارت بر فعالیت‌های نمایشی، صدور مجوز، کمک به فعالیت‌های تئاتر موزه عروسکی، کمک به موسسات مراکز، انجمن‌ها، کانون‌ها، تشکل‌های صنفی وابسته و خانه تئاتر از برنامه‌های تشریح‌شده در زیرمجموعه «حمایت و گسترش هنر‌های نمایشی» است. در این بین برای کمک به بنیاد فرهنگی و هنری رودکی هم مثل قبل ردیف جداگانه‌ای در ذیل برنامه‌های تئاتر گنجانده شده که ۹ میلیارد تومان از بودجه تئاتر به آن تعلق می‌گیرد، در حالی‌که سال قبل این رقم هفت میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان بود.

از میزان بودجه رقمی حدود ۴۲ میلیارد و ۹۶۰ میلیون تومان برای توسعه کتاب و کتابخوانی (سرانه مطالعه) پیشنهاد شده و رقم پنج میلیارد و ۳۸۱ میلیون تومان برای توسعه کتابخوانی با اولویت مناطق کمتر برخوردار پیشنهاد شده است. رقم پیشنهادی دولت برای حمایت از حضور بین‌المللی نویسندگان و ناشران دو میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان برآورد شده و برای حمایت از موسسات، مجامع و کانون‌های ادبی نیز چهار میلیارد تومان از سوی دولت در نظر گرفته شده است. در این لایحه رقم ۹ میلیارد تومان برای حمایت از برگزاری نمایشگاه کتاب تهران، رقمی حدود پنج میلیارد و ۹۷۹ میلیون تومان برای حمایت از برنامه هفته کتاب و نیز مسابقات کتابخوانی و نشست‌ها و برنامه‌های مرتبط با آن پیش‌بینی شده است. در بخش بررسی کتاب پیشنهاد دولت تخصیص رقم پنج میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان بوده و در بخش حمایت از ترجمه آثار برگزیده در بازار‌های جهانی یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان بودجه در نظر گرفته شده است. برای حمایت از انجمن‌های ادبی رقم یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان و برای حمایت از تبلیغ و اطلاع‌رسانی کتاب نیز یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان بودجه پیشنهاد شده است. همچنین دولت رقم سه میلیارد تومان برای برنامه نظارت بر موسسات انتشاراتی و نیز برنامه‌ریزی در حوزه کتاب و نشر بودجه در نظر گرفته است. در حوزه چاپ نیز رقم ۱۰ میلیارد و ۳۷۰ میلیون تومان برای ارتقای محصولات چاپی بودجه در نظر گرفته شده و برای بازرسی از چاپخانه‌ها، اعطای مجوز‌ها و نظارت بر فعالیت صنف چاپ نیز بودجه ۱۰ میلیارد و ۳۷۴ میلیون تومانی در نظر گرفته شده است. بودجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش «حمایت از نشر، کتاب و مطبوعات» نسبت به سال ۹۸ حدود ۳۵ درصد رشد داشته است.

کاهش بودجه حمایتی از هنر‌های تجسمی

سهم برنامه حمایت و گسترش هنر‌های تجسمی هم از سوی دولت ۳۳ میلیارد و ۹۲۵ میلیون تومان برآورد شده که نسبت به بودجه سال گذشته که ۳۵ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان بود، کاهش پیدا کرده است.

در نتیجه باید گفت: با احتساب بودجه‌های حمایتی دولت از بخش‌های مختلف فرهنگی و هنری که در بالا تنها چند به چند حوزه شاخص پرداختیم، شاهد تبعیض عجیب دولت در اختصاص بودجه میان رسانه ملی و وزارت ارشاد در سال ۹۹ خواهیم بود و بدون شک رسانه ملی که این سال‌ها با مشکلات عدیده مالی دست و پنجه نرم میکند در صورت تصویب این بودجه با مشکلات بیشتری مواجه خواهد بود و دولتی که تا در مدت اخیر ظاهرا رابطه حسنه ای با صداوسیما داشته است با این مدل پیشنهاد بودجه کاملا زیرپوستی در پی تضعیف رسانه ملی است، در اینجا میطلبد نمایندگان کمیسیون فرهنگی مجلس حساسیت بیشتری نسبت به بودجه پیشنهادی دولت برای بزرگترین و تاثیرگذارتری رسانه کشور داشته باشند.