عقب نشینی کشور‌های عربی خلیج فارس از تقابل با ایران/ چرا اعراب در سیاست های خود بازنگری کردند؟

خبرگزاری آریا-امتناع ترامپ از اقدام نظامی‌علیه ایران، موجب شد تا کشورهای عربی خلیج ‌فارس درخصوص سیاست‌های خود در قبال ایران بازنگری کنند.
به گزارش خبرگزاری آریا،در ماه‌های اخیر شاهد عقب نشینی کشور‌های عربی خلیج فارس از کمپین فشار حداکثری ترامپ علیه ایران بوده ایم. همه شواهد موجود نشان دهنده از سر گیری دیپلماسی و کاهش تنش در منطقه خلیج فارس هستند. برای مثال می‌توان به از سرگیری پرواز‌های مستقیم، مذاکرات بر سر آزاد سازی گروگان‌های زندانی و ملاقات‌های مخفیانه بین دیپلمات‌های دو طرف اشاره کرد.

عقب نشینی کشور‌های عربی خلیج فارس از تقابل با ایران
زینب فتاح در بلومبرگ نوشت: در ماه‌های اخیر شاهد عقب نشینی کشور‌های عربی خلیج فارس از کمپین فشار حداکثری ترامپ علیه ایران بوده ایم. همه شواهد موجود نشان دهنده از سر گیری دیپلماسی و کاهش تنش در منطقه خلیج فارس هستند. برای مثال می‌توان به از سرگیری پرواز‌های مستقیم، مذاکرات بر سر آزاد سازی گروگان‌های زندانی و ملاقات‌های مخفیانه بین دیپلمات‌های دو طرف اشاره کرد.
هفته گذشته عربستان سعودی، امارات و بحرین در آخرین دقایق تصمیم گرفتند که در مسابقات فوتبال جام خلیج فارس در قطر مشارکت کنند. قطر در طول سی ماه گذشته به دلیل حمایت از ایران و برخی گروه‌های اسلام گرا در منطقه تحت فشار و محاصره اقتصادی همسایگان عرب خود قرار داشت.
هم زمان، در ماه‌های اخیر شاهد افزایش تلاش‌های کشور‌های منطقه برای پایان دادن به جنگ داخلی یمن بوده ایم. ائتلاف نظامی تحت هدایت عربستان از سال 2015 درگیر جنگ با شورشی‌های حوثی بوده اند. سعودی‌ها اخیرا شروع به آزاد سازی زندانی‌های حوثی کرده اند. عمان نیز به طور محرمانه ملاقات‌های چند جانبه مهمی را میزبانی کرده است. حتی حسن روحانی، رئیس جمهور ایران نیز به مذاکرات مستقیم کشورش با امارات اشاره کرده است.
دیوید رابرتس، کارشناس مسائل خلیج فارس در دانشگاه لندن در این ارتباط گفت: «رهبران سعودی به اشتباه تصور می‌کردند که تحت چتر امنیتی آمریکا قرار دارند و خطری آن‌ها را تهدید نمی‌کند. اما حملات ماه سپتامبر علیه شرکت آرامکو نشان دادند که ایران شجاعت کافی برای انجام اقدامات انتقام جویانه را دارد».
یکی از اولویت‌های اصلی رهبران عرب خلیج فارس جلوگیری از تسلط جمهوری اسلامی بر منطقه بوده است. با وجود این، همه کشور‌های منطقه به این نتیجه رسیده اند که درگیری نظامی در این منطقه نفت خیز به نفع هیچ کس نخواهد بود.
افشین مولوی، کارشناس مسائل خاورمیانه در اندیشکده جان هاپکینز در مصاحبه با خبرگزاری ما گفت: «ایران و عربستان فاصله زیادی تا یک صلح پایدار دارند. در شرایط کنونی حضور ایران در عراق، سوریه، لبنان و یمن برای عربستان و امارات قابل پذیرش نیست».
البته کشور‌های عربی خلیج فارس رویکرد‌های متفاوتی را در قبال حوادث اخیر دنبال می‌کنند. حکومت امارات بر خلاف آمریکا و عربستان تصمیم گرفت که ایران را به عنوان عامل پشت حملات ماه مه و ژوئن علیه نفت کش‌های تجاری در نزدیکی سواحل خود معرفی نکند.
امارات برای اولین بار در طول شش سال گذشته مقامات امنیتی خود را برای مذاکره به تهران اعزام کرد. حسن روحانی، رئیس جمهور ایران در تاریخ 14 اکتبر اشاره کرد که دو طرف به دنبال بهبود روابط دوجانبه هستند و در آینده شاهد ملاقات‌های بیشتری بین مقامات ارشد دو کشور خواهیم بود.
دولت ترامپ در هفته‌های اخیر تصمیم گرفت که یک ائتلاف نظامی دریایی را در واکنش به حملات علیه نفت کش‌های تجاری تشکیل دهد و تعدادی نیروی جدید را به پایگاه نظامی خود در عربستان اعزام کند.

