مجموعه صخره ای بی بی کند شاهین دژ مربوط به هزاره اول است و در شهرستان شاهین دژ، روستای بی بی کند واقع شده است. مجموعه صخره ای بی بی کند شاهین دژ در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۳۳۲۴ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. مجموعه صخره ای بی بی کند شاهین دژ یکی غار تاریخی بسیار زیبا هست که مربوط به هزاره اول هست. با توجه به طبیعت زیبای اطراف، مجموعه صخره ای بی بی کند شاهین دژ از مناطق دیدنی شهرستان شاهین دژبه شمار میآید. ولی بعلت مسافت زیاد و شوسه و مالرو بدون مسیر عده کمی از این بنای تاریخی قدیمی دیدن میکنند.
دست کند روستای بی بی کند بی شک یکی از جاذبه های گردشگری معروف شهر شاهین دژ به شمار می آید. این دست کند در فاصله ی ۱۶ کیلومتری شمال غرب شاهین دژ و در روستای سرسبز بی بی کندی قرار گرفته است. این دست کند با توجه به سفال های تاریخی کشف شده در محوطه اطرافش مربوط به هزاره اول(دوره ایلخانی ) است و سال ۸۱ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این دست کند در روستایی از دهستان محمودآباد بخش مرکزی، شهرستان شاهیندژ، آذربایجان غربی در شمال غرب شاهیندژ قرار دارد. زبان گفتاری مردم این روستا کردی سورانی با لهجه مکریانی است. این دخمه تاریخی که قدمت چندین هزار ساله دارد، در بالای کوهی قرار گرفتهاست دارای سه طبقه از کف زمین و ۵ اتاق تو در تو است که توسط تونلی به هم وصا هستند همچنین پنجره ها و طاقچه هایی در این اتاق ها حجاری شده است .ستونهای کنده شده از سنگ در قسمت جلوی دخمه وجود دارد که با ظرافت خاصی کندهکاری شده و به آن شکل داده شدهاست.
مجموعه صخره ای بی بی کند شاهین دژ در دل کوه کنده شده که بیشتر برای جلوگیری از هجوم اقوام مختلف و در واقع پناهگاهی برای مردم یا حاکم آن دیار بوده این غار دارای یک ورودی بزرگ به شکل ایوان ( سرپناه اولیه ) است. امروزه ۳ طبقه از غار از کف زمین باقی است.که به صورت اتاق به یکدیگر متصل اند. داخل این ایوان یک چشمه آب سرد نیز وجود دارد و در طبقه آخر آب از بالای کوه و با استفاده از آبراه باریک به داخل اتاق هدایت می شود
مجموعه صخره ای بی بی کند شاهین دژ در بالای کوهی قرار گرفته و دارای دو اتاق و همچنین سوراخهایی هست که بهعنوان پنجره از آن استفاده میشده است. ستون های کنده شده از سنگ در قسمت جلوی دخمه میباشند که با ظرافت خاصی کندهکاری شده و به آن ها شکل داده شدهاست.
روستائیان بی بی کند از گذشتگان دور به این مجموعه منحصر به فرد بهم پیوسته با الهام از داستان شیرین و فرهاد و کندن کوه ،به این دست کند تاریخی غارفرهاد می گویند. زمان ساخت آن دقیقاً معلوم نیست و اهالی منطقه این دست کند را به زمان های بین ۳۰۰۰ و ۳۵۰۰ سال قبل نسبت می دهند. این مجموعه در دل کوه کنده شده که بیشتر برای جلوگیری از هجوم اقوام مختلف و در واقع پناهگاهی برای مردم یا حاکم آن دیار بوده است.
شاهین دژ از لحاظ جغرافیایی در جنوب شرقی آذربایجان غربی واقع گردیده که از شمال وشمال غربی به شهرستان میاندوآب , از غرب به شهرستان بوکان واز شرق به شهرستان تکاب و روستاهای تابعه مراغه وقره آغاج هشترود از جنوب استان کردستان محدود است.