امتناع ترامپ از جنگ با ایران موجب بازنگری کشورهای عربی در سیاست‌های خود در قبال ایران شدند
روزنامه اسرائیلی ‌هاآرتص می نویسد: امتناع ترامپ از اقدام نظامی‌علیه ایران، موجب شد تا کشورهای عربی خلیج ‌فارس درخصوص سیاست‌های خود در قبال ایران بازنگری کنند که از بین آنها می‌توان به امضای توافق میان گارد ساحلی امارات و ایران در خلال سفر هیئت اماراتی به تهران یا تصمیم ابوظبی برای کاهش نیروهای خود در یمن‌ اشاره کرد. یقیناً، بدون حمایت نظامی‌امارات، پرواضح است که آرزوهای دولت سعودی برای شکست یمنی‌ها، بر باد خواهد رفت و بخش شمالی یمن نیز همچنان در کنترل انصارالله خواهد ماند و همه اینها خبر بدی برای اسرائیل است؛ چرا که حضور حوثی‌ها در منطقه، انتقال سلاح از ایران به حماس از طریق دریای سرخ را تسهیل خواهد کرد.
اکنون برخی از منابع رسانه‌ای که اغلب عرب زبان هم هستند، از تلاش عربستان برای تنش‌زدایی با ایران خبر می‌دهند. در بحبوحه این تحولات و قبل از آنکه مقامات امارات طی جلسه‌ای در ابوظبی بر لزوم تغییر در سیاست خارجی تاکید و هیئتی از گارد ساحلی خود را پس از 6 سال برای انجام مذاکرات روانه ایران کنند، یک شبکه تلویزیونی لبنانی با انتشار خبری، اعلام کرد که اکنون عراق و مصر توسط کانال‌های دیپلماتیک خود تلاش‌هایی را به منظور ایجاد گفت‌وگو میان ایران و عربستان صورت داده‌اند. در همان زمان کارشناسان معتقد بودند که درمورد تلاش عراق به منظور میانجی‌گری بین تهران و ریاض مسائلی وجود دارد که بغداد از آنها منتفع شده و به همین دلیل، برنامه عراقی‌ها برای میانجی‌گیری و تنش‌زدایی معقول و منطقی به نظر می‌رسد، اما درمورد مصر با توجه به نوع روابطش با ایران و نزدیکی‌هایی که میان قاهره و ریاض وجود دارد، به نظر نمی‌رسد که چنین گمانه‌زنی‌هایی از چارچوبی منطقی برخوردار باشد.

انتظار عربستان و امارات از ایران برای گشایش در روابط
در همین حال پایگاه خبری رای الیوم می نویسد: عربستان و امارات انتظار ضمانت‌هایی دارند، تا به اقدامات خود برای گشایش در روابط با ایران ادامه دهند؛ برای مثال، این دو کشور عربی برای امنیت ملی استراتژیک و تضمین نقش خود در تامین امنیت دریایی در خلیج فارس، از ایران انتظاراتی دارند. آنچه باعث تلاش امارات و عربستان برای توافق با ایران می‌شود، دو عامل است: اول آنکه رئیس جمهور آمریکا و همچنین وزیر خارجه این کشور، با قدرت به دنبال مذاکره با ایران هستند. بنابراین، عربستانی که به آرامی به دنبال مذاکره با ایران است، نگران سرزنش هیچ طرفی نیست. عامل دوم آنکه خود ایران هم در صدد مذاکره با امارات و عربستان سعودی است. به این ترتیب، فرصت مناسبی برای امارات و عربستان فراهم شده است، تا با ایران وارد گفتگو شوند؛ همچنین، این فرصتی برای ایران و تمام دولت‌های منطقه است. به نفع عربستان است که پیش از توافق بین تهران و واشنگتن، با ایران به تفاهم برسد!

استقبال ایران از برقراری تعامل با کشورهای منطقه
ایران همواره از برقراری تعامل و گفتگو با کشورهای منطقه به ویژه کشورهای عربی حوزه خلیج فارس که از دیرباز سیاست تقابل را در برابر تهران انتخاب کرده بودند استقبال کرده است. محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران به تازگی اعلام کرده است که امارات همانند عربستان و بحرین همسایه ما است و مقامات جمهوری اسلامی ایران همیشه اعلام کردند علاقه‌مند به روابط خوب با همسایگان هستیم. اگر آن‌ها سیاست‌های خود را تغییر داده و دست از دخالت در امور داخلی کشورها بردارند من امیدوارم تیم بی کاهش یابد و به نتانیاهو و بولتون محدود شود.
گرچه برخی تحلیل گران معتقدند که این تغییر رویکرد از سوی عربستان و امارات مصلحتی و تاکتیکی بوده و بر اساس دستورات آمریکا مبنی بر تقسیم نقش ها در قبال ایران و کاهش تنش در منطقه از طریق هم پیمانان واشنگتن صورت گرفته است اما دلیل این تغییر رفتار هر چه که باشد نمی توان آن را بدون تحولات اخیر در منطقه بررسی کرد و نقش اقدامات ایران در منطقه و تأثیر گذاری این کشور در تحولات جاری خاورمیانه را نادیده گرفت.